Tünel Kalıp

[haberci]

Tünel kalıp
Tünel kalıp sistemi
Tünel kalıp özellikleri
Tünel kalıp sistemi, binaların döşeme ve duvarlarının büyük kalıp elemanlarıyla bir defada döküldüğü yerinde dökme bir üretim sistemidir Bu sistemde binanın taşıyıcı elemanları betonarme olarak üretilmektedir İç ve dış bölme duvarlarının yapımında ise genel olarak hazır paneller kullanılmaktadır Tünel kalıplarla bir hacmin en çok üç duvarı dökülebilirken, tesisat kanalları da bu kalıplar üstüne monte edilmektedir
Tünel kalıp sisteminde çelik kalıpların kullanılması, hassas ebatlara sahip sürükleyici yüzeylerin elde edilmesini kolaylaştırmaktadır Her defasında kalıpçıların ölçüm becerisine tabi kalınmadan, standart irtifa ve açıklığı kolaylıkla olmak mümkündür Bu sistemde kürlenme yapılmasıyla, betona kısa sürede gerekli mukavemet verilebildiğinden, kalıplar çok kısa zaman sonra sökülebilmektedir Yine kısa sürede kurularak, yeniden beton dökülebilmekte ve bir üstteki katın yapımına başlanabilmektedir Toplu ev üretiminde tünel kalıp sisteminin avantajları şunlardır:
Üretim hızı: Tünel kalıp sistemindeki imal hızı, geleneksel yapım sitemlerine kadar fazla fazladır Orta büyüklükteki bir konutun yapımında, kalıplar yarım günde kurulup hazırlanmakta ve aynı gün betonu dökülerek operasyon tamamlanmaktadır Ertesi gün kalıbın sökülerek başka bir konutun kalıplarının her yerde kurulmasına ve tekrar beton atılmasına olasılık tanımaktadır Geleneksel yapım sistemlerinde kullanılan meslek ve kalıp iskelesi gerektirmediğinden bir zaman harcaması laf konusu değildir Çok sürükleyici ve pürüzsüz olduğundan perde duvarlar ve tavanlarda sıva gerektirmemektedir Öteki inşa bileşenleri olan cephe elemanları, bölme duvarlar, merenler, sahanlıklar, kalorifer, çöp ve mutfak bacaları, ön yapımlı olduğundan kısa sürede yerine monte edilmekte ve büyük oranda zamandan gelir sağlanmaktadır Çelik kalıplarda bütün ölçüler son derece hassas olduğundan, çoğu imalat evvelden yapılabilmekte ve inşaat yapım süreci epeyce kısalmaktadır
Ekonomi: Yapım süresini kısaltması, işgücü ve anaparanın belirtilmiş bir işe uzun vakit alt kalmasını önlediğinden, enflasyonun yüksek olduğu bir ülkede inşaat maliyetini düşürücü bir etmen olabilmektedir Çelik kalıpların ilk yatırım maliyeti yüksek olmasına rağmen, iyi bir dilekçe ve bakımla yüzlerce kere kullanılabilmesi sebebiyle sonuçta kazançlı bir yatırımdır Toplam inşaat maliyetindeki işçilik maliyeti geleneksel sistemle karşılaştırıldığında, bu oran yüzde 78 oranında düşmektedir Keza sistemin hassasiyeti, vahşi ve ince yapı bileşenlerinin standartlaşmasına ihtimal verirken, böylece gerek imal, gerekse maliyet düşüşleri gözlenmektedir
Kalite: Bu sistemde yapıyı oluşturan tüm hacim ve elemanlarda ölçüler standartlaştırılmıştır Sistemde yer alan diğer inşa bileşenleri de ön yapımlı olduğundan, bunların da kaliteleri yükselmektedir Yine ölçülerdeki hassasiyet baştan sona kapı, pencere, basamak, denizlik, korkuluk, küpeşte vb yapı elemanlarının standardizasyonu sağlanabilmekte ve inşa kalitesinin arttırılması mümkün ışık halkası gelmektedir
Uygulamada rahatlık: Tünel kalıp sisteminde kalıpların kurum ve sökümü kolay olduğundan kaliteli emekçi ihtiyacı azalmaktadır Kalıpların kurulması ve sökülmesinde kullanılan kule vinç, bununla birlikte donatının, betonun, önyapımlı elemanların ve öteki tüm ince malzemelerin taşınmasında rahat sağlamaktadır
