Zooloji Ve Zoolojinin Dalları -Zooloji Ve Zoolojinin Dalları Hakkında Bilgiler
ZOOLOJİ
Zooloji zoo (hayvanlar topluluğu) ve logos (bilim) sözcüklerinin birleştirilmesiyle türetilmiş bir terim olup biyolojinin hayvanları çeşitli yönleriyle inceleyen bir bilim dalıdır. Eski çağlarda yaşamış ve bugün soyu tükenmiş birçok tür ve günümüzde yaşayan bütün hayvanlar, zoolojinin inceleme alanına girmektedir. İnsanların merak ve araştırma eğilimiyle ortaya çıkan zoolojinin insanlık tarihi kadar eski olma olasılığı vardır. İlk olarak Mısır, İran ve Yunan kültürlerinde hayvanları incelemelere ait fikirler, yazılı belgeler görülmektedir. Geçmişte hayvanların basit tanımı ve işlevi, embriyonik gelişimi, beslenmeleri, sağlığı, davranışları, kalıtım ve evrimleriyle; çevreleri ve diğer canlılarla olan etkileşim ve iletişimlerini, incelemeye başlamış olup, daha sonraları altdallara ayrılacak kadar gelişmiştir. Günümüzde her bilimadamı bu bilimin altdallarından biriyle ilgilenmekte, ve ilgilendiği dala göre adlandırılmaktadır.
Zooloji, tıptan, toplum sağlığından, ziraatten ve toplum bilimlerinden, uzay bilimlerine kadar tüm alanları ilgilendirmekte, bu alanlarda yapılacak herhangi bir araştırma biyoloji, ve dolayısıyla zooloji kapsamına girmektedir.
Tüm düşünceler, tüm araştırmalar kökünü doğadan almakta olduğu gerçeği, zoolojinin neden bu kadar önemli bir bilim dalı olduğunu anlatmaktadır. Zooloji, Taksonomik ve Taksonomik olmayan alt dallara ayrılır. Taksonomik kısım, Protozooloji (Tek hücreliler), Helmintoloji (Solucanlar), Malakoloji (Kabuklular, Entomoloji (Böcekler) gibi bazı omurgasızları, Ihtiyoloji (Balıklar), Herpotoloji (Kurbağa ve Sürüngenler), Ornitoloji (Kuşlar), Memeliler gibi bazı omurgalıları taksonomik yönden inceler. Taksonomik yönden olmayan kısım ise, tüm hayvansal organizmaların morfolojisi ve fizyolojisidir.
ZOOLOJİNİN DALLARI
Akaroloji; Yunanca akari (akarlar) ve -oloji ("çalışma"); Acari şubesine ait, akarlar, keneler gibi hayvanları inceleyen bir zooloji alt dalı.
Özellikle akarları vb. hayvanları inceleyen zoologlara akarolist denir.
Araknoloji; örümcekleri, yalancıakrepleri ve akrepleri inceleyen bir zooloji alt dalı.
Arachnida şubesine ait hayvanları toplayan, inceleyen zoologlara araknolog denir. Bazen küçük örümceğimsileri (örn. akarları) inceleyenlere de araknokolog denilse de, daha çok akarolojist olarak tanımlanırlar.
Entomoloji, böcekleri inceleyen bilim dalı.
Hayvanlar aleminin en kalabalık sınıfı olan Insecta, 700 bini aşkın bilinen türün yanı sıra, en az o kadar tanımlanmamış böcek türünü kapsar. Böylesine zengin bir tür çeşitliliği gösteren böcekler doğal olarak insan yaşamında öbür hayvanlardan çok daha büyük bir önem taşır.
Biyolojinin diğer alanları gibi entomoloji de birçok alt dala (sistematik entomoloji, ekoloji, etoloji, fizyoloji v.b) ayrılmıştır. Bu alt dalların çoğunda hem uygulamalı, hem de salt araştırmaya yönelik çalışmalar yapılır. Uygulamalı entomoloji çalışmları böcekleri zararları ve yararları açısından incelerken, kuramsal araştırmaların amacı tüm böceklere ilişkin temel bilgileri toplamaktadır. Uygulamalı entomoloji, tarla ve bahçe bitkileri yetiştiriciliği ile ormancılık gibi alanlarla yakından ilişkilidir.
Bugün çağdaş entomoloji çalışmalarının odak noktası hala taksonominin tanımlama evresindedir ve Lepidoptera (pulkanatlılar) takımından kelebekler ve güveler gibi en iyi incelenmiş gruplarda bile sürekli yeni türler tanımlanmaktadır. Larva erişkin biçimleri birbirinden çok farklı olan tümbaşkalaşmalı böceklerin erişkinleri dışında, böceklerin yaşam evrelerini tanımlamak genellikle son derece güçtür.Ayrıca Entomoloji böcek bilim olarak da tanımlanabilir
Herpetoloji; (Yunanca herpeton = sürünmek, ve logos = çalışma) sürüngenleri ve amfibileri inceleyen zooloji alt dalı.
