Ticari Belgeler Nelerdir

[haberci]

Ticari Belgeler Nelerdir
Ticari Belgeler Örnekleri
Ticari Belgeler Konuları
ALIŞVERİŞ BELGESİ:
FATURA:
Fatura, satılan mülk ya da yapılan iş karşılığında alıcının aldığı ya da yaptığı işini cinsini, miktarını, fiyatını ve karşılığında borçlandığı meblağı göstermek üzere satıcı göre düzenlenip alıcıya bahşedilen ticari bir belgedir Alım satım işlemlerinde kullanılan belgelerin önemlisi olan faturalar, kullandıkları yerlere göre dağıtılmış isimler alırla ise de şekil ve muhteva bakımından aynıdırlar Ücret kanunlarımıza emrindeki hizmet gören veya satış yapan cümbür cemaat fatura saptamak ve almak zorundadır Bahşedilen faturaların kopyalarıyla alınan faturaların asılları, kanunun gösterdiği zamana kadar saklar Faturayı bölge kimse, aldığı tarihten itibaren 8 gün içinde itiraz etme hakkına sahiptir
FATURA DÜZENİ:
Kullanılacak faturalar notere onay ettirilmiş ya da anlaşmalı matbaalarda bastırılmak suretiyle temin edilmiş olmalıdır
Faturalar sıra numarası kapsamında teselsül ettirilir
Faturalar; mürekkepli kalem, makine (daktilo ve bilgisayar printer) veya kopya kurşun kalem ile düzenlenir
Faturalar Türkçe olarak düzenlenir
Faturalar en düşük bir ana ve bir suret almak üzere düzenlenir
Faturanın baş tarafında iş sahibinin veya adına imzaya yetkili olanların imzası bulunmalıdır
Fatura malın teslim edildiği ve hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 10 gün içinde düzenlenmelidir
Fatura aranje etmek zorunda olanlar, müşterinin adı ve soyadı ile yan olduğu aidat dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumludurlar
KAPALI FATURA:
Alıcının faturadan doğan borcunun faturanın düzenlediği anda ödemesi durumunda kesilen faturaya denir
AÇIK FATURA:
Alıcının faturadan doğan borcunu kadar düzenlediği anda yok de, sonradan ödeyeceği durumlarda kesilen faturaya denir
Fatura uygulamak zorunda olan I Ve II Derslik tacirlerle defter tutmak zorunda olan çiftçilerin mülk ya da hizmetin bedeli 1 liranın altında ise fatura vermeyebilir Fatura erine perakende satmak belgelerinden biri verilecektir
SEVK İRSALİYESİ:
Ticari bir malın bir yerden bir yere taşınması sırasında, taşınan malın cinsini ve miktarını bildiren bir belgedir
Satılan mülk, alıcıya teslim edilmek üzere satıcı kadar taşınıyor ve taşıttırılıyorsa, sevk irsaliyesini satıcı düzenler Malın tip tarafında taşınması ve taşıttırılması halinde sevk irsaliyesini müşteri düzenler Ancak alıcı ve satıcının bu konuda anlaşmaları halinde, sevk irsaliyesi satıcı göre da düzenlenebilir Bu durumda alıcı kadar keza sevk irsaliyesi düzenlenmez
Malın bir mükellefin birden fazla dükkan ile şubeleri aralarında taşındığı ya da satılmak üzere bir komisyoncu ya da öteki bir aracıya gönderildiği hallerde de malı gönderen sevk irsaliyesi hazırlamak zorundadır
Sevk irsaliyesi şu iki durumda aranmaz:
En son tüketicilerin, perakende olarak satın aldıkları malları taşıması veya taşıtması halinde,
Mükelleflerin faaliyetlerine ilişkin meslek yerlerine kullanılmak ya da tüketilmek nedeniyle satın aldıkları minik hacimli ve değeri 760 YTL ’yı aşmayan malları taşımaları veya taşıttırmaları durumundadır
