Türkiyedeki Endemik Hayvanlar

[haberci]

Türkiyedeki Endemik Hayvanlar nelerdir,Türkiyedeki Endemik Hayvanlar hakkında data,Türkiye'ye Özgü Hayvanlar,
Ülkemize özgü bir fazla hayvan ırkı bulunmakta ancak bunların pek çoğu gereken ilgiyi görmemektedir Bu yüzden bir takım ırklar gittikçe melezleşmekte ve halk özelliklerini kaybetmektedir
KEDİ IRKLARI:
Ankara Kedisi
Ankara ’dan köken bölge bu kediler yurtdışında angora ismiyle de tanınır Uzun tüylü kedilerin atası olarak kabul edilirler
Sahiplerine ve evlerine tabi olan ankara kedileri zeki meraklı ve cana yakındırlar İnsanlarla iyi anlaşırlar Oyun oynamayı ve araştırma yapmayı fazla severler
Tüy rengi beyaz kahverengi ve sarıdır Gözleri mavi yeşil ve sarıdır Kafaları orta büyüklükte dikey ve yelken direği kısımları tüylüdür Tüyleri uzun ve yumuşaktır Kuyrukları da uzun tüylü ve kabarıktır Yürürken kuyruklarını yatay şekilde sırt hizasında tutarlar Bu hareket tipik ahali özellikleridir
Van Kedisi
Van yöresine özgü bu kediler türkiye ’de olduğu dek dünyada da ilgi görmektedir Oysa bilinçsizce melezleştirilmeleri nedeniyle son yıllarda nesli tükenme tehlikesi altındadır
Cana yakınoyuncu ve fazla akıllı kedilerdir Diğer bir acayip özelliği de suyu sevmesidir Suyla oynar Hatta yüzebilir
Van kedisi uzun olmayan üçgen biçiminde bir kafa yapısına sahiptir Elmacık kemikleri de çıkıktır Boynu kısa ve kalındır Kulakları geniştir Burnu ve patileri pembedir Tüyleri uzun vucüdu kocaman kemikli ve kaslıdır Tüy rengi beyazdır Lakin baş ve kuyrukta sarı lekeler görülür Van kedisi erkekte 35 kg civarındadır
KÖPEK IRKLARI:
Akbaş
Akbaş enerjik bir koruma içgüdüsüne sahip olan koruma ve çoban köpeğidir Sürüyü güdmekten çok korumakta devir alır Akıllı ve ağırbaşlı yapısından nedeniyle kolay eğitilebilir Fakat düşmanının karşısında saldırgansüratli ve çeviktir
Morfolojik özellikleri:
Tüyleri çift katlıdıruzun tüylerin yanına kısa ve daha sık olan tüyler bulunur Renk beyazdır Kulak ve sırtta krem renk görülebilir Burun ucu ve dudaklar kahverengi yada siyahtır Tırnaklar kahverengi veya beyazdır Gözler kahverengi kuyruk uzun kulaklar üçgen şeklinde sarkıktır Başı vücuduyla orantılı kocaman ve basık boyun orta uzunluktadır Burun ince ve uzun üst kısmı düzdür Üstteki dudak sarkıktır Göğüs geniş adaleli ve derindir Karın içe çekiktir Kalça ve bel gizli ceset uzundur Tetikte beklerken kuyruğu kalça üzerinde kıvrılarak daire şeklini alır
Cidago yüksekliği: Erkeklerde 7080 cm dişilerde 6575 cm ’dir
Ergin canlı tartma: Erkeklerde 4060 kg dişilerde 3545 kg ’dır
Ortalama hayat süresi: 12 sene
Gelişimini tamamlama yaşı: 15 ay
Kangal
Kangallar dünyada büyük ilgi görebilen bir ırktır Bu köpekler için dernekler kurulmuş yarışmalar düzenlenmiştir Fakat kendi ülkesinde daha az ilgi görmektedir
Zeki gözü kara ve çevik olan kangallar bununla beraber da inatçı olmaları sebebiyle eğitimde zorluk çıkarabilirler Ancak sahiplerine çok bağlıdırlar Ve koruma köpeğidirler
Ağızburun yapısı kısa küt çene kuvvetlidir Dudakları sarkıktır Göz kulak ağız etrafı ve burun üstüne dek siyahtır Gözler küçük ve kahverengidir Kulaklar orta büyüklükteüçgen ve sarkıktır Boyun orta büyüklükte beden ise kare şeklindedir Göğüs derin karın içe çekiktir Bacaklar uzun ön bacakları arkaya kadar daha güçlüdür Beden rengi bozdur Ergin canlı tartma : Erkeklerde 5060kg dişilerde 4555 kg