Bazı biyologlar herp`i bütün sürüngenleri ve amfibileri tanımlamak için kullanırlar.
Herpetoloji, değişkensıcaklı dörtbacaklıları, morfolojilerini, fizyolojilerini, evrimleşmelerini vs. araştırır. Bu bilimle uğraşanlara herpetolog denir.
İhtiyoloji, zoolojinin balıklarla ilgilenen alt dalıdır. Kemikli balıklar (Osteichthyes), köpek balığı gibi kıkırdaklı balıklar (Chondrichthyes) ve çenesiz balıklar (Agnatha) ilgi alanıdır.
Tüm diğer omurgalı türlerinin sayısı kadar balık türü bulunduğu ve balıklar çok uzun süredir evrimleştiği için, balık sınıflandırması ve biliminde halen bilinmeyenle karşı karşıya kalınmaktadır. Balık biyolojisi ve davranışları halen tam olarak çözülmüş değildir.
Mammaloji; Zoolojinin yalnızca memelileri inceleyen alt dalı.
Mirmekoloji; entomolojinin özellikle karıncaları inceleyen dalı.
Karıncaların, yaşam ortamlarını, davranışlarını ve insanda hep merak uyandırmış sosyal yaşantılarını araştırır.
Nöroetholoji; özellikle sinirsel uyartıların, mekanizmaların canlı üzerindeki etkilerini, davranışlarını araştıran bilim dalı. Nöropsikoloji ve etolojinin kombinasyonu bir kavramdır.
* Niko Tinbergen
* Karl von Frisch
* Konrad Lorenz gibi bilim adamlarının yaptığı çalışmalar bu bilimin öncülüğünü üstlenmiştir.
Ornitoloji, kuşları inceleyen zooloji alt dalı.
Yeryüzündeki yaklaşık 8.700 kuş türünün dağılımı, göçleri, davranışları ve ekolojisi ornitolojinin başlıca ilgi alanını oluşturur. Çok geniş alan çalışmaları gerektiren bu konularda, bilgilerin büyük bir bölümü çok sayıdaki amatör ornitolog tarafından elde edilmektedir. Bu nedenle, ornitoloji amatörlerin önemli katkılar yapabildikleri birkaç bilim dalından biri olarak kabul edilir. Taksonomi ve anatomi çalışmaları ise kuş koleksiyonlarına sahip üniversite ya da müzelerde profosyonel araştırmacılar tarafından yürütülür.
Paleozooloji; (Yunanca: paleon (yaşlı) ve zoon (hayvan)) paleontolojinin bir dalı.
Paleontoloji ya da taşılbilim ya da bilim, fosilleri veri olarak kullanarak dünyada yaşamın tarihini yazmak amacını taşıyan bilim dalıdır.
Jeolojinin bir dalı olan paleontoloji, çeşitli jeolojik devirlerde yaşamış olan tek hücreli ve çok hücreli organizmalar üzerinde araştırmalar yapar ve jeolojik devirlerde yaşayan canlılar hakkında bilgi sahibi olunmasına yardımcı olur. Paleontoloji, fosil bilim ya da taşıl bilim olarak da bilinir. Bir başka tanımlamayla, soyu tükenmiş organizmaların fosillerini ve biyolojisini inceleyen bilim dalıdır. İlk paleontoloji araştırmaları Leonardo da Vinci tarafından, Mısırdan getirilmiş kireçtaşında nummulitesleri görmesiyle yapılmaya başlanmıştır. Da Vinci Nummulites'in, bir organizma kalıntısı olduğunu anlamıştır. Paleontoloji iki çeşit olarak incelenir. Bunlar;
1. Makropaleontoloji: Mikroskopta incelenmeyen, makro büyüklükteki fosilleri araştıran paleontolojinin alt dalıdır.
2. Mikropaleontoloji: Çıplak gözle incelenemeyen, ancak mikroskopla incelenebilen fosilleri araştıran paleontolojinin alt dalıdır.
Paleontoloji bu şekilde araştırmalarıyla yer ilmi olan jeolojiye de yardımcı olmaktadır. Bu şekilde yapılan araştırmalar neticesinde tam olarak zamânımıza kadar gelebilmiş fosil zincirine rastlamak mümkün değildir.
Setoloji, Yunanca; cetus ("balina") ve -oloji ("çalışma"), balinalar, yunuslar ve musurların sekiz cinsini inceleyen deniz biyolojisi alt dalı.
Setolojistler, ya da setoloji alanında çalışanlar, Cetacea takımının evrimini, dağılımını, morfolojisini, davranışlarını, toplumsal dinamiğini ve diğer konularını araştırıp, anlamaya çalışırlar.
