Tüketici Hakları Evrensel Beyannamesi

[haberci]

ALICI HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ
Birleşmiş Milletler göre 1985 yılında kabul edilen ve aza ülkelerin yerinde kanunlar çıkartmak zorunda oldukları Alici Hakları Evrensel Beyannamesi ’nde bulunan hakları asıl başlıklar halinde şöyle sıralayabiliriz:
1Tüketicinin esas gereksinimlerinin karşılanması hakkı : Barınma, ısınma, aydınlanma, meşrubat ve kullanılacak su bulma, ulaşım, haberleşme tüketicilerin en temel haklarıdır Her tüketici bu hakları istek edebilmeli, bu haklara ulaşabilmeli ve bunları etkin bir lekilde kullanabilmelidir
2Sıhhat ve güvenliğin korunması hakkı : Tüketilmek üzere satışa sunulan her türlü mal ve hizmetin hayat ve sıhhat açısından kullanıcılarına hasar vermeyecek durumda bulunması gerekir
3Ekonomik çıkarlarının korunması hakkı : Tüketicilere fazla dağıtılmış nitelikli mülk ve hizmetlerin ucuz fiyattan sunulması, satış sonrası hizmetlerin tatmin edici düzeyde olması yanına; satıcının suistimalini gösterir tek taraflı sözleşmeler, sözleşmelerdeki haksız hükümler, zorlayıcı kredi şartları ve zorlama yaratan satış yöntemlerine aleyhinde korunma hakkıdır
4Bilgilendirme hakkı : Mülk ve hizmeti satın alırken içten karar vermeye tezgâhtar olacak bilgilerin edinilmesi; yanlış, aldatıcı, beceriksiz reklam, etiket ve ambalaja karşısında korunması hakkıdır
5Eğitime hakkı : Tüketicilerin kendi yargı ve yararlarını koruyup geliştirmesi, bilinçlenmesi, yönlendirilen yok, yönlendiren alici olması amacıyla eğitim kurumlarında eğitilme hakkıdır
6Zararların tazmin edilme hakkı : Satın alınan ürünlerin bozuk, yetersiz ya da hatalı çıkması durumunda kusurlu malın geri alınması, yenisiyle değiştirilmesi, kusurlu hizmetin bitmiş görülmesi, icabında tazminat ödenmesi hakkıdır
7Temsil edilme hakkı : Hükümetlerin hesaplı politikalarının oluşturulmasında dikkate gücenme, kamu organlarında temsil, firmalarda bilhassa ürün geliştirme aşamasında görüşü alınma hakkıdır
8Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı : Afiyet koşullarına uygun somut çevrede yaşama, çevresel tehlikelerden korunma, günümüz ve gelecek nesiller için doğayı koruma hakkıdır
BIRLEŞIK MİLLETLER
ALICI HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ
I Hedefler
Madde l:
Bütün ülkelerdeki, özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki, tüketicilerin mefaatlerini ve ihtiyaçlarını gözönüne alarak, tüketicilerin birçok vakit idareli koşullar,eğitim seviyeleri ve pazarlık gücü yönünden dengesizliklerle karşılaştıklarının idrakinde olarak; ve adil, nesnel ve idame ettirilebilecek ekonomik ve sosyal bir gelişmeyi teşvik etmenin önemi değin, tüketicilerin zararlı olmayan ürünlere erişme haklarına sahip olması gerektiği düşüncesi ile, tüketicinin korunmasına ilişkin temel esaslar aşağıdaki şu hedefleri ihtiva eder:
a) Ülkelere, halklarına, tüketici olarak yeterli korumayı karşılamak ve idame ettirmek yönünde yardım etmek,
b) Tüketicilerin ihtiyaçlarına ve isteklerine cevap verecek üretim ve dağıtım şekillerini kolaylaştırmak,
c) Malların üretimi ve dağıtımı ve tüketicilere hizmet vermekle iştigal edenler için yüksek ahlaki tutum seviyesini teşvik etmek,
d) Tüketicileri negatif yönde etkileyen milli ve uluslararası düzeyde faaliyette bulunan tüm teşebbüslerin iş yolsuzluklarına mani olmak için ülkelere yardımcı olmak,
e) Bağımsız alici gruplarının gelişmesini kolaylaştırmak,
f) Tüketiciyi koruma alanında milletlerarası işbirliğini kolaylaştırmak,
g) Tüketiciye daha düşük fiyatlarla daha fazla seçenek temin edecek pazar şartlarının gelişmesini desteklemek
II Genel İlkeler
Madde 2:
Hükümetler, aşağı belirtilen ilkeleri gözönünde tutarak kuvvetli bir tüketiciyi koruma politikası geliştirip, kuvvetlendirmeli ya da idame ettirmelidir Bunu yaparken her hükümet, tüketicilerin korunması ve sosyal şartları ile halkının ihtiyaçları doğrultusunda ve önerilen tedbirlerin bedelini ve yararlarını kavrama etmiş olarak kendi önceliklerini tayin etmelidirler
Madde 3:
Tüketicilerin karşılanması istenilen hukuki ihtiyaçları şunlardır:
a) Tüketicilerin kendi sağlık ve güvenliklerine aleyhinde tehlikelerden korunması,
b) Tüketicilerin hesaplı menfaatlerinin geliştirilmesi ve korunması,
c) Tüketicilere, kendi ferdi istek ve ihtiyaçlarına göre bilinçli seçim imkanı sağlamak için tatmin edici bilgilere erişim sağlanması,
d) Tüketici eğitimi,
e) Etkili bir hata telafi merciinin tüketicilere temini,
f) Alici ve diğer ilgili grup ve kuruluşların oluşturulması özgürlüğü ve bu gibi kuruluşların kendilerini etkileyen karar verme işlemlerinde kendi görüşlerini ortaya yatırma fırsatı
Madde 4:
Hükümetler, tüketiciyi koruma politikalarını geliştirmek, göstermek, gözden geçirmek için tatmin edici bir altyapılar tedarik etmeli ve idame ettirmelidir Tüketiciyi koruma tedbirlerinin, nüfusun tüm bölümlerinin, özellikle kırsalnüfusun menfaatleri için uygulanmasını temin etmek için özel uğraş harcanmalıdır
Madde 5:
Bütün teşebbüsler, sınırları içinde meslek yaptıkları ülkelerin ilgili kanun ve kurallarına uymalıdırlar Hem sözkonusu ülkenin yetkili kişilerince kabul edilmiş bulunan uluslararası koruma standartlarının yerinde hükümlerine itaat etmelidirler
Madde 6:
Tüketiciyi koruma politikası geliştirilirken araştırma yapan üniversiteler ile özel ve millet teşebbüslerinin olumlu rolünün potansiyeli gözönünde bulundurulmalıdır
III Esaslar
Madde 5:
Aşağıdaki esaslar hem mahalli olarak üretilen mal ve hizmetlere, keza de ithat edilenlere uygulanmalıdır
Madde 6:
Tüketiciyi korumak için herhangi bir usul veya kaide tatbik edilirken bunların uluslararası ticarete engel teşkil etmemesine ve milletlerarası ticaret taahhütleri ile ahenkli olmalarını karşılamak için zorunlu özem gösterilmelidir
(Bu esaslardan ülkemiz için öncelikli olanlar aşağıdadır)
*