Türk Tazısı
Yerli av köpekleri Türkiye ’de tazı veya Türk tazısı olarak adlandırılır Görme yetisiyle avlanan bu ahali gazehound veya greyhound ailesindendir Atalarının St Hurbert tazıları olduğu düşünülmektedir İpeksi postu saluki ’ye(iran tazısı) benzer Gözlerinin ön planda olmasıyla salukiden ayrılır İyi bir bakımla salukiden daha büyük olabilir Benekli tazı bu ırkın temsilcilerindendir O Türk tazısının alışılmış örneğidir Değişik tüy renklerine sahiptir
Türk tazısının coğrafi sınırları yoktur Yani yöresel bir millet değildir Türkiye ’nin herhangi bir kırsal bölümünde bulunabilir Genel Olarak sahipsiz kırsal bölgelerde başıboş dolaşırlar ve kontrolsüz ürerler Bu yüzden birbirlerinden bambaşka şekil ve renklere sahiptirler beyaz kahverengi krem sarımtırak kahverengi olabilir Başıboş dolaşan tazılar diğer banal sokak köpekleri gibi görünürler
Çatal Burun
Çatalburun Tarsus ’ta yetiştirilen bir av köpeği ırkıdır Rengi siyah kahverengibeyaz yada sadece kahverengidir Gözler bal rengikahverengi ya da siyah burun ise siyahten rengi
Kars Köpeği
burunları uzundur Vücutları uzun ve zariftir Kulakları uzun bir gözünün mavi diğerinin sarı olmasıyla ünlüdür Fakat her iki gözü de aynı renkte olabilir Ergin canlı ağırlığı dişide 3 kg gri kahverengidir siyah
Kars köpeği Türkiye ’nin kuzey doğusuna özgü temel işlevi sürü gözetmek olan kafkas dağ köpeklerine benzerlikler bildiren dinç iyi bir karoser konformasyonuna sahip titiz yersiz saldırganlığı olmayan bir guard köpeğidir
Bu köpeklerin mesken alanı Kars Artvin Ardahan Sızı ve Iğdır ovalarıdır Bu yöreler aynı zamanda Ermenistan ve Gürcistan ’a komşudurlar Kars köpeğinin bu yörede bulunan yerli köpeklerle Caucasian Ovcharka(kafkas dağ köpeği) ırkının melezlenmesi sonunda ortaya çıktığı varsayılmaktadır
Genel Görünüm: kars köpekleri güçlü iyi adale yapısına sahip atletik ceset yüksekliği ile uzunluğu simetrik kare görünümlü vücut yapısına sahiptir Kafaları geniş ve ayı kafasına benzer
Tepe: Ergin erkeklerde 6371 cm Ergin dişilerde 6068 cm
Ceset büyüklüğü: Tartı iyi kaslı adaleli bir görüntü verecek biçimde gövde büyüklüğü ile orantılıdır
Post: Dış koruma kılları ile daha aşağı post tabakasından oluşan çift kat şeklindedir Genelde uzun kıllardan oluşur Diğer kıllar uzun boyun bölgesindeki kıllar ise yele görünümündedir Kuyruk kılları gür ve dağınıktır
Renk: Tüm renkler ve renk kombinasyonları mevcuttur Genelde kahverengi siyah krem gri görülür
Vücut: Sırt geniş düz ve adaleli Bel kısa geniş ve hafif kavislidir Ön ayaklar tepede olan ve adaleli arkadaki ayaklar tepede olan ve birbirne paraleldir
Kuyruk: Bol kıllı uzun ve genelde ayaklara kadar uzanır Sakinken ucu kıvrımlı ve altında
Hareket: Özgürlük arka çeyrekten yönlendirilen kısa adımlarla hareket ederler
AT IRKLARI:
Anadolu tipi
Anadolu beygir tipleri minik ve yerden yapılıdırlar Baş orta büyüklükte alın geniş bel kısa ve kuvvetlidir Boyun orta uzunlukta göğüs geniş ve derindircidago yüksekliği 130140 cm
Anadolunun şartlarına adapte olduğu için türk çiftçileri tarafından kullanılmaktadırlar
Uzun plato tipi
Bu at tipi Sivas ’la Malatya illeri aralarında yer alan Uzun Yayla ’dan köken aldığı için bu ismi almıştır Uzun plato atlarının ataları Rusya ’dan gelen göçmenlerin beraberinde getirdikleri çerkez atlarıdır Günümüzde bu atların sayısı epeyce azalmıştır
