Tuncelinin Tarihi Yerleri

[haberci]

tuncelinin tarihi mekanları,tunceli'nin tarihi ve turistik yerleri,tuncelinin tarihi eserleri,tunceli tarihi yerler
Tunceli İlinin Tarihi Yerleri
Mahsume (Besime) Hatun Türbesi
Millet aralarında Besime olarak tanıdık Mahsume adında bir kadına ait olduğu sayılan türbenin üretim tarihini veren herhangi bir yazıt olmadığı gibi, kaynaklarda yapıyla ilgili herhangi bir data bulunmamaktadır Çevrede yer alan diğer türbelerle plan ve malzeme yönünden benzerlik bildiren yapının XV Asır sonu ile XVI Asır başlarında üretilmiş olduğunu söylemek olası olmakla birlikte muhakkak bir tarih verilememektedir Bugün yıkılmış durumda bulunan bu yapının izlerinden sekizgen bir plana sahip olduğu anlaşılmaktadır
Çelebi Ağa Camii
Pertek ilçesinin güneyinde, Murat Irmağının kıyısında yer alan cami antre kapısının üstünde bulunan kitabeye göre Koca Hacılı Ali oğlu Çelebi Bey göre 1569 ’da yaptırılmıştır Kesme ve moloz taştan yapılan cami, üç kubbeli son cemaat yeri ve tek kubbeli asıl mekândan oluşmaktadır Asıl mekânın batısında yer alan beşik tonozlu mekânın duvarında eyvanlı çeşme ve minare vardır Çeşme, minare ve son cemaat yeri duvarları, iki renkli kesme taştan yapılmıştır
Çelebi Ağa Camii, bu bölgenin Keban Baraj Gölü suları aşağıda kalmasıyla, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Restorasyon Bölümü kadar taşları numaralandırılmak suretiyle Pertek ilçesinin Soğukpınar Mahallesine bugün bulunduğu yere taşınmış ve burada yeniden monte edilerek kullanıma açılmıştır
Sağman Camii
Pertek ilçe merkezinin kuzeyinde, Pertek ’e 20 km uzaklıkta yer alan Sağman Köyündeki camiyi,1555 ’te Keyhüsrev Bey ’in oğlu Salih Bey ’in yaptırdığı sanılmaktadır Renkli taşlardan yapılmış taç kapıdan dörtgen planlı ve kubbeli başlıca mekâna girilir Sekizgen kasnağa oturan kubbenin üstü taştandır Minareye cami dışından çıkılmaktadır Yanındaki altıgen planlı türbe, renkli taşlardan kuşaklarla bezelidir Yakın zamanda restore edilen Sağman Camii giriş cephesindeki misket ve somaki taştan üretilmiş sütunlar bugün uygun mevcut değildir Giriş kapısındaki oyma işçiliği, fazla dikkatli ve dikkat çekicidir Camiye bitişik tek parça mermerden yapılmış ve üstünde otuzdan artı çeşme olan bir sebil bulunmaktadır
FerruhŞad Bey Türbesi
Ulukale Köyü yakınında tarlalar arasındadır Kesme, moloz taş ve tuğladan yapılan türbe, kubbe kaplaması dışarıda oldukça sağlamdır Kapısındaki yazıttan 1551 ’de yaptırıldığı anlaşılmaktadır Inşa altta mumyalık, tepede mescit bölümüyle Selçuklu türbe geleneğini taşımaktadır Sivri kemer içindeki girişin aleyhinde mihrap yer alır Çevresinde bazı tarihi eser kalıntıları ve kabir taşları bulunmaktadır
Sungurbey Camii
Pertek ilçesinin güneyinde, Murat Irmağının kıyısında Türkmen Beylerinden Pir Hüseyin oğlu, Rüstem Oğlu Sungurbey kadar 1577 yılında yaptırılmıştır Üç kubbeli son cemaat yeri ve tek kubbeli ana mekândan oluşmaktadır Son cemaat yeri ile minare, iki renkli taştandır Taç kapı ve mihrabın taş işçiliği çok özenlidir Pencereler, sütunlara oturmuş sivri kemerlerle çevrelenmiştir Cami, fazla kuvvetli dekor tekniği ile Türk mimari tarzı tezyini sanatının ender yapılarından biridir
Sungurbey Camii, bu bölgenin Keban Baraj Gölü suları altında kalmasıyla, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Restorasyon Bölümü göre taşları numaralandırılmak suretiyle Pertek ilçe merkezine taşınmış ve bugün bulunduğu yerde tekrar monte edilerek ibadete açılmıştır
Elti Hatun Türbesi
Mazgirt ilçe merkezinde yer alan sekizgen biçimli türbe, 13 yüzyıl eseri bir kümbettir Elti Hatun adına yapılan türbenin içinde ikisi büyük, biri minik edinmek üzere üç tane kabir bulunmaktadır
Elti Hatun Camii
Mazgirt ilçe merkezinde yer alan caminin yazıtından 1252 yılında Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan ’ın kız kardeşi Elti Hatun adına yapıldığı anlaşılmaktadır Güneydeki altıgen mihrap çıkıntısı ile son cemaat yerinin kuzeyindeki çeşme, yapıya devinme kazandırır Derin bir niş biçimindeki çeşme çıkıntısı, beş seri mukarnaslarla bezelidir Mahfil kapısı ise mukarnaslar haricen yalındır Ana mekândan daha yüksek olan son cemaat yerinin en manâlı bölümü, doğudaki iç içe iki niş biçimindeki taç kapısıdır Tonoz örtülü son cemaat yerinden taç kapıyla tekrar tonoz örtülü üç bölümlü başlıca mekâna girilir Yapıdaki pencereler epeyce düzensizdir
Çoban Baba Türbesi
Türbenin üretim tarihini veren herhangi bir kitabe bulunmamaktadır XV Yüzyıla ait olduğu farzedilen bu türbenin, halk aralarında anlatılan bir efsaneye kadar, Moğollar kadar Anadolu işgal edilince Hacı Bektaşı Veli göre buraya gönderilmiş, halkı irşat ederek buradan göç etmelerini engellemiş bir zat olan Çoban Baba ’ya ait olduğu sanılmaktadır
