Toplumumuzda “Öksüz ve Yetim” Çocuklarımız

[SoruCevap]

TOPLUMUMUZDA “ÖKSÜZ VE YETİM” ÇOCUKLARIMIZ
“Eğer Kalbinin Yumuşamasını İstiyorsan Yoksulu Doyur, Yetimin Başını Okşa.” ( İbn-İ Hanbel )
Toplum daima birebir fertlerden oluşmuyor. Bu toplumda yaşlılarımız var. Bayanlarımız var. Hastalarımız ve çocuklarımız var. En kıymetlisi yetim ve öksüz çocuklarımız var. Bu açıdan baktığımızda bir kısmın güçlü olduğu öbür kesitin ise yardıma, ilgiye muhtaç olduğu ortaya çıkıyor. Bu nitekim hareket ederek sağlam bir toplumsal bünyeye sahip olmak istiyorsak, faziletli bir toplum olmak istiyorsak bu zayıf bölüme sahip çıkmamız gerekiyor.
Dünyanın en büyük sevgilerinden olan anne ve baba sevgisinden yoksun kalan toplumumuzun bağrı yanıkları olarak bilinen yetim(annesi ölmüş) , öksüz (babası ölmüş ) ve çeşitli nedenlerden ötürü mağdur olmuş çocuklarımız için seferber olmak insani vazifelerin en başında yer almalıdır.
Yetim ve öksüzlere karşı sorumluluklarımızı maddî ve manevî olarak iki kısımda ele alabiliriz: Maddî sorumluluklarımız yetim ve öksüzlerin malını ve canını korumak; beslenme, giyinme, barınma üzere gereksinimlerini karşılamak Manevî sorumluluklarımız ise, yetim ve öksüzün ruhsal gelişimini ilgilendiren her aksiyonu içerir. Şefkat dolu davranışlar sergilemek, sevgi dolu bir ortam hazırlamak, eğitimiyle ilgilenmek, dinî bilgiler vermek, hoş bir ahlâk kazandırmak vb. halinde tabir edilebilir.
Öksüz ve yetimlerin öncüsü, Sevgili Peygamber Efendimizdi. Daha küçük yaşlarda hem baba hem de annesinden başka büyümek zorunda kalmıştı. Efendimiz, hayatı boyunca öksüz ve yetimlere sahip çıkmaya, her vakit onlarla birlikte olmaya çalışmıştır. O’nun bu sünnetini, bugün devam ettirmek her şeyin üstündedir.
VEFATIN ÇOCUK ÜZERİNDEKİ TESİRLERİ
Sevdiklerin vefatı insan omurdaki en güç ve gerilim dolu yaşantıdır. Anne-baba kaybı nedeniyle yas yaşayan bir çocuk için, bu tecrübe daha da güçleşebilir. Gelişim periyottaki farklılıklar çocuklarda mevtin manasına ait kavramsal anlayışları farklıklarını barındırır.
Çocukta yasın görünümü ve sonuçları, mevt olayına şahit oluşuna, mevtle ilgili kavramlarının gelişimine bağlıdır. Öksüz ya da yetim çocuğun davranışları ölen ebeveynin cinsiyeti, başka ebeveynin yine evlenip evlenmemesi ve diğer kardeşlerin varlığına bağlı olarak değişiklikler gösterir. Çocuğun öksüz ya da yetim kaldığı yaş reaksiyonlarda farklılıklara neden olur. Yaş dilimlerine nazaran reaksiyonları ele alırsak: İki yaşından küçük bebekler vefatla ilgili rastgele bir kavramı anlamazlar. Küçük çocuklar için mevt, gündelik hayatta var olan birinin artık orada olmaması kadar kolay bir manaya gelmektedir. İki- İki buçuk yaşındaki çocukların mevtle ilgili fikirleri çok meçhuldür. 7 yaş öncesinde sonuç pek ağır değildir. Çocuk küçüktür ve ebeveynin yerine gelecek birini kabul edebilir. 7–10 yaş ortasında kaybı kabullenme daha sıkıntı karşılanır. Çocuğun mutsuzluğu açıkça görülür. Olaya karşı çıkmak ister. Bunun sonucu olarak da sahiden kaçma, hayallere sığınma belirtileri ortaya çıkabilir. 10 yaş sonrasında yansılar yetişkinlerinkine emsal niteliktedir.