Anadolu tipine tarafından daha yüksek ve daha ağır bir cüsseye sahiptir Baş iri burun koç görünümündedir Omuzlarının düşey olması nedeniyle yavaş yürürler Rahat göğüslülük ve sarkık karınlılık çoğu kez görülür
Çukurova tipi
Çukurova tipi atlar bir taraftan uzunyayla atının dahası da arap atının genotipini taşırlar Uzunyayla genotipini taşıyanların başı büyük ve burnu koç görünümündedir Cidago yüksekliği 140 cm yada daha fazladır Arap atı genotipini taşıyanlarda ise cidago yüksekliği 130 cm civarındadır Baş minik ve kibar profil düzdür
Midilli alarm durumunda sırtta yuvarlak oluşturacak biçimde yüksek tutuşludur
Bu atlar poni grubundandır Poniler çok ufak yapılı 110120 cm cidago yüksekliğine sahip hayvanlardır
Türkiye ’de daha çok Ege Bölgesinde sahillerde ve adalarda yetiştirilirler Ponilerin ufak olanları spor ve müsamaha amaçlı yetiştirilirken daha büyük yapılı olanları hafif binek ve yük hayvanı olarak kullanılırlar Bu atlar ufak yapılı olmalarına rağmen fena bakım ve beslenmeye karşısında dirençli hayvanlardır
Malakan Atları
Bu atların ataları Rusya ’dan Kars ’a gelen göçmenlerin beraberlerinde getirdikleri atlardır Cüsseleri iri gövde geniş ve derindir İyi bir iş hayvanıdır
Canik Atları
Bu atların kökeni de Rusya ’ya dayanmaktadır Samsun ve Çarşamba yöresinde yetiştirilmiştir Baş orta büyüklükte profil düz boyun kısa ve bacaklar kuvvetlidir Asabi mizaçları ve çevik hareket kabiliyetleriyle öteki yerli beygir ırklarından ayrılırlar
HOROZ IRKLARI:
Denizli Horozu
Ötüşüyle ünlü bu ırkın en acayip özelliği nefesi kesilinceye kadar ötüp bazen de bu sırada baygınlık geçirerek sırt üstü yere düşmesidir Ötüş süresi 2530 saniye kadardır Bu zaman ötüşün başlamasından itibaren ağzının açık kaldığı süreye göre hesaplanır
Bacakları koyu gri ya da mor ibik balta ibik şeklinde kulakçık kırmızı veya siyah lekeli beyaz gözleri siyah ve sürmelidir Canlı yük 335 kg ’dır
Denizli horozları değişik özelliklerine göre sınıflandırılabilir Renklerine tarafından: Al siyah kınalı pamukkır kürklü Gövde yapılarına göre yüksek boyun sülün küpeli İbik şekillerine kadar geniş ibik gizli ibik Ses tonuna göre ise ince davudi kalın ses diye ayrılır
Gerze Horuzu
Gerze horozu Sinop ’a ait bir ırktır Renkleri siyahtır İbikleri kırmızı çatallı ve boynuz gibidirGagası incik oynak deri ve pulları siyah; karoser derisi kulak lobları beyazdır Etap ve mahmuzlarının uzundur Bu yüzden yemini çökerek yer Bu da onu öteki ırklardan ayıran bir özelliktir
TAVŞAN IRKI:
Ankara Tavşanı
Ankara tavşanı, diğer adıyla Angora tavşanı uzun ve yumuşak tüyleriyle tanınır Ankara keçisiAnkara ilinden bütün Dünya'ya yayılmışlardır 1700'lü yıllarda Avrupa'da Fransız yüksek tabakasının istek ettiği en popüler evcil hayvan olmuşlardır 1900'lü yılların başında ise Amerika'da tanınmaya başlanmışlardır Birçok varyetesi türetilmiştir Fransız, Alman, Dev, İngiliz, Satin, Çin, İsveç, Finli türleri gibi Yalnız yerel Amerikan tavşan besleyicileri klubünün (ARBA) kategorize ettiği İngiliz, Fransız, Dev ve Satin türleridir
Angora tavşanı da denilen bu halk müziği yününden iplik elde edilen tek tavşandır Yünü uzun ince aydınlık ve dokunmaya elverişlidir Dünyada ankara tavşanı yetiştiriciliği ülkemizdekinden daha yaygındır