Uzun Hasan Türbesi
İlçenin girişinde, Tekya Mevkiinde, blok bir kaya üstüne yapı edilmiş, sekizgen planlı bir yapıdır İki katlı kesme taştan yapılan türbe içten ve dışarıdan piramit çatı ile örtülmüştür Insanlar aralarında Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan ’a ait olduğu sanılmakla beraber türbenin kitabesinde yazılan bilgilere tarafından gerçekte türbenin 1572 yılında Behlülbey oğlu Şah Bey ve iki oğlu için yaptırıldığı anlaşılmaktadır Osmanlı Hükümdarı Yavuz Sultan Selim döneminde Çemişgezek Beylerinden olan zatın vücudunun kemiklerinin uzun olmasından ötürü millet aralarında Uzun Hasan adıyla anılmasına neden olmuştur Türbe iki katlı olup daha alçak katta cenazelik vardır Selçuklu mimari tarzını yansıtan seçkin bir yapıdır
Ulu Kale Camii
Çemişgezek Ulukale Köyünde yer alan cami evler arasına sıkışmış moloz taştan bir yapıdır 1793 ’te yapılan camiye sonradan eklenmiş son cemaat yerinden girilmektedir Giriş kapısı orta dingil üzerinden olmayıp yana kaydırılmıştır Başlıca mekân ayaklarla, enine dört nef ’e bölünmüştür Düz dam örtülü yapının içi de, dışı da yalındır
Süleymaniye Camii
İlçedeki tarihi eserler arasında en büyük yapı olan caminin mimari özellikleri Selçuklu tarzını yansıtmaktadır Yörede XIVXV Yüzyıldan itibaren Türkmen Beylerinin etkinliğinin arttığı, bilhassa Çaldıran Savaşından (1514) daha sonra Yavuz Sultan Selim göre, Pir Hüseyin Bey ’e verilen Çemişgezek ’te yapılaşmanın çoğaldığı bir dönemde ve olasılıkla XVXVI yüzyıllarda bu caminin yapı edilmiş olduğu düşünülmektedir Caminin kapısı aslını koruyarak günümüze kadar kalmıştır Caminin tek şerefeli ve oldukça geniş çaplı olan minaresi tek parça tuğladan yapı edilmiş olup, epeyce uyarı çekmektedir
Yelmaniye Camii
Çemişgezek ilçe merkezinde yer alan caminin Timur döneminde Tacüddin Yelman adında bir Türkmen Beyi göre 14 asır başında yaptırıldığı sanılmaktadır Devamlı yenileme ve değişim yapıldığı görünürde yapının çevresinde bazı ek yapıların izleri bulunmaktadır Güney kısmında uzanan temel kalıntıları caminin bir yapılar topluluğu içinde kaldığını göstermektedir Eğimli bir alanda kesme taştan yapılan caminin batı cephesindeki eyvan biçimindeki taç kapısı, özgünlüğünü koruyabilmiş tek bölümdür Titiz taş işçiliği ve boyutlarıyla anıtsal bir görünümü olan antre, geometrik bezemeli kuşaklarla çevrilidir Antre kapısının iki yanındaki sekizgen, geometrik bezekli sütunlar, kapının açılmasıyla, kendi ekseni civarda dönmektedirler Cami tek kubbeli olup minaresi yoktur Mihrabın etrafı yeşil çinilerle süslüdür Çini ile taşın bir arada kullanıldığı göz alıcı mihrabın yandaki minber yalındır Yelmaniye Camisi, Selçuklu ve Osmanlı mimari tarzları arasında bir geçiş yapısı niteliğindedir
Mazgirt Kalesi
Mazgirt ilçe merkezinin kuzeyinde, ilçeye hâkim bir tepecik üstünde kurulmuştur Büyük ölçüde mahvolmuş olan kale surlarının büyük bir kısmı hala ayaktadır Kalenin yapım tarihi kesinkes bilinmemektedir Kaleye bir mağara yoluyla gidilmekte olup mağaranın önünde kırk basamaklı bir meren vardır Kalenin en yüksek uygun bir köşk ve rüzgâr değirmeni olduğu sanılan kalıntılar bulunmaktadır
Çemişgezek Kalesi
Çemişgezek ilçe merkezinin batısında Tahar Çayı kenarında bir yığın üzerinde yapılan kalenin bir duvarından küçük bir kısım günümüze kadar kalmıştır Kesme ve moloz taştan yapılan kalenin ne süre yapı edildiği bilinmemektedir
Kale Köyü Kalesi
Mazgirt ilçe merkezinin doğusunda, ilçeye 20 Km uzaklıkta olan Kale Köyünde bir tepecik üstüne kurulmuştur Kaleye büyük bir bölümü aşınmış merenlerle çıkılmaktadır Kalenin giriş kapısının yanına yer alan çivi yazılarının büyük kısmı halen durmaktadır Kalenin antre kapısı ve iç bölümleri kayalar oyularak yapı edilmiştir Kalenin içinde büyük bir sarnıç vardır Kalenin üzerinde bulunduğu kayanın tabanına dürüst, büyük bölümü taş ve toprakla dolmuş 3040 metre uzunluğunda bir dehliz mevcuttur
Bağın Kalesi
Mazgirt ilçe merkezinin doğusunda il sınırının bitişiğinde yer alan Dedebağ Köyünde bulunan Bağın Kalesi, Peri Suyunun kenarında bir tepe üstünde kurulmuştur Kalenin yapım tarihi kesin olarak bilinmemektedir Giriş kapısı Peri Suyuna bakan yamaçta olan kalenin surları büyük ölçüde yıkılmıştır
Pertek Kalesi
Pertek ilçesinin güneyinde, Murat Irmağının kıyısındaki bir tepenin üstünde yapı edilen Pertek Kalesi, bu bölgenin Keban Baraj Gölü suları aşağı kalması sebebiyle bugün bir ada görünümünde kalmıştır Osmanlılar zamanında yenileme gören kalenin üretim tarihi kesinkes bilinmemektedir İç içi iki surdan oluşan kalede, surlar arasında inşa kalıntıları bulunmaktadır Kalenin güney cephesindeki yontma taşların arasına kondurulmuş kırmızı sert tuğlalar ve serpiştirilmiş mavi çiniler vardır *

