Türk Gelenek ve Görenekleri

[haberci]

Ülkemizde örf adet gelenek görenek
Doğum Gelenekleri
Geçiş dönemlerinde ilki olan doğum dünyanın her uygun olduğu gibi Anadolu ’da da tekrar tekrar mutlu bir olay olarak kabul edilmiştir Dünyaya gelen her çocuk yalnızca anne babanın yok bununla birlikte akrabaları, komşuları, soyu ve sopu da sevindirmektedir Çünkü her doğum ailenin akrabaların soyun, sopun sayısını artırmaktadır Sayının artması ise; gücün dayanışmanın artması bakımından önem taşımaktadır Özellikle minik topluluklarda ve ırksa gruplarda aileler nüfuslarının çokluğu oranında kendilerini güçlü ve dayanıklı hissetmektedirler Yaygın olan “çocuk ailede ocağı tutturur sözü de toplumun bu konudaki bedel yargısını ve aileye görüntü açısını ortaya koymaktadır
Yapmaması gereken davranışlara gebe kadın, hamileliği süresince;
Ayıya, maymuna, deveye bakmaz,
Balık, tavşan, paça, kelle yemez, sakız çiğnemez,
Cenazeye gitmez, cesede bakmaz,
Rahat saklı bir şeyi alıp yemez
Al Karısı inanışı
Loğusa ve kırklı çocuklara sataştığı ve kimi süre da onları öldürdüğü tasarımlanan alkarısı; al, cazı, cadı, al anası, al kızı, al karası, koncoloz, goncoloz, kara koncoloz gibi adlarla tanımlanmaktadır
Anadolu ’da ağıl, samanlık, değirmen, terkedilmiş yıkıntı yerlerde, su kuyusu, su kaynakları ve loğusa kadın ve kırklı çocuğun yalnız olduğu yerlerde bulunduğuna inanılan al karısından korunmak için ırk birtakım uygulamalara baş vurmaktadır
Sünnet geleneği çoğunlukla;
Sünnet çocuğunun yaşı ve sünnet zamanı,
Merasim veya nikah hazırlığı,
Çocuğun hazırlanması,
Sünnet işlemi ve sünnetçi,
Hediyearmağan gibi alt konu başlıkları içerisinde incelenmektedir
TÜRKiYE ’DE DİNİ BAYRAM GELENEKLERi:
Türkiye ’de devlete ait olarakta kutlanan iki tane dini bayram vardır Kurban Bayramı ve Şeker (Ramazan) BayramıKurban Bayramı dört gün Şeker(Ramazan)bayramı ise üç gün sürer ve bu bayramların Türk halkının yaşamında özel bir yeri ve anlamı vardır
Bayramların kutlanması her bölgede öbür olabilirAncak temelde kutlamalar bir birine çok benzer
Bayramlarda hazırlıklar bir iki hafta evvelden ''genel bayram temizliği'' ile başlar Bayram için yiyecek ve giyecek listesi yapılırAlışveriş listesinde bayram şekeri ve kolonyası mutlaka yer alır Özellikle çocuklara festival elbise ve pabuç elde etmek için varlıklı yoksul cümbür cemaat özel çaba gösterir ''Kurban Bayramı '' listesinde ise farkli olarak diğer taraftan KURBANLIK bulunur
Bayramlar öncesinde gaz lambası geceleri lokma yapılarak komşulara semt çocuklarına yakınlara dağıtılır Benzer gece Kuran okunarak ölüler için dua edilir
Her iki bayramında bir önceki gününe Arife günü denir Arife günü mezarlıklar ziyaret edilir ve bayram yemekleri hazırlanır Bayram yemekleri de bölgeler tarafından ve bayramın türüne kadar çeşitlilik gösterir Kesinlikle Kurban Bayramının esas menüsü kurban etinden oluşur Bunun yanı sıra börekler açılır dolmalar sarmalar yapılır Ancak her iki bayramında vazgeçilmez menüsünde baklava vardır Arife gecesi ailenin bütün bireyleri yıkanır Bayram sabahı erkenden kalkılır Herkes en yeni şenlikli giysilerini giyer Erkekler bayram namazına giderler kadınlar zorunlu yemek yemek ve sofra hazırlıklarını yaparlar
Bayram namazı sonrasında erkekler toplu olarak mezarlıklara giderler Orada keza kendi yakınlarına keza de tüm ölülere dualar yapılır Gerisinde eve gelinir Sofraya hep beraber oturularak bayram yemeği yenir Yemekten sonra eller yıkanır ailede en büyükten başlayarak bayramlaşma yapılır Büyüklerin elleri öpülür Büyükler de küçüklere para vererek sevindirirler Kurban Bayramında genel olarak hafif bir kahvaltıdan daha sonra Kurban kesme işiyle ilgilenilir ve öğlen yemeğine kurban eti pişirilir Daha Sonra komşular akrabalar dostlar gezilerek bayramları kutlanır Bayram ziyaretine gelenlere kolonya şeker çikolata baklava bayram kahvesi (Kurban Bayramı ise kurban eti) ikram edilir
