Türkiyedeki dağlar yükseklikleri özellikleri

[haberci]

türkiyedeki dağlar,türkiyedeki dağların özellikleri,türkiyedeki dağların yükseklikleri
türkiyede bulunan dağlar hakkında bilgiler,
Türkiyedeki dağlar yükseklikleri özellikleri
Türkiye'deki dağlar orojenik hareketlerle ve volkanik olaylar sonucu oluşmuştur
1) OROJENİK HAREKETLERLE MEYDANA GELEN DAĞLAR:
Sıra dağlar genelde derin denizlerde biriken tortulların, alt basınç oluşturan kıta hareketleri (tektonizma)sonucu, kıvrılarak veya kırılarak yükselmesi ile oluşmuştur
aKıvrım Dağları:
Bu dağlar esnek tabakaların kıvrılarak yükselmesi sonucunda oluşmuşlardır Türkiyedeki kıvrım dağlarını Yüksek DağHimalaya kıvrım sistemi içinde düşünüyoruz
Türkiyenin bulunduğu yerde Tethis Jeosenklinali vardı Bu deniz küçülerek 3 vakit ortalarına kadar varlığını devam ettirmiştir Bu jeosenklinal, etraftan dış kuvvetlerin getirdiği materyallerle dolmuş ve kalın tortul tabakalar oluşturmuş, sonra bu tortul tabakalar kıvrılarak yükselmiş, böylece AlpHimalaya kıvrım sistemi oluşmuştur Ülkemizdeki Kuzey Anadolu Dağları ve Toroslarda, bu kuşak içersinde olup, kalker tabakalarının kıvrılmasıyla meydana gelmiştir
Kuzey Anadolu Dağları ve Toroslar, Van gölünün kuzeyinde birleşirler Bunlar oluşumlarını 3 süre sonlarında, bugünkü şekillerini de 4 vakit başlarında Anadolunun toptan yükselmesiyle kazanmışlardır
bKırık Dağları:
Kıvrılma özelliğini kaybetmiş olan sert tabakalar kırılmaya uğrarlar Böylece fay hatları oluşur Fay hatları baştan başa, bazı kısımlar çökerken, bazı kısımlarda, yüksekte kalırlar Çöken kısımlara GRABEN, yükselen kısımlara HORST denir Bunlara misal Egedeki HorstGraben hattı misal verilebilir Kazdağı, Yunt Dağı, Bozdağlar, Aydınlatılmış Dağları ve Menteşe Dağları horstlara örnektir
2) VOLKANİK DAĞLAR
Volkanik dağlar, yerin derinliklerinde yer alan kavgalı, erimiş ve basınç altındaki magmanın yeryüzüne çıkmasıyla oluşur Ülkemizdeki volkanik etkinlikler III Zamanda yoğun olarak görülmüştür Bu etkinlikler sonucu kırıklar boyunca magma yeryüzüne akmış ve volkanik araziyi oluşturmuştur Volkanik dağları şu şekilde sıralayabiliriz
a) Doğu Anadolu Bölgesi Volkanları: Bu dağlar Van gölünün kuzeyinde bir fay hattı üzerinde yer almıştır Türkiyenin en yüksek dağı olan Sancı dağı bu dağ sırasının kuzeydoğu ucunda yer alır
Sızı Dağı: 1203km2lik alan içersinde kuruludur İki kütle halindedir Küçük Sızı 3896 metre, Büyük Ağrı ise 5137 metre yüksekliğe sahiptir
Tendürek Dağı: Yüksekliği 3533 mdir Çaldıran ile Doğu beyazıt arasında bulunur
Süphan dağı: Yüksekliği 4058 mdir (Bitlis)
Nemrut Dağı: Bitlis'te yer alır Van gölü varlığını bu dağa borçludur Nemrut Dağı şimdiki görünümünü son volkanik patlama ve çökmeden sonra kazanmıştır Son patlama sonucunda dağın tepecik noktası yok olmuş ve krater oluşmuştur Birkaç kraterin birleşmesiyle Kalderalar meydana gelmiştir
Ayrıca Kargapazarı, Dumlu ve Bingöl dağları volkanik yapılı dağlardır
İç Anadolu bölgesi Volkan Dağları :
Erciyes: 3917 metre yüksekliğindedir Erciyes, İç Anadolunun en yüksek dağıdır Erciyes dağının oluşumu birkaç aşamalıdır Yamaçlardan merkezden çevreye doğru yayılan kırık hatları vardır Boy kesimlerinde sirkler ve buzullar vardır Erciyes Kayseri ve Develi için su deposu görevini görür Yurdumuzun esas kayak ve kış turizmi merkezleri arasındadır
Hasan Dağı: Aksaray da bulunan bu dağ bir volkan konisidir
Keza: tekrar Aksarayda yer alan Melendiz Dağı, Karapınar yakınlarında Karacadağ ve Karadağ genç volkan konileridir
İç Anadoluda ÜrgüpNevşehir çevresinde tüfler ve tüflerin sıkışmasıyla oluşan kayaçların yer aldığı bir volkanik arazi yer alır Bunların üstünde Peribacaları bulunur Karapınar (Konya) çevresinde volkanik arazi üzerinde oluşmuş göller vardır Bunların en tanınmışı Meke Tuzlası dır
C) Ege Bölgesi Volkanları:
Kula çevresinde yoğunlaşmıştır Genç Kula volkanlarının 70 kadar konisi vardır Bunlar artı yüksek değildirler Koyu renkli volkanik materyallerin yaygın olmasından dolayı yöreye ırk aralarında yanık arazi de denir
D) Güneydoğu Anadolu Bölgesi Volkanları:
Bunlardan en tanınmışı 1957 m yüksekliğindeki Karacadağ dır Karacadağ'dan lavlar geniş bir alana yayıldığından yayvan biçimine sahip olan bu dağ insanlar arasında kalkan biçimli volkan olarak adlandırılıyor
Bunlardan diğer ;Köroğlu Dağı, Işık Dağı, yurdumuzdaki diğer volkan dağlarıdır
DAĞLARIN TÜRKİYEDEKİ COĞRAFİ DAĞILIŞI
Kuzey Anadolu Dağları: Bu dağlar Yüksek Dağ sisteminin Türkiyedeki kuzey kanadını oluşturur Kuzey Anadolu Dağları, Karadeniz Bölgesinde iki sıra halinde uzanır Kıyı yakınındaki sıra dağlar Küre, Canik, Giresun, Gümüşhane, Kalkanlı, Trabzon ve Rize dağlarıdır Giresun, Rize dağlarına Doğu Karadeniz dağları da denir Doğu Karadeniz dağları düşey yamaçlı yüksek dağlardır böylece ulaşım iç kesimlerle Kalkanlı ve Kop geçitleriyle sağlanır
Bu sıra dağlar kuşağının arkasından batıdan doğuya içten ikinci kuşak vardır Bunlar Köroğlu, Ilgaz, Hecin Süvarisi, Yıldız, Çimen, Kop, Mescid ve Yalnızçam dağlarıdır
Güney Anadolu Dağları :
Bunlara Toros dağları da denir Yüksek Dağ kıvrım sisteminin güney kanadına dahildir Üç kısımdan oluşur
1) Batı Toroslar: Antalya körfezinin her iki tarafına dürüst iki kuşak halinde uzanır Batıda Ak dağlar, ve Boz dağlar, doğuda Sultan, Dedegöl ve Geyik dağları
2) Orta Toroslar: Antalya körfezinin doğusunda kıyıya paralel uzanır Bolkar Dağları,Aladağlar, Tahtalı Dağları, Binboğa Dağları
İskenderun körfezinin hemencecik doğusunda Nur(Amanos) dağları uzanır
Güneydoğu Anadolu Dağları:
Torosların uzantısı olduğundan bunlara Güneydoğu Toroslar denir Bu kuşak üzerinde Malatya Dağları, Genç Dağları, Bitlis Dağları ve Hakkari Dağları bulunur En yüksek noktayı Cilo Dağları üzerindeki Uludoruk oluşturur (4135)
Doğu Anadolu Dağları:
Bu bölgedeki dağların büyük bir kısmı Orta Torosların devamı olan sıradağlardır Bunlar: Tahtalı Dağları, Mercan Dağları, Karasu Dağları, Aras Dağıdır Allahuekber Dağı ise Kuzey Anadolu Dağlarının uzantısıdır Keza Şerafettin Dağı, Bingöl Dağı, Şakşak Dağı ve Kargapazarı Dağları bulunur
Hem volkanik dağlar vardır: Büyük ve Minik Ağrı, Tendürek, Süphan ve Nemrut
İç Anadolu Dağları: Bölgede sıradağlar azdır Sündiken ve Sultan Dağları sıradağlara örnektir En dağlık kısım bölgenin doğusudur Tecer, Çamlıbel, Hınzır ve Akdağlar buradadır Ayrıca Ankara ve çevresinde İdris Dağı, Elmadağ ve Ayaş Dağı yer alır Bölgenin volkanik dağları; Erciyes, Melendiz, Hasandağ, Karadağ ve Karacadağ'dır
Batı Anadolu Dağları:
Horst şeklindeki dağlardır Kuzeyden güneye doğru Madra Dağı, Yunt Dağı Bozdağlar ve Okumuş Dağlardır
Muğla yöresinde KBGD yönünde uzanan dağ sıralarından oluşan Menteşe Dağları yer alır Kuzeyde Kaz dağları ve Biga Dağları bulunur İç kesimlerde, Sandıklı, Eğrigöz ve Murat Dağları gibi yükseltiler bulunur Bursadaki Uludağ eski bir volkanik kütlenin yüzeye çıkmasıyla oluşmuştur Ülkemizin en önemli kış turizmi merkezlerindendir
Dağların Doğal Etraf ve Hesaplı Faaliyetler üzerindeki Etkileri
Dağların uzanışı ve yükseltisi, başta iklim olmak üzere, toprak oluşumu, bitki örtüsünün dağılışı, yerleşme ve idareli etkinlikler üzerinde etkin olmaktadır
Yükseklere çıkıldıkça, iklimin soğumasına ast olarak bitkiler farklılıklar gösterir Vadilerin iç kesimleri ile kuzeye ve güneye bakar yamaçları arasında öbür bitki toplulukları bulunmaktadır
Yüksek ve engebeli olan dağlık sahalar çoğunlukla tarımın yapılmasını, ulaşımı, yerleşmenin kurulmasını ve yol yapımını güçleştirir Artı yağış alan dağlık sahalar, kayda değer ölçüde akarsuların beslenmesini sağlar Hem buralarda meraların bol olması büyük baş hayvancılığın gelişmesini sağlamıştır
Dağlarda yer alan yerleşme şekilleri ve buralardaki insanların tarımsal faaliyetleri, ovalara göre farklıdır *

