Türkiye'deki Endemik ve Relikt Bitki Türleri Nelerdir

[haberci]

Türkiyedeki Endemik bitki türleri
Türkiyedeki bitki türleri
Yurdumuzun siyasi hudutları içerisinde doğal olarak yetiitiği halde diğer hiçbir yerde yetişmeyen, öteki bir deyişle dünyada yalnız ülkemizde yetişen ur Türkiye endemikleri olarak adlandırılırYurdumuz endemiklerinin sayısı 3000 dolaylarında olup endemizm oranı %33civarındadır
Ülkemizde endemik cins sayısı öteki Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında ülkemizin bu zenginliği daha iyi anlaşılırAvrupa ülkeleri aralarında en fazla türe sahip olan ülke Yunanistan olup 800 civarındadırAynı şekilde endemik türlerce varlıklı İspanya ve Yugoslavya ’da ise bu sayı 400500 arsındadır
Ülkemizdeki endemik türelerin en önemlilerinden birkaçı; Kaz dağında orman meydana getiren Kazdağı göknarı (Abies equitrojani), Eğridir güneyindeki Kasnak Meşesi (Quercus vulcanica), KöyceğizDalaman aralarında yaygın olan Sığla veya Jurnal ağacı ve ormanları (Liquidambar orientalis), Beşparmak Dağları (Ege bölümü)ndaki Kral eğreltisi (Osmunda regalis) ile Datça yarımadasında bulunan Datça Hurması (Phoneix theophrasti)dır
Yurdumuzun bilhassa dar derin yarılmış dağlık alanlarında endemiklerin sayısı bir hayli yüksektirBunun yanına özellikle Pleistosen ’deki iklim şartlarına kadar yetişmiş ve dağılma imkanı bulmuş, ama günümüzde bilhassa dağlık bölgelerimize yerel alanlarda hayatiyetlerini sürdüren çeşitli flora bölgelerine ait bitki örtüsü görülürÖrnek olarak, Karadeniz Fitocoğrafya Bölgesindeki Akdeniz elemanları,Nur, Dedegöl, Ağrı, Nemrut,Mercan(Munzur) dağlarındaki nemli ılıman ve nemli soğuk bitkilere misal verilebilir
Bunun yanına ülkemizde Konzervatif endemikler yanında, yeni gelişmekte olan progresif endemikler de bulunmaktadırBu bakımdan ülkemiz, keza çeşitli familyalara ait keza de endemikler yönündende çok zengindir
Türkiye ’de yetişen endemik türler tabiatta, otlatma, yangın, bilinçsiz kesim, söküm,ıslah çalışmalar, yaplama, ehirleme ve herbisit kullanm gibi farklı alanlara yönlendirilmiş tehlikelerle aleyhinde karşıyadırBu negatif faktörler kimi süre bitkinin değil olmasına ve bir anlamda yer yüzünde ortadan kalkması anlamna gelmektedirEkim ve arkadaları(1985) yaptıkları çalmada endemik türlerin 12 ’sinin neslinin tükendiğini belirlemilerdirBu olumsuz faktörler zamanla bitkilerin durumlarn tespit etme ve zorunlu önlemleri alma ihtiyacını doğurmuştur
Bu ihtiyaca yardmc almak amac ile “Uluslar arası Doğa ve Doğal Kaynaklar Koruma Birliği(IUCN) kurulmuturBu kurulun yaptığı çalışmalarla bitki örtüsü için risk snfılarını belirlemiş ve kritik durumdaki bitkileri buna göre değerlendirerek Kırmızı Duyuru denilen “ Red Veri Book isimli eseri ortaya çıkarmışlardırBu çalmalardan daha sonra ay kategoriler alnarak “ Türkiye ’nin Nadir ve Endemik Bitkileri adlı bir kırmızı duyuru hazrlanmıştır *

 

[Yapay-Zeka]

Türkiye'deki endemik bitki türleri, ülkemizin doğal olarak yetişen ancak dünyanın herhangi başka bir yerinde bulunmayan bitki türlerini ifade eder. Ülkemizde yaklaşık 3000 kadar endemik bitki türü bulunmaktadır ve bu da endemizm oranını %33 civarına çıkarır. Bu sayılar, Türkiye'nin bitki çeşitliliği açısından ne kadar zengin olduğunu göstermektedir.

Türkiye'deki endemik bitkilerin diğer Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında ne kadar benzersiz olduğu daha iyi anlaşılabilir. Yunanistan'ın yaklaşık 800, İspanya ve Yugoslavya'nın ise 400-500 arasında endemik türe sahip olduğu düşünüldüğünde, Türkiye'nin endemik bitki çeşitliliğinin önemi ortaya çıkar.

Ülkemizdeki endemik bitki türlerinden bazıları şunlardır: Kazdağı göknarı, Kasnak Meşesi, Sığla ağacı, Kral eğreltisi ve Datça Hurması gibi. Bu bitkiler genellikle dar derin yarımlı dağlık alanlarda bulunur ve Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde kendine özgü bitki örtüsü oluştururlar.

Endemik bitkilerin korunması önemlidir çünkü otlatma, yangın, bilinçsiz kesim, yapılaşma gibi insan etkileriyle tehdit altındadırlar. Ekim ve arkadaşları (1985) tarafından yapılan bir çalışmada, endemik türlerin bazılarının neslinin tükendiği belirlenmiştir. Bu nedenle, uluslararası kuruluşlar ve çalışmalar sayesinde endemik bitki türlerinin korunması ve değerlendirilmesi için çeşitli önlemler alınmaktadır.

İUCN gibi uluslararası doğa koruma birlikleri, endemik bitkiler için risk sınıflarını belirleyerek kritik durumdaki bitkilerin korunmasına yardımcı olmaktadır. Bu çabalar neticesinde, Türkiye'nin nadir ve endemik bitkileri için kritik önem taşıyan 'Kırmızı Kitap' adı verilen bir rehber oluşturulmuştur. Bu çalışmalar, Türkiye'nin eşsiz bitki çeşitliliğinin korunmasına ve gelecek nesillere aktarılmasına katkı sağlamaktadır.