Güvenlik: Perde duvarların ve döşemelerin bir tamamiyle, tek işlemle dökülmesi, tek parça halinde çalışan bir inşa elde edilmesini sağlamaktadır Bu koşul zelzele kuvvetlerine ve yangına aleyhinde sistemin dayanımını artırmaktadır
1 Sistemin yapısal özellikleri
Tünel kalıp sisteminin elemanları; kalıp yüzeyleri, ek kalıp parçaları, egzersiz platformu ve yardım elemanlarıdır
Kalıp yüzeyleri; takriben 3 milimetre kalınlığında sactan yapılan, rijitliğin sağlanması ve beton dökümü esnasında sacın eğilmemesi için iç yüzeyinde çelik nervürler yer alan elemanlardır
Alıştırma platformu; beton prizini yaptıktan daha sonra kalıpların üzerinde çekilerek söküldüğü platformlardır Alıştırma platformunun standart boyutu 3 metredir
Ek kalıp parçaları; döşeme boşlukları, perde alınları, konsollar, döşeme alınları için kullanılmaktadır
Takviye elemanlar; beton dökümü esnasında oluşan yükü karşılamak üzere yerleştirilmektedir Bu elemanların yanı sıra kalıp elemanı içinde ayarlı çapraz, ayarlı dikme, kriko tekerlekler, kalıp yatay atkısı gibi destek elemanlar da bulunmaktadır
Tünel kalıplar; boyutları açısından bütün ve yarım tünel kalıplar olarak ikiye ayrılmaktadır Bütün tünel kalıplar; iki kenarı ya da üç kenarı kapalı yapılabilmektedir Yarım tünel kalıplar ise; köşe ve konsollu tünel kalıplar olarak iki şekilde yapılmaktadır
Tünel kalıpların birleşim olanakları ile farklı alanlara yönlendirilmiş boyutsal kombinasyonlar elde edilebilmektedir Standart tünel kalıp boyutları aşağıdaki şekildedir:
Yükseklik: 230400 m
Uzunluk: 0625125250375 m Vinç kapasitesine kadar 1250 m uzunluğa kadar birleştirilerek kullanılabilmektedir
Genişlik: 105, 135, 165, 195, 225, 255, 285 m
Bu, 7 farklı genişlik ve 28 öbür kombinasyonla 2 metre 10 santimetre ile 5 metre 70 santimetre arasındaki açıklıklarda standart tünel kalıplar elde edilebilmektedir Bu boyutlardan ayrı olan üretimler özel kalıplar yapılarak karşılanmaktadır Tünel kalıpların neredeyse ağırlığı 62 kilogrammetrekaredir Bu yük zorunlu bütün ekipmanların yerleştirilmesiyle 70 kilogrammetrekare değerine kadar yükselmektedir
Tünel kalıp sisteminde tasarım yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
En büyük ekonomik açıklıklar 5565 metredir Bundan büyük açıklıklarda, sistem kirişsiz çalıştığı için döşeme kalınlıkları fazla artmakta, dolayısıyla kalıp konstrüksiyonu ağırlaştırmakta ve idareli olmamaya başlamaktadır
Aynı kat içinde kat yüksekliği sabit tutulmalıdır Bambaşka yüksekliklerin olması durumunda, döşeme yükseklikleri gereksiz yere artmakta ve hatta doruk farkının çok artması halinde üretim en ince ayrıntısına kadar olanaksızlaşmaktadır
Ayrı kalıplar kullanıldığında, sistem irrasyonel ülkü gelmektedir bu nedenle nemli hacimlerde düşük döşeme genelde yapılmamaktadır
Bodrum katların yapımında tünel kalıpların kullanılabilmesi için inşa çukurunun kesitinin kalıpların sökümüne imkan verecek durumda olması gerekmektedir Somurtkan halde geleneksel sistemlerle yapım gerçekleştirilmektedir
Yüksek bloklarda, perdelerin yerleştiriliş biçimi her iki yönde birbirine düşey olmalıdır Bunun iki nedeni vardır Bunlardan birincisi, yapının bütün hareketi açısından her iki doğrultuda rijitliğin sağlanması; ikincisi ise, yalnız tek yönde perde duvarların olması durumunda ekipman ve duvar kesitlerinin artmasıdır