ZOOLOJİ
Zooloji zoo (hayvanlar topluluğu) ve logos (bilim) sözcüklerinin birleştirilmesiyle türetilmiş bir terim olup biyolojinin hayvanları çeşitli yönleriyle inceleyen bir bilim dalıdır. Eski çağlarda yaşamış ve bugün soyu tükenmiş birçok tür ve günümüzde yaşayan bütün hayvanlar, zoolojinin inceleme alanına girmektedir. İnsanların merak ve araştırma eğilimiyle ortaya çıkan zoolojinin insanlık tarihi kadar eski olma olasılığı vardır. İlk olarak Mısır, İran ve Yunan kültürlerinde hayvanları incelemelere ait fikirler, yazılı belgeler görülmektedir. Geçmişte hayvanların basit tanımı ve işlevi, embriyonik gelişimi, beslenmeleri, sağlığı, davranışları, kalıtım ve evrimleriyle; çevreleri ve diğer canlılarla olan etkileşim ve iletişimlerini, incelemeye başlamış olup, daha sonraları altdallara ayrılacak kadar gelişmiştir. Günümüzde her bilimadamı bu bilimin altdallarından biriyle ilgilenmekte, ve ilgilendiği dala göre adlandırılmaktadır.
Zooloji, tıptan, toplum sağlığından, ziraatten ve toplum bilimlerinden, uzay bilimlerine kadar tüm alanları ilgilendirmekte, bu alanlarda yapılacak herhangi bir araştırma biyoloji, ve dolayısıyla zooloji kapsamına girmektedir.
Tüm düşünceler, tüm araştırmalar kökünü doğadan almakta olduğu gerçeği, zoolojinin neden bu kadar önemli bir bilim dalı olduğunu anlatmaktadır. Zooloji, Taksonomik ve Taksonomik olmayan alt dallara ayrılır. Taksonomik kısım, Protozooloji (Tek hücreliler), Helmintoloji (Solucanlar), Malakoloji (Kabuklular, Entomoloji (Böcekler) gibi bazı omurgasızları, Ihtiyoloji (Balıklar), Herpotoloji (Kurbağa ve Sürüngenler), Ornitoloji (Kuşlar), Memeliler gibi bazı omurgalıları taksonomik yönden inceler. Taksonomik yönden olmayan kısım ise, tüm hayvansal organizmaların morfolojisi ve fizyolojisidir.
ZOOLOJİNİN DALLARI
Akaroloji; Yunanca akari (akarlar) ve -oloji ("çalışma"); Acari şubesine ait, akarlar, keneler gibi hayvanları inceleyen bir zooloji alt dalı.
Özellikle akarları vb. hayvanları inceleyen zoologlara akarolist denir.
Araknoloji; örümcekleri, yalancıakrepleri ve akrepleri inceleyen bir zooloji alt dalı.
Arachnida şubesine ait hayvanları toplayan, inceleyen zoologlara araknolog denir. Bazen küçük örümceğimsileri (örn. akarları) inceleyenlere de araknokolog denilse de, daha çok akarolojist olarak tanımlanırlar.
Entomoloji, böcekleri inceleyen bilim dalı.
Hayvanlar aleminin en kalabalık sınıfı olan Insecta, 700 bini aşkın bilinen türün yanı sıra, en az o kadar tanımlanmamış böcek türünü kapsar. Böylesine zengin bir tür çeşitliliği gösteren böcekler doğal olarak insan yaşamında öbür hayvanlardan çok daha büyük bir önem taşır.
Biyolojinin diğer alanları gibi entomoloji de birçok alt dala (sistematik entomoloji, ekoloji, etoloji, fizyoloji v.b) ayrılmıştır. Bu alt dalların çoğunda hem uygulamalı, hem de salt araştırmaya yönelik çalışmalar yapılır. Uygulamalı entomoloji çalışmları böcekleri zararları ve yararları açısından incelerken, kuramsal araştırmaların amacı tüm böceklere ilişkin temel bilgileri toplamaktadır. Uygulamalı entomoloji, tarla ve bahçe bitkileri yetiştiriciliği ile ormancılık gibi alanlarla yakından ilişkilidir.
Bugün çağdaş entomoloji çalışmalarının odak noktası hala taksonominin tanımlama evresindedir ve Lepidoptera (pulkanatlılar) takımından kelebekler ve güveler gibi en iyi incelenmiş gruplarda bile sürekli yeni türler tanımlanmaktadır. Larva erişkin biçimleri birbirinden çok farklı olan tümbaşkalaşmalı böceklerin erişkinleri dışında, böceklerin yaşam evrelerini tanımlamak genellikle son derece güçtür.Ayrıca Entomoloji böcek bilim olarak da tanımlanabilir
Herpetoloji; (Yunanca herpeton = sürünmek, ve logos = çalışma) sürüngenleri ve amfibileri inceleyen zooloji alt dalı.
