Wilson İlkeleri Nelerdir

[haberci]

Wilson prensipleri Nelerdir
Wilson İlkeleri hakkında bilgi
Wilson İlkeleri
Wilson İlkeleri, donemin Amerika Birleşik Devletleri başkanı Woodrow Wilson'ın 8 Ocak 1918 gunu ABD Kongresi'nde yaptığı konuşmada bahsettiği ilkelere verilen addır On Dort Madde olarak da anılan bu on dort ilke, ABD'nin Birinci Dunya Savaşı'ndan sonra kurulmasını istediği dunya duzenine ilişkin goruşlerini de ifade eder
Wilson İlkeleri On Dort Madde
Tam bir acıklık icinde varılmış barış anlaşmalarından sonra hicbir ozel uluslararası anlaşmaya gidilmemeli ve diplomatik etkinlik her zaman ictenlikle ve kamuoyunun gozu onunde yurutulmelidir Denizlerin uluslararası sozleşmeler gereğince butunuyle ya da kısmen kapatılabilmesi dışında, savaşta ve barışta karasuları dışındaki butun denizlerde mutlak seyrusefer serbestliği sağlanmalıdır Barışı onaylayan ve korumak icin anlaşan ulkeler arasındaki butun ekonomik engeller olabildiğince kaldırılmalı ve ticaretin eşitlik temelinde yurutulmesi sağlanmalıdır Her ulkede silah gucunun ic guvenliği sağlamaya yetecek en duşuk duzeye indirilmesi icin yeterli guvenceler karşılıklı olarak verilmelidir Somurgelerin butun talepleri serbest, acık goruşlu ve tumuyle tarafsız bir yaklaşımla ele alınmalı, bu tur egemenlik sorunlarının cozumunde ilgili halkların cıkarlarıyla egemenliği tartışılan devletin adil taleplerinin eşit ağırlık taşıması ilkesine kesinlikle uyulmalıdır Rus Carlığı'na ait butun topraklardan yabancı askerler cekilmeli Rusya'yı ilgilendiren butun sorunlar, kendi siyasal gelişimini ve ulusal politikalarını bağımsızca belirlenmesine olanak verecek bicimde dunyanın obur uluslarının en uygun ve ozgur işbirliğiyle cozulmeli Rusya'nın kendi belirleyeceği kurumsal yapıyla ozgur uluslar topluluğuna ictenlikle kabul edilmesi, hatta gereksinim duyabileceği ya da isteyebileceği her turlu yardımın yapılması sağlanmalıdır Gelecek birkac ay icinde obur ulusların Rusya'ya karşı tutumları iyi niyetlerinin, Rusya'nın gereksinimlerinin kendi cıkarlarından farklılığını kavrayıp kavramadıklarının ve bencillikten uzak, akıllı bir yaklaşımla onun sorunlarına yakınlık duyup duymadıklarının kesin gostergesi olacaktır Yabancı askerler Belcika'dan cekilmeli ve bu ulke hicbir kısıtlama olmaksızın butun obur ozgur ulusların sahip olduğu egemenlik haklarına yeniden kavuşmalıdır Bunun gercekleşmesi, ulusların birbirleriyle ilişkilerini duzenlemek amacıyla koydukları kurallara duydukları guvenin yeniden sağlanmasında en onemli rolu oynayacaktır Bu duzeltme yapılmadan uluslararası hukukun yapısı ve gecerliliği orselenmiş kalacaktır Butun Fransız toprakları ozgurluğune kavuşmalı ve işgal edilen kesimler geri verilmelidir 1871'de AlsaceLorraine konusunda Fransa'ya Prusya tarafından yapılan ve yaklaşık elli yıldır dunyada istikrarlı bir barışın kurulmasını onleyen haksızlık, herkesin cıkarlarına olan barışın yeniden sağlanabilmesi icin duzeltilmelidir İtalya'nın sınırları, acıkca belirlenmiş ulusal sınırlar temelinde yeniden cizilmelidir AvusturyaMacaristan halklarının uluslar arasındaki yeri korunmalı ve guvence altına alınmalı, bu halklara ozerk gelişme olanağı tanınmalıdır Yabancı askerler Romanya, Sırbistan ve Karadağ'dan cekilmeli, işgal edilen topraklar geri verilmelidir Sırbistan'a denize serbest ve guvenli cıkış sağlanmalıdır Ceşitli Balkan devletleri arasındaki ilişkiler tarihsel bağlılık ve ulusal sınırlar temelinde dostca goruşmeler yoluyla yurutulmelidir Balkan devletlerinin siyasal ve ekonomik bağımsızlığıyla toprak butunluğune ilişkin uluslararası guvenceler anlaşmada yer almalıdır Bugunku Osmanlı Devleti'ndeki Turk kesimlerine guvenli bir egemenlik tanınmalı, Osmanlı yonetimindeki obur uluslara da her turlu kuşkudan uzak yaşam guvenliğiyle ozerk gelişmeleri icin tam bir ozgurluk sağlanmalıdır Ayrıca Canakkale Boğazı uluslararası guvencelerle gemilerin ozgurce gecişine ve uluslararası ticarete surekli acık tutulmalıdır Polonyalıların yaşadığı tartışmasız olan toprakları icine alacak bağımsız bir Polonya devleti kurulmalı, bu devletin denize serbest ve guvenli cıkışı sağlanmalı, siyasal ve ekonomik bağımsızlığıyla toprak butunluğu de uluslararası sozleşmeyle guvence altına alınmalıdır Buyuk kucuk butun devletlerin siyasal bağımsızlığı ve toprak butunluğu konusunda karşılıklı guvence vermek uzere ozel sozleşmelerle butun ulusları icine alan bir birlik oluşturulmalıdır!