Karoser ağırlığına tabi olarak Ankara tavşanından yılda elde edilen yün miktarı koyunun l kg canlı ağırlığına karşılık alınabilen yünün takriben 4 katı kadardır Bu yünün lifleri sürükleyici ve ipeksi bir yapıya sahiptir Genellikle % 1020 oranında kuzu yünü veya sentetik liflere karıştınIarak dağıtılmış giysilerin yapımında kullanılır Boyanmamış saf Ankara yünü kuvvetli elektromanyetik etkisi dolayısıyla romatizma artrit gibi hastalıklara karşı terapik giysilerin üretiminde de kullanılmaktadır
KEÇİ IRKI:
Tiftik Keçisi
Orta asyadan anadoluya göç esnasında getirilmiş bir ırktır Daha çok Ankarada bulunduğu için ankara keçisi olarak adlandırılır Karoser örtüsü gümüş renginde ince uzun parlak tiftiklidir Büyük boynuzları ince ve kısa kuyrukları vardır
Tiftik gümüş beyazı rengi parlaklığı uzunluğu elastik olması nem çekmesi ısıya dayanıklılığı iyi badana alması ve diğer tekstil elyafı ile karışabilmesi gibi özelliklerinden dolayı tekstil sanayiince seçim edilmektedir
Anadolu Yaban Koyunu (Ovis gmelini anatolica)
Elli sene öncesine dek İç Anadolu`nun batı (Sivrihisar, Nallıhan, Emir Dağları) ve güney (Karaman civarı, Bolkar Dağları) sınırlarında, orta yükseklikteki dağlarda yaşamış Anadolu Yaban Koyunu, evcil koyunların atası olmasına karşın, onlara hiç farklı Fazla kibar ve çevik bir hayvandır
Yazın sarımsı kahverengi olan postu kışın koyulaşır, etap bileklerindeki ve sağrısındaki (beli ile kuyruğu arasındaki çizgili ve yuvarlakça kısmında) beyaz lekeler belirginleşir Erkeklerin iki yana doğru açılan ve yaşlandıkça uzayan boynuzları vardır Dişiler boynuzsuzdur ve diğer akrabaların bu şekilde ayrılırlar Erkeklerinin 4574kg, dişilerininse 3550kg ağırlıkta olduğu bu hayvanların boyları 105140cm`dir
Anadolu Yaban Koyunu`nun tipik yaşama ortamı, bozkırla ormanın birbirine yaklaştığı, kurak ve yumuşak hatlı tepelerdir Otlar, baklagiller ve yer altından kazarak çıkardıkları yumrularla beslenirler Düşmanlarını fazla uzak görüp tez kaçabilirler
Yaban koyunları 15 yaşına kadar yaşayabilir Erkekler 45 yaşından sonra, dişiler iki yaşından daha sonra ürerler Dişiler gençken tek, yaşlanınca ikiz kuzu doğururlar Yaşlı erkekler kızışma mevsimi dışarıya, öteki bireylerden ayrı olarak gevşek sürüler oluştururlar
Dünyanın en eski uygarlıklarından ve şayet de ilk kenti olan Çatalhöyük, Hodulbaba Dağı`ndan sadece 100km uzaklıkta Hayvanların evcilleştirilmesinde manâlı rol oynadıklarına inanılan Anadolu`nun bu eski halkı, şayet Andolu Yaban Koyunu`nu da birincil evcilleştiren insanlardı Değişik ülkelerden çoğu analist, şu sıralarda arkeolojik ve genetik çalışmalarla gerçeği aydınlatmaya çabalıyorlar
1966`da koruma altına alınınca, Anadolu yaban koyunlarının sayıları şipşak artmış; bugün 700`ü aşkın oldukları tahmin ediliyor Yörede evcil koyunların bolca otlatılması ve çoban köpeklerinin yaban koyunu kuzularını öldürmeler en önemli azalma etkenleri Bunu durdurmak için 1989 yılında, takriben 5000 hektarlık bir bölge elektrikli tel örgüyle çevrilmiş ve kışın kuru ot ile desteklenmiş
Lokal olarak ceranveya cerenolarak da adlandırılan Anadolu yaban koyununun dünya üzerindeki toplam bireylerinin %90`ı hemen Milli Parklar ve AvYaban Hayatı *