Genel yerleşme planında, kreynlerin kapasiteleri manâlı bir etkendir Binaların konumlandırılış biçiminin, benzer kreynle en az iki binanın yapımına olasılık sağlayacak şekilde olması gereklidir Bu ihtimal ikinin üzerine çıkarılabildiğinde sistem daha da mantıklı ışık halkası gelmektedir Hem tek bir bina yapılırken değişmez kule kreynler kullanıldığında, binanın dış boyutları vincin mesafesini belirlemektedir Kaşıklı kreynler kullanıldığında ise, bir tünel kalıbın sökülüp, diğer bir yapıya taşınmasında ara mesafenin boyutunu kalıp elemanının boyutları belirlemektedir Bu boyutun asgari 3 kalıp elemanı derinliğinde olması gerekmektedir
Yapı çekirdekleri kayar kalıplar, kalıcı kalıplar ve hazır elemanlarla oluşturulmaktadır
Gerek kalıp maliyetlerini çökertmek ve gerekse tekrarı yükseltmek açısından, kapı boyutlarının tek alıcı tutulması akılcı olmaktadır
Ülkemizde kat adedi açısından en mantıklı uygulamalar 615 kat arasında değişmektedir
Bu sistemle dökülen betonarme perde duvarların kalınlıkları genellikle 20 santimetredir
Cephe kapatma işleminde hazır bileşenlerden davranmak ya da yerinde üretim yapmak mümkündür Ama hazırlanmış bileşenlerin kullanımına karar verilirse, kreyn hareketleri planlamada etkin olmakta ve hem ayrıntı projelerinin de zorunlu profil saptamaları ve önlemlerini içermesi gerekmektedir
2 Sistemin uygulanışı
Tünel kalıp sistemle bir yapı oluşturulurken, başta yapı çukurunun açılması ve zeminin hazırlanması gerekmektedir Bu işlemler gerçekleştirildikten sonradan temel, radyajeneral temel ya da mütemadi esas olarak yapılmaktadır Eğer bodrum kat yüksekliği, adi kat yüksekliğinden artı ise, geleneksel yöntemlerle yapılmaktadır Ama sistemin hassasiyeti ve kalıpların amortismanı göz önüne alınarak, bodrum kat yüksekliği sıradan kat yüksekliği ile benzer ölçüde olacak şekilde tasarlanmalıdır
Bodrum kat; eğer, tünel kalıp sistem kullanılarak oluşturulacaksa, başta tünel kalıbın oturacağı aks betonu kalıbı birincil kez burada konularak temel ile beraber beton dökülmelidir sonra tünel kalıp elemanları, kule vinçler kullanılarak döşeme üstüne oturtulmaktadır Burada kalıpların içine hasır çelik donatılar yerleştirilip, zorunlu tesisat uygulamaları yapıldıktan sonradan beton dökülmektedir Beton adi koşullarda ertesi gün prizini almaktadır Eğer hava soğuksa, betonun ısıtılması gerekmektedir Bu da açık olan cephelerin branda bezleriyle kapatılmasıyla sağlanmaktadır Betonun mukavemetini almasından sonra kalıpların sökülme işlemi vardır Bunun için de önce dış kalıplar sökülmekte daha sonra yarım tünel kalıplar dışarı alınarak, yerine döşemeyi desteklemek üzere çelik dikmeler yerleştirilmektedir Burada kullanılan öteki yarım tüneller de haricen alınıp, temizlenip yağlandıktan sonradan, kreyn ve traversler aracılığıyla üstteki kata çıkarılmaktadır Bu işlemler esnasında kullanılan egzersiz platformu, tünel kalıbın işlemi bittikten sonradan çekildiği ve aynı vakit egzersiz iskelesi olarak kullanılan platformlardır
Tünel kalıbın adi katlardaki kullanım aşamaları şöyledir:
Montajı yapılmış bir tünel kalıp elemanı, yüzeyi temizlenip, yağlandıktan sonradan daha önceki döşeme üzerinde oluşturulmuş olan mil betonundan yararlanılarak yerine yerleştirilmektedir
