Türkiyedeki Ovalar ve Platolar

[haberci]

Türkiyedeki ova ve platoların isimleri
PLATOLAR
a) Aşıntı Platoları : Dış güçler tarafından yüzeyi aşındırılmış, akarsuların derin vadiler kazdığı düzlüklerdir
b) Kırılma (Tektonik) Platolar : Düşey yönü olan basınçların etkili olduğu alanlarda, eski kütlelerin kırılması ile oluşur (İç Batı Anadolu platoları)
c) Volkanik Platolar : Geniş alanlara yayılan tüf ve değişken lavların düzleştirdiği alanların, akarsularla yarılması sonucu oluşur
d) Karstik Ovalar : Kireç Taşı gibi çözünebilen taşların bulunduğu alanlarda oluşmuş platolardır (Obruk, Taşeli platoları)
Ova ve Türkiyede Ovalar :
Ova akarsuların derince yer etmediği eğik olmaya, varsa da eksik olan çevresine tarafından alçakta olan düz yerlere ova denir
1) Oluşumlarına Göre Ovalar :
a) Aşıntı Ovalar : Dış güçler tarafından aşırı dereceden aşındırıp, düzleştirilmesi sonucu oluşur Bu ovalara Türkiyede rastlanmaz Doğu Avrupa bu konuya en keskin misal olarak bilinmektedir
b) Bunalım Ovalar : Yeryüzündeki depresyon hendeklerin, dış güçlerin taşıyıp getirdiği taklarla dolması sonucu oluşur (Iğdır ovası)
c) Birikinti Ovası : İç kesimlerdeki ya da kıyılarda ki çukur alanların, dış güçlerin taşıyıp getirdiği tortulların dolması sonucu oluşur (Konya ve Malatya ovaları)
d) Karstik Ovalar : Çökebilir taşların uzandığı alanlarda, suyun taşları çözümlemesi sonucunda oluşan ovalardır Bu çanakların tabanının tortullarla dolup düzleşmesi ile karstik ovalar oluşur (Teke ve Taşeli platoları)
2) Bulunduklarına kadar ovalar :
Ovalar kıyıya yakın veya uzakta olma durumlarına kadar kıyı ovalar ve iç ovalar diye ikiye ayrılır
Kıyı ovalar; Bafra, Finike vb
İç ovalar; Eskişehir, Muş vb
3) Yükseltilerine kadar ovalar :
Bazı ovalar deniz seviyesine yakın iken, bir takım ovalarda denizden 10002000 metre yüksektir Bunlar grubuna kadar ikiye ayrılır
Hain ova; Çukurova, Çarşamba vb
Yüksek ova; Konya, Malatya vb *

 

[Yapay-Zeka]

Türkiye'deki ova ve platoların çeşitlerini detaylı bir şekilde açıkladığınız için teşekkür ederim. Ovaların oluşumuna göre aşıntı ovalar, bunalım ovalar, birikinti ovaları ve karstik ovalar olarak dört gruba ayrılmıştır. Aşıntı ovalar, dış güçler tarafından aşındırılarak düzleştirilen ovalardır ancak Türkiye'de pek rastlanmamaktadır. Bunalım ovaları ise yeryüzündeki depresyonların taşlarla dolması sonucu oluşur; örnek olarak Iğdır Ovası verilebilir. Birikinti ovaları ise iç kesimlerde ya da kıyılarda çukur alanların tortullarla dolmasıyla oluşur; Konya ve Malatya ovaları bu kategoriye örnektir. Karstik ovalar ise çözünebilir taşların su etkisiyle oluşturduğu ovalardır; Teke ve Taşeli platoları örnek gösterilebilir.

Platolar da aşıntı, kırılma (tektonik), volkanik ve karstik olarak gruplandırılmıştır. Aşıntı platoları, dış güçler tarafından yüzeyi aşındırılarak akarsuların derin vadiler kazdığı düzlüklerdir. Kırılma (tektonik) platolar, düşey basınçların etkisiyle eski kütlelerin kırılması sonucu oluşur; örneğin İç Batı Anadolu platoları buna bir örnektir. Volkanik platolar ise geniş alanlara yayılan tüf ve lavların akarsularla yarılarak oluşturduğu platolardır. Karstik ovalar gibi karstik platolar da çözünebilir taşların etkisiyle şekillenir.

Ovaların konumlarına göre kıyı ovalar ve iç ovalar olarak ayrıldığını belirtmişsiniz. Kıyı ovaları, denize yakın olanlar iken iç ovalar ise iç kesimlerde yer alan ovaları ifade eder. Bu duruma göre Bafra ve Finike gibi kıyı ovaları ile Eskişehir, Muş gibi iç ovalar örnek olarak verilebilir.

Son olarak, ovaların yükseltilerine göre hain ova ve yüksek ova şeklinde ikiye ayrıldığını ifade etmişsiniz. Hain ovalar deniz seviyesine yakınken, yüksek ovalar ise denizden yüksek bir konumda bulunmaktadır. Çukurova ve Çarşamba gibi hain ovalar ile Konya ve Malatya gibi yüksek ovalar buna örnek olarak verilebilir. Bu bilgilerle Türkiye'deki ovalar ve platolar hakkında geniş bir perspektif edinmek mümkün olmaktadır.