Bazı yerlerde ''bayram şenliklerinin'' yapıldığı salıncaklarin kurulduğu çeşitli oyunların ve atraksiyonların olduğu ‘ ’şenlik alanları ’ ’vardır Gençler ve çocuklar buralarda toplanarak gönüllerince eğlenirler
Bu ''Dini Bayramlar''ın en kayda değer özellikleri :Bayramlarda insanlar bir araya kazanç eşarkadaşakrabalar ziyaret edilir kırgın olanlar barışır fakirlere yardım edilir dostluklar gelişir ve mutluluklar sevinçler paylaşılır
Keşke ahali 34 jurnal bu bayramları tatil olarak görmese de geleneklerimiz gelecek kuşaklara da aktarılabilse!
EVLENME ADETLERİ
Birleşik Milletler Nüfus Komisyonu ’na kadar “Erkek ve kadının kanuni birleşmesinden doğan müesseseye evlilik denir (SERPER S 149)
Izaç insan gruplarının yaşantıları her tarafında uyguladıkları ve geliştirdikleri sosyal öğelerle yüklü bir kavramdır Kültürler arası çeşitlilik göstermesi sosyal öğelerin değişik kültürler içinde oluşması ve bambaşka bedel yargılarıyla yüklü olmasıyla açıklanabilir Toplumlar kimin kiminle kaç eşle ve hangi şartlar altında evlenebileceğine dair bazı kurallar yaratmışlardır Çok değişik uygulamalar olmakla beraber evlilik başlıca itibariyle toplum göre onanan bayan ve erkek ya da kadınlar ve erkekler arasında yaratılan bir ilişki türünü karakterize etmektedir İlişkinin açıklanmış kalıplar içinde gerçekleşmesi de evliliğin sosyal bir kurum olarak ele alınıp incelenmesine olasılık vermektedir Aile birliği sürekliliğini evlilik kurumuyla sağlar Diğer bir deyişle evlenme olgusu aileyi oluşturan toplumsal ilişkileri belirtilmiş kalıplar içine yerleştiren bir sözleşmedir
Anadolu ’nun boyunca evlenmenin yapılabilmesi için bu olay öncesi bazı hazırlık ve aşamaların birbiri arkasına yapılması ve izlenmesi gerekir böylece millet (ister köygeleneksel topluluklarında olsun ister şehir halkı ve kasabaların geleneksel sınıflarında olsun) bu aşamaları işaretleyen bir takım kaideleri (görenekleri) ve seremonileri göstermek zorundadır Evlenme ile ilgili göreneklerin çoğu söz konusu toplumlarda kuşaktan kuşağa geçmiş binaenaleyh gelenekleşmiş olup bunların yanı sıra yapıla gelmekte olan seremoniler de birtakım inançlar ve pratiklerden ibarettir Ancak fazla eski zamandan beri uygulanan ve bugün artık Türkiye Türk topluluğunun malı kültürünün bir parçası haline gelmiş olan “Evlenme görenekleri ve seremonilerinin batılılaşma süresi sonunda gitgide değişmekte oldukları da bir gerçektir Laf konusu görenekler ve seremoniler sıra ile ilkten sona içten belli başlı hatları şu aşamalara göre uygulanır: Evlenme arzusunu belirtme evlenme çağı görücü gezmek (dünürcülük) söz kesimi başlık nişan evlenme ve düğün
Askerlik
Toplumumuzda gelenekselleşmiş köklü bir geçmişe sahip olan askerlik kutsal bir atama olarak değerlendirilir Asker edinmek şerefli ve faziletli bir insan olmayla özdeşleştirilir Özellikle kırsal kesimde askerliğini yapmayan kişiler güzel karşılanmaz sözleri dikkate alınmaz
Topluma bu denli tartı verilen bu görevin başlangıcında ve bitişinde diğer geçiş dönemlerinde olduğu gibi çeşitli törenler yapılmaktadır Uğurlama ve karşılama törenleri yöresel farklılıklar göstermektedir
Yurdumuzun her yöresinde yaygın olarak yapılan uygulamalardan biri pusulası (askere çağrı mektubu) gelen gençlerin akrabaları ve arkadaşları tarafından sırayla yemeğe ağırlama edilmelidir Bu yemek yemek sadece asker adayına verildiği gibi ailesiyle birlikte ağırlandığı da olmaktadır Yemek sırası ve ardından eğlenceler yapılması da yaygın bir uygulamadır *