İRSALİYELİ FATURA:
Sevk irsaliyesi ve fatura yerine geçen sevk irsaliyesi ve fatura bilgilerini taşıyan belgeye denir
Mal ya da hizmeti satan işletmeler tarafından en düşük 3 nüsha olarak düzenlenir İrsaliyeli faturanın 2 nüshası mutlaka malı içeren araçta bulundurulur
İrsaliyeli faturanın kullanılması, mükellefin isteğine bağlıdır İrsaliyeli fatura faydalanma usulünü seçen mükelleflerin, hem fatura ve sevk irsaliyesi düzenlemelerine gerek yoktur
İrsaliyeli fatura kullanım ile ilgili yasal düzenlemenin esasları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:
Mükellefler; faaliyetleri ile ilgili olarak irsaliyesi fatura kullanmalarının yanı sıra; fatura ve sevk irsaliyesinin ayrı ayrı kullanabilirler
İrsaliyeli fatura uygulanmasını seçenlerden malı satan alan mükelleflerin, bu malları taşımaları ve taşıttırmaları sırasında irsaliyeli fatura bulunması halinde, bunları sevk irsaliyesi düzenleme yükümlülükleri yoktur
İrsaliyeli fatura, mükellefler kadar anlaşmalı matbaalardan fatura ölçülerinde bastırılacaktır
İrsaliyeli fatura mükellefinden berelemek isteyen mükellefler, hesap dönemi başında önce irsaliyeli fatura tedarik etmeleri gerekmektedir Başvuru ise hesap dönemi başında geçilmesi gerekir
İrsaliyeli fatura düzenleme usulünü seçen mükelleflerin daha önce ellerinde yer alan kullanılmamış sevk irsaliyesi ve faturaların ödenti dairelerine götürerek iptal ettirmeleri gerekir
PERAKENDE FİŞİ:
Ödeme Kaydedici cihaz kullanmayan işletmeleri fatura belirlemek zorunda olmadıkları satışları için düzenledikleri belgeye denir
GİDER PUSULASI:
I ve II Derslik tacirlerle defter yakalamak zorunda olan özgür iş sahiplerinin ve çiftçilerin;
Kazançları götürü usule saptama olunan tüccarına,
Kazançları götürü usulle saptama olunan bağımsızlık meslek erbabına;
Vergiden muaf esnafa yaptırdıkları işler ya da onlardan satın aldıkları mülk ve hizmetler için düzenleyip işi yapana veya hizmeti satana imza ettirilecekleri belgelere denir
Bu belgeler I Ve II Sınıf tacirlerin; zati eşyalarını kimselerden satın aldıkları altın mücevher gibi kıymetli eşyalar için de düzenlenir Gider pusulası 2 nüsha olarak düzenlenir
Nüshalardan biri tacirde, diğeri ise işi yapanda ya da malı hizmeti satanda kalır Makbuzlar da olduğu gibi damga pulu yapıştırılır
Gider pusulasında asgari aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekir:
Malı satın alan ya da işi yaptıran tüccarın adı soyadı ya da ticaret unvanı ve adresi ile pusulanın çabuk ve müteselsil sıra numarası yazılmış olacaktır
Pusulanın tarihi malı satan veya işi yapanın adı soyadı ve ticaret unvanı, adresine ilişkin bilgilere ait yerler ile, satılan malın ya da yapılan işin mahiyeti cinsi ve nev ’i ile miktarı ve bedeli ve meslek ücretinin gösterileceği sütunlar yer alacak ve hususlarını yazılabilmesi için tatmin edici aralıklar bırakılacaktır
Gider pusulası 14x20 cm ebadından biri asıl biri örnek edinmek üzere asgari 2 nüsha basılır ve düzenlenir
Gider pusulalarında şu hususların belirtilmesi gerekir:
Yapılan işin veya hizmetin mahiyeti,
Yapılan meslek ya da hizmetin ücreti,
Meslek ya da hizmeti yapanın adı, soyadı ve adresi,
