yunus emrenin hayatı edebi kişiliği ve eserleri

[SoruCevap]

yunus emrenin hayatı edebi kişiliği ve eserleri

Yunus Emre İsmail Hacının torunudur ve Karaman ’da H:638M:1240 yılında dunyaya gelmiştir Doğum ve vefat tarihlerin tam olarak bilinmemekle birlikte bu tarihler tahmini olarak yazdığı kitap olan Risualetunnushıyye ’ den cıkarılmaktadırYunus Emre ’nin dedesi İsmail Hacı Horasan ’dan Anadolu ’ya goc etmiş ve Karaman oğullarından halen Karaman ’a 29 km uzaklıkta bulunan eski yerde geniş bir arazi satın aldığını Başbakanlık arşivlerindeki Yavuz Sultan Selim İl yazıcı defterinden oğreniyoruz Bulunan belgedeki isimler az değişikle halen gunumuzde kullanmaktadır Karaman oğulları beyliğini secmelerinde onlarla olan akrabalık bağlarının bulunmasından kaynaklanmaktadır İsmail Hacı topluluğu Horasan ’dan gelip Larende ’ nin 29 km doğusunda, şu anda Yeşildere Kasabası sınırları icerisinde bulunan vadiye yerleştikten sonra burada bir zaviye kurdu Yunus Emre aynı zamanda buradan elde ettiği gelirlerle her gun yuzlerce muhtaca yardım etmiştir Daha sonraları gerek kendi koyu olan Karyei Yunus Emre ’de gerekse Karaman ’da kiriş haneleri ve vakıflar zaviyeler kurmaya devam etmiştirOsmanlı devleti zamanında Yunus Emre ’nin mezarının Karaman ’da olduğuna dair belgeler ve deliller mevcut ve o zamanlar aksini soyleyen bir kimse yoktuOte taraftan yine tarih araştırmacıları Yunus Emre ’nin tahsilini Konya ’da yaptığını ve kendisinden 3540 yaş buyuk olan Mevlana ’dan ders aldığını belirtiyorlar Bu durum ister istemez Yunus Emre ’nin Karaman ’da bulunduğunu kuvvetlendiriyor Zaten Yunus Emre bu durumu şiirlerinde: “Mevlana hudavendigar bize nazar kılalı, anın gorklu nazarı gonlumuz aynasıdırMevlana meclisinde saz ile işret oldu, Arif maniye daldı, cok biledir ferişteh diye belirtir Ama bir kere Hacı Bektaşi Veliden bahsetmez Osmanlı Devletinin aşağı yukarı her tarafını gezen unlu Turk Seyyahı Evliya Celebi 1648 yılında Karaman ’a gelmiş camileri ve turbeleri gezmiştirİşte Evliya Celebi burada Yunus Emre ’den de bahsetmiş ve şoyle demiştir:Kirişci Baba Camiinde, Yunus Emre hazretlerinin mezarı bulunmaktadır vsBu arada diğer bir belge var ki hayli ilgi cekicidir Halen Başbakanlık arşivi 18304 numarada kayıtlı bulunan bu belge; ozetle Yunus Emre ’nin turbesinin aydınlatılması icin odenek ayrılması hakkında 1235 tarihinde yazılmıştır
Butun bu belgelerde Yunus Emrenin Karamanlı olduğu kesin olarak eskiden beri biliniyorduTarih hic yalan soylemez

Yaklaşık 700 yıldır Şiirleri Turk milleti tarafından dilden dile aktarılmış, turku ve ilahilere soz olmuş, yer yer atasozu misali dilden dile dolaşmış mısralarıyla Yunus Emre, Turk kultur ve medeniyetinin oluşumuna buyuk katkılar sağlamış bir gonul adamıdır Gercekten de halktan biri olan Yunus Emre, halkın değer, duygu ve duşuncelerini dile getirişi itibariyle tarihimizin en halkla barışık aydınlarından biri olma ozelliğine sahiptir Turk tasavvufunun dilde ve şiirde kurucusu olan Yunus Emre'nin şiirlerinde ahlak, hikmet, din, aşk gibi konuların hemen hepsi tasavvuftan cıkar ve tasavvuf goruşu cercevesinde bir yere oturtulur Mısralarında didaktik ahlak telkinlerinde bulunan Yunus Emre, gonul kırmamakkonusuna ayrı bir onem verir ve ustun bir değerolarak şiirlerinde bu konuyu ozenle işler Bu arada Yunus Emre'yi one cıkaran bir başka onemli ozelliği de, şiirlerinde işlediği konuları ve telkinleri bizzat kendi hayatında uygulamasıdır Din tamam olunca doğar muhabbetdiyen Yunus, İslam'ın sabır, kanaat, hoşgorurluk, comertlik, iyilik, fazilet değerlerini benimsemeyi telkin eder Yunus'un sanat anlayışı, dini ve milli değerleri bağdaştırdığı mısralarında kendini gosterir; millileşen tasavvufa, Turkce'nin en guzel ve en guclu ozelliklerini kullanarak tercuman olur Gercekten de 11,12 ve 13 asırlarda Turkistan ve Anadolu Turkleri arasında cok yayılan tasavvufun Turk şairleri arasında iki buyuk sozcusu vardır: Turkistan'da , Anadolu'da Yunus Emre Yunus Emre'nin tasavvuf anlayışında dervişlik olgunluktur, aşktır; Allah katında kabul gormektir; nefsini yenmek, iradeyi eritmektir; kavgaya, nifaka, gosterişe, hamlığa, riyaya, duşmanlığa, şekilciliğe karşı cıkmaktır Yunus Emre aynı zamanda butun insanlığa hitap eden buyuk şairlerdendir Bu anlamda Mevlana'nın bir benzeridir O'nun Mevlana kadar cok tanınmayışı ise, bir yandan kullandığı dil olan Turkce'nin Batı'da Farsca kadar bilinmemesi, ote yandan da Turk aydınlarının O'nu ihmal etmesindendir Yunus'taki insanlık sevgisi, neredeyse kendisiyle ozdeşleşmiş sevgi felsefesinin bir parcası ve hatta sonucudur Nitekim Yunus'un insan sevgisini ilahi sevgi ile nasıl bağdaştırdığını gosteren en carpıcı mısralarından birisi Yaradılanı hoş gor Yaradan'dan oturudur Yunus Emre'ye gore insanlar, din, mezhep, ırk, millet, renk, mevki, sınıf farkı gozetilmeksizin sevilmeyi hak etmektedirler Madem ki insanoğlu ruh yonuyle Allah'tan gelmektedir; oyleyse insanlar hicbir şekilde birbirlerinden bu anlamda ayrılamazlar Yaşadığı cağın gercekleri goz onunde bulundurulduğunda Yunus'un bir başka onemli tarafı ortaya cıkar: Yunus Emre, hukumetsizlik icinde calkalanan ve Moğol istilaları ile mahvolan Anadolu topraklarında ortaya cıkan sapık batıni cereyanların hicbirine kapılmadığı gibi, bu akımların Turklerin butunluğune zarar vermesi tehlikesi karşısında da engelleyici bir rol ustlenmiştir Bu bakımdan bakıldığında Yunus Emre, hem Turk şiirinin kurucusu, hem de milli birliğin onemli tutkallarından biridir Yunus Emre, kelimenin tam anlamıyla milli bir sanatcıdır