Varlıkların Hareket Ozellikleri Hakkında Bilgi

[SoruCevap]

Varlıkların Hareket Ozellikleri Hakkında Bilgi


Hareket, bir varlığın, başka bir varlığa gore yer değiştirmesidir

İnsanlar ve hayvanlar; koşma, atlama, yurume, yuzme gibi değişik turde hareketler yaparlar Cansız varlıklar ise dışarıdan bir etki olmadıkca hareket edemezler Cantamızı hareket ettirmek icin ona bir etki uygulamak gerekir

Bitkiler de diğer varlıklar gibi hareket ederler Ancak bitkilerdeki hareket, insan ve hayvanlardaki hareketten farklı olarak coğunlukla ışığa yonelme şeklindedir Ayrıca bitkiler, kokleriyle suya ve topraktan ihtiyac duydukları maddelere de yonelirler

Hareketlerimizi kolaylaştırmak icin bircok makine ve aractan yararlanırız Bunların en onemlisi tekerlektir Tekerlek, insanoğlunun keşfettiği en onemli araclardan biridir Tekerlek sayesinde hayatımız kolaylaştı ve hareketlerimiz hızlandı

1 Varlıkların Hareket Ceşitleri
Cisimlerin bir noktaya gore yer değiştirmesi bir zaman dilimi icinde olmaktadır Yani bir cismin hızını anlamadaki temel nicelik zamandır Cismin hızı hakkında karar verebilmek icin ne kadar zamanda ne kadar yer değiştirdiğini bilmek gerekir Zaman dilimi; bir saat, bir dakika veya bir saniye olabilir Bir cisim, bir mesafeyi ne kadar kısa surede alıyorsa o kadar hızlıdır denir

Bir cismin, bir zaman dilimi icerisindeki yer değiştirmesine hız denir Harekette hız, varlıkların cabukluğunu ve yavaşlığını belirten bir kavramdır Hareketlinin bir yolu alma suresi kısaldıkca hız artmaktadır

Koşarken hızlı, yururken daha yavaş hareket ederiz

Ankara ile İstanbul arasını birleştiren karayolunun uzunluğu 450 kilometredir Ankara ’dan İstanbul ’a gitmek uzere bir yolcu otobusu ve yuklu bir kamyon aynı anda yola cıkmaktadır Otobus İstanbul ’a 6 saatte gittiği halde, kamyon 10 saatte gidebilmektedir Bu sonuc, otobusun kamyondan daha hızlı hareket ettiğini gosterir

Aynı mesafeyi daha kısa surede giden varlıklar, daha hızlıdır Motorsiklet bisiklete gore, yarış arabası otomobile gore, ucak helikoptere gore daha hızlıdır

Durmakta olan bir cismin hızı yoktur Orneğin; kırmızı ışıkta duran bir yayanın hızı sıfırdır Yeşil ışık yandığında yaya hareket eder ve gittikce hızını arttırarak karşıdan karşıya gecer

Trafikte yol almakta olan bir arabanın şoforu, kırmızı ışığı gorduğunde frene basar ve araba yavaşlar, bir sure sonra da durur Cevremizde gun icinde hızlanma ve yavaşlama hareketi yapan pek cok varlık gorulmektedir

Ancak cevremizdeki butun cisimler aynı hareketi yapmazlar Cevremizde hızlanma ve yavaşlamadan başka hareket turleri de gorulmektedir Bunlardan bazıları sallanma ve donmedir

Parkta salıncağa bindiğimizde sallanırız veya hamakta sallanma hareketi yaparız Dunya, Guneş ’in etrafında, Ay ise Dunya ’nın etrafında donme hareketi yapar Arabalar, virajlara geldiklerinde yavaşlayıp donerler

2 Cisimleri Hareket Ettirme ve Durdurma

Doğada bircok hareketi yapabilmek icin varlıklara kuvvet uygularız Varlıkları hareket ettirmek ya da durdurmak icin uyguladığımız itme ve cekmeyi kuvvet olarak nitelendiririz

Oyuncu, bowling topuna itme kuvveti uygular, elimizle kuvvet uygulayarak oyun hamurunun şeklini değiştirebiliriz, sırayı cekerek istediğimiz yere ***urebiliriz

Etrafımızı ceviren hava, varlıklara her zaman bir itme kuvveti uygular Havanın vucudumuza uyguladığı kuvvete alıştığımız icin bunu hissetmeyiz

Eskiden tahılları un haline getirmek icin yel değirmenleri kullanılırdı Yel değirmeninin kanatları, ruzgarın itmesi sayesinde doner Donen kanatlar da icerideki duzeneği calıştırır

Hareketsiz bir varlığı, iterek veya cekerek hareket ettirebiliriz Aynı şekilde hareket halindeki bircimsi de iterek veya cekerek yavaşlatabilir ya da durdurabiliriz Ancak hareket halindeki bazı varlıkları durdurmak tehlikeli olabilir


3 Kuvvet, Cisimlerin Hareketini ve Şeklini Etkiler
Her gun yuzlerce kez kuvvet uygular, cisimleri hareket ettiririz Kuvvet, cisimler uzerine etki eder Kuvvet uygulanan cisimler:

Hızlanır
Pistte duran bir ucak, once yavaş yavaş hareket eder, daha sonra hızlanır Benzer şekilde; surucu gaza basarak otomobile hareket yonunde kuvvet uygulanmasına neden olur

· Yavaşlar ya da durur
Hareket eden bir cisme, hareket yonune zıt yonde kuvvet uygulanırsa cisim yavaşlar ya da durur Orneğin; limana yanaşan bir gemi, yavaşlamak icin pervanelerini ters yonde dondurerek hareket yonune ters yonde kuvvet uygular

· Yon değiştirir
Kuvvet, hareket eden bir cismin yonunu değiştirir Orneğin; hareketli top, engele carpınca yon değiştirir

· Şekil değiştirir
Kuvvet uygulanan cisimler, şekil değişikliğine uğrayabilir Kuvvetin etkisi ortadan kalktıktan sonra bazıları eski hallerine donerken, bazıları eski hallerine donemezler Eski hallerine donebilen cisimlere esnek cisimler, eski hallerine donemeyenlere ise esnek olmayan cisimler denir

· Doner
Cisimler, kuvvetin etkisiyle donebilir Kuvvetin dondurucu etkisi bircok makine ve aracın yapımında kullanılmaktadır Donme hareketi, bircok teknolojik gelişmeye neden olmuştur Cisimlere uygulanan kuvvet buyudukce, donme hareketi daha hızlı olur

Sonuc olarak; kuvvetin cisimler uzerinde birbirinden farklı etkileri vardır Bunlar; hareket ettirme, durdurma, yon değiştirme ve şekil değiştirme gibi etkilerdir Kuvvet, cisimlerin bicimini ve hareket durumunu değiştirebilen etkidir