ÖKSÜZ YA DA YETİM ÇOCUĞUN DAVRANIŞLARI
Çocuğun hayatında kıymetli bir yer tutan sevgi nesnesini yitirme duygusal meseleleri da beraberinde getirir. Bu durumu daha da karmaşık hale getiren, çocuğun soyutlama yeteneğinin şimdi gelişmemiş olmamasından kaynaklanan vefatın niteliğini anlayamamadır. Bu nedenle, çocuğa açıklama yapılırken yanlış izlenimler oluşmamasına dikkat edilmelidir. Ölülerin yok olmadığı, öteki bir dünyaya gittiği formundaki açıklamalar, çocuğa ebeveyninin geri döneceği inancını verebilir. Herkesin öleceği, buna çeşitli faktörlerin neden olabileceği ( hastalık, kaza vb.) açıklamaları, çocukta mevt korkusu meydana getirebilir.
Ebeveyninden biri ölmüş çocuklarda sorun zihinsel ve duygusal olmak üzere iki taraflıdır. Çocuğun duygusal yansıları gelişim seviyesine, ölen ebeveyn ile olan bağlantılarına, mevt şartlarına ve ailenin yansısına bağlı olarak farklılık gösterir. Çok ağlama, üzgün ve mutsuz görünme, taşkınlık, gerileme davranışları, çok yemek yeme, dışkı kaçırma üzere davranış ve ahenk sorunları yaşanabilir.
Mevt karşısında çocuklarda iki reaksiyon görülür: Terk edilmişlik fikri ve suçluluk duygusu.
Terk edilmiş fikri çocukta uyumsuzluk, yalnızlık, boşluk hisleri oluşturur. Çocuk kendisinin ve öteki aile üyelerinin ölüp ölmeyeceğini sorgulamaya başlar. Suçluluk duygusu ise daha çok gizlenir yada çok güç dışa vurulur. Çocukta daima cezalandırılacağına dair tasa vardır. Bu duruma gece endişe ve kabusları eşlik edebilir.
Okul öncesi devirde yaşanan kayıplardaki en büyük tehdit ; çocuğun bırakılma , terkedilme , sevilmeme durumlarıyla ilgili yaşadığı ağır derttir. Kayıpta yaşanan terkedilmişlik ve hasret hisleri ise bu sürecin doğal modülleridir ve çocuğun bakımını üstlenen bireylerin bu süreçte ellerinden geleni onları incitmeden yapmalıdırlar.
ÖLEN EBEVEYNİN CİNSİYETİ
Ölen ebeveynin cinsiyetine nazaran çocuğun reaksiyonları değişebilir. Çocukla birebir cinsiyetteki ebeveynin öldüğü hadiselerde suçluluk duygusu daha besbellidir ve depresif belirtiler yahut savunma emelli davranış bozuklukları sıkça görülür. Cinsel özdeşim problemleri ortaya çıkabilir. Ölen karşı cinsi ebeveyn ise ölenin daima hayali kelam hususudur. Etraf tarafından ebeveynin kötülenmesi durumunda, çocuk öfkelenir.
Ebeveynin tekrar evlenmesi değerli bir sorundur. Kız çocuklarının üvey anneyi kabullenmemesi onun babasının sevgisini elde etmesini kabullenme, annenin yerini almasını güzel görmesi çok güçtür. Üvey baba daha kolay kabul edilir zira anne sevgisi ile durumu düzeltmeye çalışır. Yinede erkek çocukların karşı çıkışları
Aile ortamının sıcaklığından uzakta şefkatli ortamlarda yaşamayanlar kendilerini yalnız hissederler ve ümit hisleri gelişemez. Bireyde büyüme ile ilgili hormon ve enzimlerin üretimi için kendisini inançta hissetmesi gerekir.
Kendisini inançta hissetmeyen şahısların beyinleri gerilime neden olan hormon ve enzimleri üretirken savunma sistemlerini kullanma yeteneğini azaltır. Bu durum uzun sürerse büyüme hormonu üretimini baskılanır ve çocukların gelişmeleri yavaşlar. Ani vefatlar ortaya görülebilir.
Çocukluk depresyonlarının artması ve ani ölümlere neden olan şefkat yoksunluğu yetimin ruh durumunu anlamamızı sağlamalı. Yetimlere sevgi dolu bir bakış, tebessüm, birkaç hoş kelam ve başını okşama; sevginin dışa vurumu olarak yaşamsal değeri olan davranışlardır. Tıpkı vakitte şefkat davranışı sergileme kişiyi de âlâ hissettirir ve düzgünlük yapan beşerde da memnunluk ile ilgili hormon ve enzimleri salgılanır. Çift taraflı faydası olan yetime şefkat etmenin meditatif bir aksiyon olduğunu bile söyleyebiliriz.
Yetim ve öksüz çocuklarımıza sesleniyorum. Siz asla üzülmeyin. Zira bu toplum, bizler sizin anneniz, sizin babanız. Bizim mensubu olduğumuz medeniyet ve din yetimler, öksüzlerle ilgili çok sayıda buyruklar içeriyor ki Kutsal kitabımıza baktığınızda birçok yerinde yetimler ve öksüzlerin korunması ve kollanması istikametinde buyruklarla muhatabız. Bizde toplumun ferdi olarak bu buyruklara riayet etmek zorundayız. Yetimler ve öksüzlerimizi korumakla yükümlüyüz. İçinizi ferah tutun…
Sevgi dolu yuvanızda ailenizle sevinçli, keyifli ve huzurlu anlar geçirmeniz dileğiyle…