Bazı biyologlar herp`i bütün sürüngenleri ve amfibileri tanımlamak için kullanırlar.
Herpetoloji, değişkensıcaklı dörtbacaklıları, morfolojilerini, fizyolojilerini, evrimleşmelerini vs. araştırır. Bu bilimle uğraşanlara herpetolog denir.
İhtiyoloji, zoolojinin balıklarla ilgilenen alt dalıdır. Kemikli balıklar (Osteichthyes), köpek balığı gibi kıkırdaklı balıklar (Chondrichthyes) ve çenesiz balıklar (Agnatha) ilgi alanıdır.
Tüm diğer omurgalı türlerinin sayısı kadar balık türü bulunduğu ve balıklar çok uzun süredir evrimleştiği için, balık sınıflandırması ve biliminde halen bilinmeyenle karşı karşıya kalınmaktadır. Balık biyolojisi ve davranışları halen tam olarak çözülmüş değildir.
Mammaloji; Zoolojinin yalnızca memelileri inceleyen alt dalı.
Mirmekoloji; entomolojinin özellikle karıncaları inceleyen dalı.
Karıncaların, yaşam ortamlarını, davranışlarını ve insanda hep merak uyandırmış sosyal yaşantılarını araştırır.
Nöroetholoji; özellikle sinirsel uyartıların, mekanizmaların canlı üzerindeki etkilerini, davranışlarını araştıran bilim dalı. Nöropsikoloji ve etolojinin kombinasyonu bir kavramdır.
* Niko Tinbergen
* Karl von Frisch
* Konrad Lorenz gibi bilim adamlarının yaptığı çalışmalar bu bilimin öncülüğünü üstlenmiştir.
Ornitoloji, kuşları inceleyen zooloji alt dalı.
Yeryüzündeki yaklaşık 8.700 kuş türünün dağılımı, göçleri, davranışları ve ekolojisi ornitolojinin başlıca ilgi alanını oluşturur. Çok geniş alan çalışmaları gerektiren bu konularda, bilgilerin büyük bir bölümü çok sayıdaki amatör ornitolog tarafından elde edilmektedir. Bu nedenle, ornitoloji amatörlerin önemli katkılar yapabildikleri birkaç bilim dalından biri olarak kabul edilir. Taksonomi ve anatomi çalışmaları ise kuş koleksiyonlarına sahip üniversite ya da müzelerde profosyonel araştırmacılar tarafından yürütülür.
Paleozooloji; (Yunanca: paleon (yaşlı) ve zoon (hayvan)) paleontolojinin bir dalı.
Paleontoloji ya da taşılbilim ya da bilim, fosilleri veri olarak kullanarak dünyada yaşamın tarihini yazmak amacını taşıyan bilim dalıdır.
Jeolojinin bir dalı olan paleontoloji, çeşitli jeolojik devirlerde yaşamış olan tek hücreli ve çok hücreli organizmalar üzerinde araştırmalar yapar ve jeolojik devirlerde yaşayan canlılar hakkında bilgi sahibi olunmasına yardımcı olur. Paleontoloji, fosil bilim ya da taşıl bilim olarak da bilinir. Bir başka tanımlamayla, soyu tükenmiş organizmaların fosillerini ve biyolojisini inceleyen bilim dalıdır. İlk paleontoloji araştırmaları Leonardo da Vinci tarafından, Mısırdan getirilmiş kireçtaşında nummulitesleri görmesiyle yapılmaya başlanmıştır. Da Vinci Nummulites'in, bir organizma kalıntısı olduğunu anlamıştır. Paleontoloji iki çeşit olarak incelenir. Bunlar;
1. Makropaleontoloji: Mikroskopta incelenmeyen, makro büyüklükteki fosilleri araştıran paleontolojinin alt dalıdır.
2. Mikropaleontoloji: Çıplak gözle incelenemeyen, ancak mikroskopla incelenebilen fosilleri araştıran paleontolojinin alt dalıdır.
Paleontoloji bu şekilde araştırmalarıyla yer ilmi olan jeolojiye de yardımcı olmaktadır. Bu şekilde yapılan araştırmalar neticesinde tam olarak zamânımıza kadar gelebilmiş fosil zincirine rastlamak mümkün değildir.
Setoloji, Yunanca; cetus ("balina") ve -oloji ("çalışma"), balinalar, yunuslar ve musurların sekiz cinsini inceleyen deniz biyolojisi alt dalı.
Setolojistler, ya da setoloji alanında çalışanlar, Cetacea takımının evrimini, dağılımını, morfolojisini, davranışlarını, toplumsal dinamiğini ve diğer konularını araştırıp, anlamaya çalışırlar.