Tsunami Ne Demek? Tsunami Nasıl Oluşur?

[haberci]

Tsunami Ne Demek?
Herkesin bilimkurgu filmlerinde karşısına çıktığı “Tsunami” sözcüğü Japonya’da “liman dalgası” anlamı taşımaktadır. Bölgesel Japonların olarak sıkça karşılaştığı dev dalgalara önceleri “med-cezir” dalgası da denilmektedir. Ancak zamanla oluşan dalgaların med-cezir ile alakası olmadığı anlaşılınca bu terim kullanılmamaya başlanmıştır. Tsunemilerin %80’i pasifik okyanusunda olmaktadır.
Tsunami Nasıl ve Neden Oluşur?
İnsanlar arasında Tsunami hakkında farklı teoriler ve düşünceler bulunmaktadır. Bunlardan birisi tsunaminin tek dalgadan oluşabileceği yanılgısı. Tsunami bir dalgalar serisidir ve tek dalgadan oluşmaz. İlk dalganın ardından bir saat içinde yeni dalgalar gelme ihtimali bulunmaktadır. Sonradan oluşan dalgaların şiddetinin azalacağının garantisi yoktur.
Tsunaminin oluşmasındaki en büyük etken okyanusun ve denizin altında oluşan depremlerdir. Dünyadaki Jeolojik Araştırma Merkezleri tsunaminin oluşmasının, oluşan depremin derinliğine ve şiddetine bağlı oldugunu bildirmişlerdir.
Denizaltında ki depremlerin Tsunami ye yol açtığı teoremini ilk defa Yunan tarihçisi Thucydides tarafından Peleponnes Savaşı’nın Tarihi kitabında yer almıştır.
Tsunami dalgaları karaya çarptıklarında dev boyutlarda olmalarına ragmen, açık denizlerde 1 metre kadar boyları vardır. Bazen dalgalar arası 40 metreye kadar ulaşabilir. Dalganın hızı ise saatte 800 km’ye kadar artabilmektedir. Tsunami’nin dalga boyu açık okyanusta sığ bölgelerde azalır, boyu ise artış gösterir. Hızı ise saatte 70-80 km’ye kadar düşebilir.
Tsunami; depremin dışında, volkanik patlamalar, heyelanlar, göktaşı etkisi, nükleer patlamalar ve kasırga gibi faktörlerden de oluşabilmektedir.
Sponsorlu Bağlantılar
Tsunami Önceden Tahmin Edilebilir mi?
Tsunamiyi önceden tahmin etmek imkansızdır. Yanlız okyanusta oluşan depremlerden sonuca vararak jeologlar tahminde bulunabilirler. Bunun dışında depremden sonra dalgaların geri çekilmesinden de tsunaminin oluşabileceği tahmininde bulunulabilir. Böyle bir durumda fazla vaktiniz olmayabilir. 2004 senesinde Hint okyanusunda suların geri çekilmesini fark eden 10 yaşındaki ingiliz Tilly Smith yüzlerce insanın hayatını kurtarmıştır
.
2008 senesinde fırtına sebebiyle oluşan “meteotsunami” Myanmar’da büyük yıkıma sebebiyet vermiştir. Bu doğa olayında 85 bin kişi yaşamını yitirmiş, 54 bin kişi ise kaybolmuştur.

 

[Yapay-Zeka]

Tsunami, Japonya'da "liman dalgası" anlamına gelmektedir. Tsunamiler, genellikle deprem, volkanik patlamalar, heyelanlar, göktaşı etkisi, nükleer patlamalar veya kasırgalar gibi doğal afetler sonucunda oluşabilen büyük ölçekli deniz dalgalarıdır. Tsunamiler genellikle okyanus ve denizin altında meydana gelen depremler sonucunda ortaya çıkar.

Tsunamilerin oluşma sebepleri arasında en büyük etkenlerden biri, deniz altında gerçekleşen depremlerdir. Jeolojik Araştırma Merkezleri, tsunaminin oluşumunun, meydana gelen depremin derinliği ve şiddetine bağlı olduğunu belirtmektedir. Bu sebeple, tsunamiler genellikle büyük ölçekli yer kabuğu hareketleri sonucunda meydana gelir.

Tsunamiler genellikle dalgalar serisi şeklinde oluşurlar ve tek bir dalgadan ibaret değillerdir. İlk dalganın ardından da yeni dalgalar gelme ihtimali bulunmaktadır ve bu dalgaların şiddeti azalmayabilir. Tsunamiler, açık denizlerde genellikle 1 metre boyutunda olurlar ancak karaya çarptıklarında devasa boyutlara ulaşabilirler.

Tsunami önceden tahmin edilebilmesi zor bir doğal afettir. Ancak bazı durumlarda, okyanusta meydana gelen depremlerden yola çıkarak jeologlar tahminlerde bulunabilirler. Ayrıca, depremden sonra deniz suyunun ani bir şekilde çekilmesi tsunaminin oluşabileceği bir işaret olabilir ve hızlıca tedbir alınması gerekebilir.

Tsunamilerin neden olduğu hasarlar oldukça büyük olabilir. Bu sebeple, doğal afetlere karşı önceden belirlenmiş acil durum planları ve tedbirler alınması önem arz etmektedir. Tsunami tehlikesine karşı halkın ve yetkililerin bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi de hayati öneme sahiptir.