 

[Yapay-Zeka]

Türkiye'de bulunan endemik hayvanlar arasında çeşitli kedi, köpek, at, horoz, tavşan ve keçi ırkları bulunmaktadır. Bu endemik hayvan türleri genellikle Türkiye'ye özgüdür ve belirli bölgelere özgü özelliklere sahiptir.

**Kedi İrkı:**

1. **Ankara Kedisi:** Ankara kökenli olan bu kediler genellikle uzun tüylüdür ve zeki, meraklı ve cana yakın bir yapıya sahiptirler. Ankara kedilerinin tüy renkleri genellikle beyaz, krem veya sarı olabilir. Kafaları orta büyüklükte, dikey ve yelken direği kısımları tüylüdür. Van kedileri gibi Türkiye'nin özgün kedilerindendir.

2. **Van Kedisi:** Van yöresine özgü olan bu kediler, dünyada da ilgi görmektedir fakat nesli tükenme tehlikesi altındadır. Van kedileri, suyu sevdikleri bilinen bir özelliğe sahiptirler. Tüy renkleri genellikle beyazdır ve sarı lekeler görülebilir.

**Köpek İrkı:**

1. **Akbaş:** Koruma ve çoban köpeği olarak kullanılan Akbaş köpekleri, enerjik ve koruyucu bir içgüdüye sahiptirler. Ağırbaşlı yapılarına rağmen sahiplerine bağlı ve kolay eğitilebilir köpeklerdir.

2. **Kangal:** Kangallar, dünyada büyük ilgi gören bir köpek ırkıdır. Zeki, inatçı ve sahiplerine bağlı olan kangallar, genellikle koruma köpeği olarak kullanılırlar. Fiziksel olarak güçlü ve atletik yapılarıyla dikkat çekerler.

**At İrkı:**

1. **Anadolu Tipi:** Anadolu beygir tipleri, minik ve yerden yapılı atlardır. Genellikle Türk çiftçileri tarafından kullanılan bu atlara genellikle tarım işlerinde ve taşımacılıkta ihtiyaç duyulmaktadır.

2. **Uzun Plato Tipi:** Sivas ile Malatya illeri arasında Uzun Yayla'dan köken alan bu atlar, genellikle Rusya'dan getirilen çerkez atlarının atalarıdır. Anadolu tipine göre daha yüksek ve ağır bir yapıya sahiptirler.

**Horoz İrkı:**

1. **Denizli Horozu:** Ötüşüyle ünlü bu ırkın özelliği, nefesinin kesilinceye kadar ötmesi ve bazen baygınlık geçirerek sırt üstü yere düşmesidir. Bacakları koyu gri veya mor renkte olabilirken ibikleri kırmızı veya siyah lekeli beyazdır.

**Tavşan İrkı:**

1. **Ankara Tavşanı:** Ankara tavşanı veya Angora tavşanı olarak da bilinen bu tavşanlar, uzun ve yumuşak tüyleriyle tanınırlar. Uzun tüyleri sayesinde yün elde etmede kullanılırlar ve özellikle tekstil endüstrisinde tercih edilen bir türdürler.

**Keçi İrkı:**

1. **Tiftik Keçisi:** Anadolu'ya Orta Asya'dan getirilen Tiftik Keçisi, Anadolu'nun çeşitli bölgelerine özgüdür. Karoser örtüsü gümüş renginde ince, uzun ve parlak tiftiklidir.

**Yaban Koyunu İrkı:**

1. **Anadolu Yaban Koyunu:** İç Anadolu'nun belirli bölgelerinde yaşayan Anadolu Yaban Koyunu, evcil koyunların atası olarak bilinir. Yazın sarımsı kahverengi olan postu, kışın koyulaşır ve beyaz lekeler belirginleşir. Erkeklerin boynuzları vardır ve düşmanlarını uzak görüp kaçabilirler.

Türkiye'nin endemik hayvanları, ülkemizin biyolojik çeşitliliği ve doğal mirası açısından önemli bir role sahiptir. Bu hayvan türlerinin korunması ve popülasyonlarının sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi için çeşitli koruma önlemleri alınmaktadır.