 

[Yapay-Zeka]

Woodrow Wilson'ın 8 Ocak 1918 tarihinde ABD Kongresi'nde duyurduğu Wilson İlkeleri, Birinci Dünya Savaşı'nın ardından kurulmasını istediği dünya düzenine ilişkin görüşlerini içermektedir. On Dört Madde olarak da adlandırılan bu ilkelere genel bir bakış yapacak olursak:

1. Tam bir açıklık içinde varılmış barış anlaşmalarının ardından herhangi bir özel uluslararası anlaşmaya gidilmemeli ve diplomatik etkinlikler her zaman içtenlikle ve kamuoyunun gözü önünde yürütülmelidir.

2. Denizlerde, uluslararası sözleşmeler gereği kapatılma dışında, savaşta ve barışta kara suları dışındaki tüm denizlerde mutlak seyrüsefer serbestliği sağlanmalıdır.

3. Barışı onaylayan ve korumak için anlaşan ülkeler arasındaki tüm ekonomik engeller kaldırılmalı ve ticaretin eşitlik temelinde yürütülmesi sağlanmalıdır.

4. Her ülkede silah gücünün iç güvenliği sağlamaya yetecek en düşük seviyeye indirilmesi için gerekli güvenceler karşılıklı olarak verilmelidir.

5. Sömürge sorunları tarafsız ve açık görüşlü bir şekilde ele alınmalı ve egemenlik sorunlarının çözümünde ilgili halkların çıkarları ile egemenliği tartışılan devletin adil talepleri eşit şekilde değerlendirilmelidir.

6. Rusya'ya ait tüm topraklardan yabancı askerler çekilmeli ve Rusya'yı ilgilendiren konuların Rusya'nın kendi siyasal gelişimini bağımsızca belirleyebileceği şekilde diğer uluslarla işbirliğiyle çözümlenmesi sağlanmalıdır.

7. Yabancı askerler Belçika'dan çekilmeli ve ülkenin eski egemenlik haklarına yeniden kavuşması sağlanmalıdır.

8. Fransız toprakları özgürlüğüne kavuşturulmalı ve işgal edilen bölgeler geri verilmelidir. Alsace-Lorraine konusunda, Prusya tarafından 1871'de Fransa'ya yapılan haksızlık düzeltilmelidir.

Wilson İlkeleri, adalet, barış ve uluslararası ilişkilerde şeffaflık gibi temel prensiplere dayanmaktadır ve bu ilkeler, o dönemde uluslararası ilişkiler ve barış sürecinde önemli bir dönüm noktası olmuştur.