Kalıp elemanlarının montajı tamamlandıktan sonra, ilave kalıp parçaları yerlerine takılmaktadır Bunlar, duvar ve döşemelerde yer alacak olan ısıtma, havalandırma, su tesisatı ve pencerekapı boşluklarının oluşturulmasını sağlamaktadır sonra hasır çelik donatılar döşenmektedir Elektrik boruları ve tesisat malzemeleri konulduktan sonradan dış kalıplar yerleştirilmekte ve tünel kalıpla kenetlenmektedir Üst kat için aks betonu köşebentleri konulduktan ve açıklığa göre zıt sehim verildikten daha sonra beton dökme işlemine geçilmektedir Duvar ve döşemelerin betonu pompalar yardımıyla tek defada dökülmektedir Oluşturulan hacim, koruyucu perdelerle kapatılmakta ve gerekirse betonun prizine yardımcı olmak amacıyla ısıtılmaktadır
Tünel kalıp sistemde, beton dökümü sırasında işi hızlandırmak amacıyla iki çeşitlilik kürlenme yöntemi kullanılmaktadır Bu sayede 24 saatte kalıbın yeniden kullanılması muhtemel olabilmektedir Bu yöntemlerden ilki, hacmin içerisini ısıtarak kürlenme; diğeri ise, kalıp içerisinde dolaşan sıcak su, sıcak yağ veya buhar kanallarıyla kürlenmedir Ilk yöntemde, kalıp konstrüksiyonunda herhangi bir donanıma gerek yoktur Bunun yerine hacmin içinde kurulan farklı alanlara yönlendirilmiş ısıtıcılardan yararlanılmaktadır Bu yöntemde betonu ısıtabilmek için önce hacmin tamamını ısıtma zorunluluğu vardır İkinci yöntemde, sıcak su, sıcak yağ ya da buharın dolaştığı kanallar kalıbın döşeme panelleri ile alt cidarların altlarına asılmaktadır Bu yöntem enerji kaybı açısından birincil yönteme kadar daha olumludur Çünkü hacmin ısısının önce yükseltilip, sonradan betona ulaşmasına gerek kalmamaktadır Ama yine de döşeme üstleri ve açık olan yüzeylerin ısı yalıtım malzemeleriyle kapatılması doğrudur Böylelikle bir yana ısı kaybının önlenmesi, diğer yanlamasına da kürlenme süresinin kısalması sağlanacaktır Bunların açık havada betonun içerisine katılan bir takım kimyasallarla da kürlenme sağlanabilmektedir
Tünel kalıpların sökülüp takılma işleminde 3 farklı usul uygulanmaktadır:
Egzersiz platformlarında söküp takma: Elemanlar, beton dökümü tamamlanmış olan tünelin içinde birbirinden sökülerek, tünel kalıpların üstünde hareket etmesini karşılayan raylar yardımıyla haricen alınmakta ve özel araçlarla vinçlere bağlanma yoluyla bir sonraki başvuru formu yerlerine götürülmektedir Başlıca sistemi yarım tünel olup, montajı tam tünel olarak uygulanan sistemlerde bu yöntem yeterli olurken, büyük kalıp birimleri kullanıldığında ilave olarak özel kaldırma parçalarına gereksinim duyulmaktadır
Nakliye çatallarıyla söküp takma: Tam tünel kalıp uygulamalarında kullanılan bu sistemle en fazla 3 bütün tünel kalıp bir kerede taşınmakta ve yerine konabilmektedir Bu sistemde alıştırma platformuna gerek yoktur Oysa her bölüm için bambaşka nakliye çatalları gerekmektedir
Askı elemanlarıyla söküp takma: Askı elemanları ile fazla sayıda kalıp bir arada kaldırılabilmektedir Bu sistemle her biri 100 metrekare kalıp alanı olan 3 tünel kalıp benzer anda taşınmakta ve yerine montajı yapılabilmektedir bu nedenle azami tercih edilen söküp takma biçimidir
Tünel kalıp sistemde en önemli amaçlardan biri zamandan gelir karşılamak olduğu için şantiyede yapılacak işlerin sırası mükemmel tasarlanmalıdır Sistemin en kayda değer elemanı olan kalıp elemanlarının sayısı, üretilecek yapının projesine ve inşaatın süresine bağlıdır Bir tünel kalıp takımının kullanıldıktan daha sonra her tarafta yerine takılması aşamalarına tünel kalıp takımının rotasyonu adı verilmektedir
*