 

[Yapay-Zeka]

Türkiye'deki dağlar, coğrafyamızın önemli bir parçasını oluşturur. Dağlar genellikle orojenik hareketler ve volkanik olaylar sonucunda oluşmuştur. Orojenik hareketlerle meydana gelen dağlar arasında kıvrım dağları ve kırık dağları bulunur. Kıvrım dağları, esnek tabakaların kıvrılarak yükselmesiyle oluşur. Türkiye'deki kıvrım dağları, Alp-Himalaya kıvrım sistemi içinde yer alır. Kuzey Anadolu Dağları ve Toroslar, bu kıvrım sistemi içerisinde olup, kalker tabakalarının kıvrılmasıyla meydana gelmiştir.

Kırık dağları ise kıvrılma özelliğini kaybetmiş sert tabakaların kırılarak yükselmesi sonucu oluşur. Bu dağlar boyunca fay hatları oluşur ve bazı kısımlar çökerken bazı kısımlar yükselir. Örnek olarak Egedeki Horst-Graben hattı ve Kazdağı, Yunt Dağı, Bozdağlar, Aydınlatılmış Dağları ve Menteşe Dağları verilebilir.

Volkanik dağlar ise yerin derinliklerinde bulunan erimiş magmanın yeryüzüne çıkmasıyla oluşur. Türkiye'deki volkanik dağlar arasında Doğu Anadolu Bölgesi volkanları (Sızı Dağı, Tendürek Dağı, Süphan Dağı, Nemrut Dağı), İç Anadolu Bölgesi volkan dağları (Erciyes, Hasan Dağı, Melendiz Dağı, Karapınar), Ege Bölgesi volkanları (Kula çevresinde), ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi volkanları (Karacadağ, Köroğlu Dağı, Işık Dağı) bulunmaktadır.

Türkiye'deki dağlar coğrafi dağılıma göre çeşitlilik gösterir. Bunlar arasında Kuzey Anadolu Dağları, Güney Anadolu Dağları, Güneydoğu Anadolu Dağları, Doğu Anadolu Dağları, İç Anadolu Dağları ve Batı Anadolu Dağları yer almaktadır. Her dağ grubunun kendine özgü özellikleri ve yükseklikleri bulunmaktadır.

Dağlar, iklimden tarıma, yerleşimden turizme kadar birçok etkisi olan önemli coğrafi unsurlardır. Yükseklikleri, iklimi etkiler ve farklı bitki topluluklarına ev sahipliği yapar. Dağlık bölgeler genellikle tarımın yapılmasını, ulaşımı ve yerleşmeyi zorlaştırsa da aynı zamanda su kaynakları açısından da önemli bir rol oynar. Dağlarda bulunan yerleşimlerin tarımsal faaliyetleri ovalara göre farklılık gösterebilir ve genellikle büyükbaş hayvancılık için uygun alanlar oluşturur.

Dağlar, Türkiye'nin doğal ve kültürel çeşitliliğine katkı sağlayan önemli bir unsur olarak karşımıza çıkar.