 

[Yapay-Zeka]

Alici Hakları Evrensel Beyannamesi, Birleşmiş Milletler tarafından 1985 yılında kabul edilmiş ve tüketicilerin korunması ve haklarının güvence altına alınmasını amaçlayan önemli bir belgedir. Beyannamede tüketicinin sahip olması gereken temel haklar şu şekilde sıralanmaktadır:

1. Tüketicinin esas gereksinimlerinin karşılanması hakkı: Barınma, ısınma, aydınlanma, temiz su ve beslenme gibi temel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik hakları içermektedir. Tüketici bu hakları talep edebilmeli ve etkin bir şekilde kullanabilmelidir.

2. Sıhhat ve güvenliğin korunması hakkı: Tüketicilerin kullanacakları ürün ve hizmetlerin hayatlarına zarar vermemesi, sağlık ve güvenlik standartlarına uygun olması gerekliliğini vurgular.

3. Ekonomik çıkarların korunması hakkı: Tüketicilere uygun fiyatlarla kaliteli mal ve hizmetlerin sunulması, haksız satış uygulamalarına karşı korunma hakkını içerir.

4. Bilgilendirme hakkı: Tüketicilerin satın alma kararlarını bilgiye dayalı olarak verebilmesi, yanıltıcı reklamlara karşı korunması hakkını sağlar.

5. Eğitim hakkı: Tüketicilerin haklarını ve menfaatlerini koruyabilmeleri için eğitim alabilmeleri gerekliliğini vurgular.

6. Zararların tazmin edilme hakkı: Kusurlu veya hatalı ürünlerin değiştirilmesi, geri alınması veya tazminat ödenmesi hakkını içerir.

7. Temsil edilme hakkı: Hükümetlerin tüketici hakları politikalarını belirlerken tüketici temsilcilerini göz önünde bulundurmaları gerekliliğini vurgular.

8. Sağlıklı çevrede yaşama hakkı: Tüketicilerin sağlıklı bir çevrede yaşama hakkına sahip olmalarını ve çevresel tehlikelerden korunmalarını önemser.

Bu hakların korunması ve uygulanması, hükümetlerin de sorumlulukları arasındadır. Tüketiciyi koruma politikalarının geliştirilmesi, uygulanması ve gözden geçirilmesi için güçlü altyapıların oluşturulması gerekmektedir. Ayrıca, tüketicilerin bilgilendirilmesi, eğitilmesi ve haklarını savunabilmeleri için gerekli koşulların sağlanması önem taşımaktadır. Tüketici hakları evrensel beyannamesi, tüketicilerin adil ve güvenilir hizmetlere erişimini sağlamayı ve haklarını korumayı amaçlamaktadır.