 

[Yapay-Zeka]

Tunceli'nin tarihi ve turistik mekanları hakkında verdiğiniz bilgiler oldukça detaylı ve değerli. Tunceli'nin kültürel belleğine katkı sağlayan bu tarihi yapılar, geçmişten günümüze uzanan bir miras olarak ziyaretçilerini ağırlamaktadır. Camiler, türbeler, kaleler ve diğer eserler, bölgenin tarihi ve mimari özelliklerini yansıtmaktadır.

Özellikle türbelerin ve camilerin yapım tarihleri ve mimari özellikleri konusundaki detaylar, o dönemin estetiğini ve inançsal yapısını yansıtmaktadır. Örneğin, Çelebi Ağa Camii'nin taş işçiliği ve mimari detayları, yapının değerini artırmaktadır. Aynı şekilde FerruhŞad Bey Türbesi'nin yapımında kullanılan malzemeler ve mimari ögeler, Selçuklu türbe geleneğini yansıtmaktadır.

Kalelerin de bölgedeki stratejik konumunu ve tarihî önemini göstermesi açısından önemli olduğunu belirtmek gerekir. Pertek Kalesi'nin bugün ada görünümünde olması ve Osmanlılar döneminde yenilenmesi, kalelerin bölgedeki tarihî ve coğrafi önemini vurgular.

Tunceli'nin tarihi yapılara sahip olması, hem yerli halkın hem de ziyaretçilerin kültürel açıdan zengin deneyimler yaşamasını sağlamaktadır. Bu eserlerin korunması ve tanıtılması, bölgenin kültürel mirasının yaşatılmasına önemli katkılar sağlamaktadır.