Wilson İlkeleri Nedir

[SoruCevap]

Wilson İlkeleri
Wilson İlkeleri Nelerdir?
Wilson İlkeleri(Prensipleri) nelerdir ders anlatımı

Wilson İlkeleri Nedir
1918 yılının başında, tum uluslarda savaşa karşı bıkkınlık ve barış ozlemleri acıkca goruluyordu Milyonlarca insan olmuş, aclık ve sefalet tum Avrupa'yı etkilemişti

1 Dunya Savaşı'nda ise hangi tarafın kazandığı kesin belli olmamakla beraber, savaş uzadıkca İtilaf Devletleri'nin kazanacağı goruluyordu 1917 yılında Almanya ve Avusturya'nın barış girişimleri ile İtilaf Devletleri'nin barış koşullarını ağırlaştırmak istemeleri yuzunden başarılamamıştı İşte bu ortam icerisinde Başkan Wilson, barışın esaslarını saptayan 14 Noktasını acıkladı

8 Ocak 1918'de Kongre'ye gonderdiği mesajda, barışın ve ondan sonra dunya da demokrasinin ve kucuk milletlerin bağımsızlığının esaslarını saptamaya calışıyordu Başkan Wilson'un bu cabalarından haberi olan Fransa Başbakanı ve Dışişleri Bakanı, 27 Aralık 1917'de Fransa'nın savaş amaclarını acıklarken, Fransa'nın istila amacı gutmedigini, kole hayatı yaşayan Doğu Halklarına kendi kaderlerini kararlaştırmak hakkını verecek uluslar prensipicin savaştıklarını belirtiyorlardı

İngiltere Başbakanı Lloyd George ise 5 ocak 1918'de yaptığı konuşmada, Turklerin başkentinde kokleri, Turk Halkı'na dayanan bir Osmanlı İmparatorluğu'nun varlığına karşı olmadıklarını belirtti Boylece hem Wilson tatmin edildi hem de İttifak Devletleri savaşmaktan kurtulacaklardı

Daha sonra eklenenlerle birlikte 27'ye ulaşan bu noktalar, 11 Şubat'da Wilson'un bir konuşmasında, devletlerin yeni topraklar kazanamayacakları, savaş tazminatı alınamayacağını acıklanmasıyla ozet olarak şu esasları belirliyordu:


Barış antlaşmaları acık olacak

Karasuları dışında, savaş ve barışta denizlerde mutlak serbesti bulunanak

Uluslararası butun ekonomik engeller kaldırılacak ve eşitlik sağlanacak

Ulkelerin silahlanmayı bırakıp, yalnızca ic guvenlikleri seviyesine indirilmesi icin karşılıklı garanti verilecek

Somurgeler uzerindeki isteklerin serbestce ve tam yansızlıkla incelenerek, bu bolgeler halkının cıkarların gozonunde tutularak sonuca bağlanması sağlanacak

İşgal edilmiş Rus Toprakları boşaltılacak ve Rusya'ya kendi gelişmesini sağlaması icin her tur imkan verilecek

Belcika'nın egemenlik haklarına dokunulmaksızın, boşaltılıp yeniden kurulacak

İşgal edilen Fransız Topraklarının boşaltılıp, Almanya'nın 1871 yılında AlsasLoren'i almakla yaptığı hatanın duzeltilmesi, yani bu toprakların tekrar Fransa'ya geri verilmesi ve barışın garanti altına alınması sağlanacak

İtalyan sınırları ulusal esaslara gore duzeltilecek

Romanya, Sırbistan, Karadağ Topraklarının boşaltılması Sırbistan'a denizden serbest bir kapı verilmesi, Balkan Devletleri'nin ilişkilerinin ulusallık bakımından, tarihsel esaslara gore dostca duzenlenmesi, Balkan Devletleri'nin siyasal ve ekonomik bağımsızlıkları ve sınırlarının dokunulmazlığı icin uluslararası garantiler verilmesi sağlanacak

Osmanlı İmparatorhığu'nda, Turkler'in oturdukları bolgelerin bağımsızlığının sağlanması; Turk egemenliği altında bulunan diğer uluslara da ozerk bir gelişme icin tam ve engelsiz bir fırsatın sağlanması; Boğazlar'ın uluslararası garanti altında butun devletlerin ticaret gemilerine acılması sağlanacak

Denizden bir kapısı bulunan bağımsız bir Polonya kurulacak

Buyuk ve kucuk ulusların, siyasal bağımsızlıklarının ve toprak butunluklerinin karşılıklı guvenliğinin garanti altına alınması amacı ile bir millet teşkilatı kurulacak


Bu bildirinin yayınlanmasında Wilson'un insanlık ve barış inancının bulunduğunu kabul etmekle beraber, acıklamanın yeterli olamayacağını belirtmek gerekir Rusya'nın, Almanya ile ayrı bir barış yapma hazırlıkları icinde olduğunu goren Wilson, Rusya'nın bu isteğinden vazgececeğini umuyordu Cunku Rusya'nın savaştan ayrılması, Almanya'nın Doğu Cephesi'ni boşaltacak ve buradaki kuvvetlerini aktararak ve İtilaf Devletleri'nin işini zorlaştıracaktı

Lenin'in ulusların kendi kaderini tayin etmelerisloganına karşı Wilson, ulusların demokrasilere ozgu olarak kendi kaderlerini ve bağımsızlıklarını sağlamaları garantisi icin Milletler Cemiyeti kurulmasını getiriyordu

Bunlardan da onemlisi bu bildirinin arkasında yatan başka bir gercek daha vardı ABD, 20 yuzyılda, emperyalist bir aşamaya erişmiş ve deniz aşırı ticaret yapmak icin olanakların kısıtlanmış olduğunu gormuştu Cunku dunyanın 23'u İngiliz, Fransız ve diğer devletlerin somurgesi halinde idi Somurgelerde ticaret yapma olanakları kısıtlıydı Eğer somurgecilik yıkılırsa, bunun yıkılışını sağlayan ABD, bu sayede dunya ticaretine kolaylıkla ağırlığını koyabilecekti

Gercekten de dunyada somurgeciliğin yıkılışının teorisini Wilson ilan etmiş, uygulamasını da Turkiye gostermiştir Bildirinin etkisi, ozellikle İttifak blokunda goruldu Wilson Bildirisiesaslarına dayanarak barış yapılacağına gore, yenilenler fazla birşey kaybetmiyeceklerdi Bu sebeple yıpranmış olan Avrupa Kamuoyu'nda barış eğilimleri gorulmeye başladı

Bildiri Orta Doğu'da, Turk Kamuoyu'nda olduğu kadar Ermeni, Rum ve Araplar uzerinde de etki yaptı İtilaf Devletleri'nin verdikleri soze ve Wilson Prensipleri'ne gore kendilerine bağımsız devlet kurma hakkı tanıyacaklarına inanıyorlardı Gercekte İngiltere ve Fransa bu programı benimsememişlerdi Fakat Başkan Wilson'a karşı sayılacak acıklamalardan da kacındılar

Savaşın kendi lehlerine geliştiğini goren bu iki ulke, yenilgiyle cıktıktan sonra savaşın nimetlerinden de yararlanmayı duşunuyorlardı Almanya ve Avusturya Kamuoylarında ise bu 14 nokta, adalete uygun surekli bir barışınsembolu olarak karşılandı