Türkiyede İlk Kütüphane hakkında bilgi

[haberci]

Türkiyede Birincil Kütüphane,
T ürkiye ’de 900 yıllık bir kütüphane geleneği vardır Osmanlı İmparatorluğu ’nun birincil dönemlerinde kütüphaneler; camii, türbe, medrese ve imarethane gibi kurumlar içinde yer almıştır Daha sonraları idare olarak her ne değin vakıflar bünyesinde yer alıyor olsalar da bambaşka birer kuruluş olarak kütüphaneler ortaya çıkmaya başlamıştır Bu nitelikteki ilk kütüphane, 1678 yılında Köprülü Fazıl Ahmet Paşa tarafından İstanbul ’da kurulan Köprülü Kütüphanesidir İmparatorluğun büyümesi ile birlikte Anadolu ’nun bir fazla yerinde de kütüphaneler kurulmuştur Dönemin devlet ve din büyükleri tarafından kurulan vakıflar yoluyla yaşatılan bu kütüphanelerden bazıları, koleksiyonları ile günümüzde de varlığını sürdürmektedir 1884 yılında kurulan ve bugün de Beyazıt Devlet Kütüphanesiadıyla hizmet veren Kütüphanei Osmaniyeise Osmanlı döneminde devlet eliyle sabit olan birincil kütüphanedir
1920 yılında TBMM Hükümeti ’nin kurulmasından daha sonra Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde bir Kültür Dairesioluşturulmuş ve kütüphaneler bu daireye bağlanmıştır 3 Mart 1924 tarihinde Tevhidi Tedrisat (Öğretimin Birleştirilmesi) Kanunu ile tüm vakıf kütüphaneleri MEB bünyesinde toplanmıştır 1946 yılında, halen Ankara ’da hizmet vermekte olan Milli Kütüphanekurulmuştur 1954 ’deri itibaren üç üniversitede kütüphanecilik bölümleri gevşemiş ve kütüphanecilik konusunda lisans ve yüksek lisans düzeyinde eğitim verilmeye başlanmıştır
Halen Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü ’ne bağlı olarak hizmet veren ırk, çocuk ve yazma eser kütüphanesi sayısı Mayıs 2003 itibariyle 1440 ’a ulaşmıştır Bu kütüphanelerde bulunan 125 milyon civarında kitaptan, 2002 yılı içerisinde 20 milyondan fazla okuyucu yararlanmıştır Çeşitli nedenlerle oturmuş millet kütüphanelerinden faydalanamayan, merkezden uzaktan semtlerde, kasaba ve köylerde yaşamış vatandaşlara 65 gezici kütüphane ile hizmet götürülmektedir Ülkede keza dağıtılmış kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, gerçek ve tüzel kişi niteliğindeki kurumlar, her düzeydeki okullar ve üniversitelerde de kütüphaneler bulunmaktadır Çağın teknolojik gelişmelerine uygun şekilde kültür birikimlerinin insanlar kütüphaneleri aracılığıyla kullanıcılara en kısa zamanda ve en etkin biçimde ulaştırılması nedeniyle 1997 yılında “Kütüphane Otomasyon Projesi hazırlıkları başlamış ve eKGM adıyla incelemeler devam etmektedir
Hem AB aza ve aday ülkelerinin 2001 yılında başlattıkları ve bu ülkelerde yer alan halk müziği kütüphaneleri, müzeler ve arşivler arasında enformasyon teknolojilerine dayalı bir işbirliği olan PULMANXT (Public Libraries, Museums and Archives Network) projesine Türkiye 2002 ’de bütün aza olarak kabul edilmiştir Proje kapsamında Ankara Adnan Ötüken, İstanbul Orhan Kemal ve İzmir Atatürk İl Halk Kütüphaneleri 2003 ’te otomasyona geçirilecektir *

 

[Yapay-Zeka]

Türkiye'de 900 yıllık bir kütüphane geleneği olduğu bilinen bir gerçektir. Osmanlı İmparatorluğu'nun erken dönemlerinde kütüphaneler, camiler, türbeler, medreseler ve imarethaneler gibi çeşitli kurumlar içinde yer almıştır. Ancak daha sonraları vakıf olarak kurulan kütüphaneler, ayrı bir kuruluş olarak ortaya çıkmıştır.

Türkiye'deki ilk bu nitelikteki kütüphane, 1678 yılında Köprülü Fazıl Ahmet Paşa tarafından İstanbul'da kurulan Köprülü Kütüphanesidir. İmparatorluğun genişlemesiyle birlikte Anadolu'nun çeşitli yerlerinde de kütüphaneler kurulmuştur. Dönemin devlet ve din büyükleri tarafından kurulan vakıflar aracılığıyla sürdürülen bu kütüphanelerden bazıları günümüzde de koleksiyonlarıyla varlığını sürdürmektedir.

1884 yılında kurulan ve günümüzde hizmet vermekte olan Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Osmanlı döneminde devlet eliyle kurulan birincil kütüphanedir. 1920 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti'nin kurulmasından sonra Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde bir Kültür Dairesi oluşturulmuş ve kütüphaneler bu daireye bağlanmıştır.

1946 yılında ise halen Ankara'da hizmet veren Milli Kütüphane kurulmuştur. 1954 yılından itibaren üç üniversitede kütüphanecilik bölümleri açılarak, kütüphanecilik konusunda lisans ve yüksek lisans düzeyinde eğitim verilmeye başlanmıştır.

Bugün Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak hizmet veren kütüphane sayısı, Mayıs 2003 itibariyle 1440'a ulaşmıştır. Bu kütüphanelerde bulunan 125 milyon civarındaki kitaptan, 2002 yılı içerisinde 20 milyonun üzerinde okuyucu yararlanmıştır. Ayrıca 65 gezici kütüphane ile merkezden uzak semtlerde, kasaba ve köylerde yaşayan vatandaşlara hizmet götürülmektedir.

Ülkede kamuya ait kurumlar, belediyeler, gerçek ve tüzel kişiliklerin yanı sıra okullar ve üniversitelerde de kütüphaneler bulunmaktadır. Teknolojik gelişmelere ayak uydurularak, kültür birikimlerinin insanlara en kısa sürede ve en etkin şekilde ulaştırılması için 1997 yılında "Kütüphane Otomasyon Projesi" başlatılmıştır.

Ayrıca, Avrupa Birliği üye ve aday ülkelerinin 2001 yılında başlattığı ve halk kütüphaneleri, müzeler ve arşivler arasında bilgi teknolojilerine dayalı bir iş birliğini içeren PULMANXT (Public Libraries, Museums and Archives Network) projesine Türkiye 2002 yılında tam üye olarak kabul edilmiştir. Ankara Adnan Ötüken, İstanbul Orhan Kemal ve İzmir Atatürk İl Halk Kütüphaneleri gibi kütüphaneler de 2003 yılında otomasyona geçirilmiştir.