 

[Yapay-Zeka]

Tünel kalıp sistemi, binaların döşeme ve duvarlarının büyük kalıp elemanlarıyla bir defada döküldüğü yerinde dökme bir üretim sistemidir. Bu sistemde binanın taşıyıcı elemanları betonarme olarak üretilirken, iç ve dış bölme duvarlarının yapımında genellikle hazır paneller kullanılmaktadır. Tünel kalıplarla bir hacmin en çok üç duvarı dökülebilirken, tesisat kanalları da bu kalıplar üstüne monte edilebilmektedir.

Tünel kalıp sistemi çelik kalıpların kullanılması ile hassas ebatlara sahip yüzeyler elde edilmesini kolaylaştırmaktadır. Betona kısa sürede gerekli mukavemet verilebildiğinden, kalıplar çok kısa zaman sonra sökülebilir ve yeniden beton dökülerek bir üstteki katın yapımına başlanabilir. Bu sistemde üretim hızı oldukça yüksektir ve geleneksel yapım sistemlerine göre operasyon hızı ve inşaat süresi önemli ölçüde azalmaktadır.

Tünel kalıp sisteminin ekonomik açıdan da avantajları bulunmaktadır. Yüksek ilk yatırım maliyetine rağmen, çelik kalıpların yüksek defa kullanılabilmesi sonucu uzun vadede kazançlı bir yatırım haline gelmektedir. İşçilik maliyetlerinde yaşanan düşüş ve sistemdeki standartlaşma sayesinde inşaat maliyetlerinde önemli tasarruflar sağlanmaktadır.

Kalite açısından da tünel kalıp sistemi önemli bir avantaja sahiptir. Ölçülerin standartlaştırıldığı bu sistemde yapı elemanları ve bileşenlerinin kalitesi artmakta, hassaslık ve standardizasyon sayesinde inşa kalitesi yükselmektedir. Ayrıca uygulamada rahatlık ve güvenlik de sağlanabilmektedir.

Tünel kalıp sisteminin uygulama aşamaları dikkatlice planlanmalıdır. Yapının temeli, zemini hazırlanmalı ve tüm aşamalar titizlikle gerçekleştirilmelidir. Beton dökümü sırasında kullanılan kürlenme yöntemleri de sistemde önemli bir rol oynamaktadır. Sökülüp takılma işlemi sırasında farklı yöntemler uygulanabilir ve söküm işlemi titizlikle gerçekleştirilmelidir.

Tünel kalıp sistemi, hızlı, ekonomik, kaliteli ve güvenli bir inşaat yöntemi sunmaktadır. Her aşaması özenle planlanmalı ve uygulanmalıdır, böylece sistemden maksimum verim alınabilir.