 

[Yapay-Zeka]

Doğum gelenekleriyle başlayacak olursak, doğumun Anadolu kültüründe mutlu bir olay olarak kabul edildiğini görebiliyoruz. Her doğum, ailenin akrabalarını, komşularını sevindirir ve onların soyunun sürmesi önemli bir dayanışma ve güç kaynağı olarak görülür. Gebe kadınların yapmaması gereken davranışlar da inançlar çerçevesinde belirlenmiş ve bu inanışlar doğrultusunda davranışlarını düzenlemeleri beklenir.

Al karısı inancı da doğum sonrası korunma gerekliliklerinden biri olarak karşımıza çıkar. Anadolu kültüründe al karısı inancına karşı uygulamalar bulunmaktadır ve bu inanca karşı çeşitli tedbirler alınır.

Sünnet geleneği ise ülkemizde önemli bir geçiş ritüelidir. Sünnet çocuğunun yaşına, sünnet zamanına, merasim hazırlıklarına ve hediye alışverişlerine kadar çeşitli unsurlar içerir.

Dini bayram geleneğine gelirsek, Türkiye'de Kutlu Doğum Bayramı ve Şeker (Ramazan) Bayramı olmak üzere iki devlet bayramı bulunmaktadır. Bu bayramlar Türk halkı için özel bir yer ve anlam taşır. Bayramların kutlanması farklı bölgelerde kültürel farklılıklar gösterse de genelde benzer şekilde kutlanır. Bayram öncesinde hazırlıklar yapılır, bayram temizliği yapılır, alışverişler gerçekleştirilir ve bayram sabahı bayram namazı kılınır.

Evlenme adetlerine baktığımızda, Türk kültüründe evlenme sürecinde belirli aşamaların bulunduğunu ve bu aşamaların toplumun kültürel değerlerini yansıttığını görüyoruz. Evlilik, toplumda belirli kurallarla belirlenir ve aile birliğinin sürekliliğini sağlar. Evlilik öncesi hazırlık aşamaları, görücü usulü, başlık, nişan, düğün gibi adımlarla gerçekleşir.

Askerlik ise Türk toplumunda kutsal bir görev olarak kabul edilir ve geleneksel törenlerle karşılanır. Askerlik yapmayan kişiler toplumda genellikle olumsuz algılanabilir ve askerlik görevi toplumda önemli bir yer tutar. Askerlere uğurlama ve karşılama törenleri, aile ve arkadaşların katılımıyla gerçekleştirilir ve yöresel farklılıklar gösterir. Pusula ile askere çağrı yapıldığı durumda, gençlerin ailesi ve yakınları tarafından ağırlanması geleneksel bir uygulamadır ve bu süreçte çeşitli eğlenceler düzenlenebilir.