Meslek veya hizmetin yapılma tarihi,
Süratli ve sıra no ’su,
Tarafların tabi oldukları vergi dairesi ve hesap numaraları
ÖZGÜR IŞ MAKBUZU:
Özgür meslek erbabı yaptıkları meslek ve hizmet karşılığında aldıkları ücreti gösteren bir evrak verirler Bu belgenin müşterinin istemesine bakılmaksızın 2 nüsha olarak düzenlenir ve özgür iş erbabı tarafından imzalanır Özgür meslek erbabı yapılan ödemeler kazanç vergisi kanununun kapsamına giriyor ise, ödemelerden %15 stopaj uygulanır Kesilen bu miktar bağlı oldukları ödenti dairesine zamanında ödenir
Hür iş makbuzunda en az aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekir:
Makbuzu verenin adı soyadı ya da unvanı, adresi, vergi dairesi ve hesap numarası
ile makbuzun seri ve müteselsil sıra numarası olacaktır
Müşterinin adı, soyadı ve unvanı, adresi ve makbuz tarihi ile alınan paranın miktarının yapabileceği yeterli aralıklarda anlamsız yerler bulunacaktır Ayrıca herif aidat mükellefi ise ast bulunduğu ödenti dairesi ve hesap numarası
Hür iş makbuzu 14x20 cm ya da 14x10 cm biri esas biri misal olarak 2 nüsha düzenlenir
7) MÜSTAHSİL MAKBUZU:
Defter yetişmek zorunda olanlar tacirler götürü usulde tabi ya da vergiden muaf üreticilerden mülk aldıklarında bunların faturaları olmadığından fatura yerine geçen bir evrak – müstahsil makbuzu – düzenleyerek alırlar Müstahsil makbuzu 2 nüsha halinde düzenlenir ve üretici ya da onun adına satışı yapan aracı ile müşteri tüccar göre imzalanır Müstahsil makbuzlarda olduğu damga pulu yapıştırılır Avans üstüne yapılan alışlarda doküman malın tesliminde düzenlenir Hem Müstahsil makbuzunda müstahsilden alınan ürünün bedeli üzerinden gelir vergisi stopajı da gösterilir
Müstahsil makbuzunda asgari aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekir:
Malı satın alan tüccar veya çiftçinin adı soyadı, unvanı, adresi ve çabuk müteselsil sıra numarası yazılmış bulunacaktır
Hem satın alınan malın cinsi, miktarı ve bedelinin gösterileceği sütunlar ile makbuzun tarihi, malı satan çiftçinin adı, soyadı ve ikametgah adresinin yazılabileceği anlamsız yerler bulunacak ve tatmin edici aralıklar bırakılacaktır
Müstahsil makbuzu 14x10 cm ebadında biri asıl biri misal olarak minimum 2 nüsha basılır ve düzenlenir
8) YAZAN KASA GÜNLÜK “Z RAPORU:
Yazar kasalar elektronik hafızalı olduğundan kesilen satış fişleri ile ilgili bilgiler hafızada saklanır O gün kesilen satmak fişlerinin döküme “z raporu denir
9) FINANSAL BELLEK RAPORU:
Yazar kullanan ve perakende satış yapan işletmeler ise başladıkları tarihten itibaren mali bellek raporunu çıkardıklar güne kadar yaptıkları satışları belirten rapordur
10) ADİSYON:
Adisyon sunulan hizmeti ile malın cinsi ve miktarını kullanmak amacıyla düzenlenen bir belgedir Restoran, kafeterya, hastane, gazino gibi eğlence erlerinde faturadan önce düzenlenen belgedir Adisyon en düşük aşağıdaki bilgilerden düzenlenir:
Adisyon ibaresi,
Maliye Bakanlığı klişesi
Mükellefin adı soyadı meslek adresi
Hizmetin cinsi miktarı
Düzenleme tarihi saati sıra numarası
Adisyonun basıldığı basımevi ile ilgili bilgiler
11) ANTRE VE GEZGIN TAŞIMA BİLETLERİ:
Şehirlerarası gezgin taşımacılığı yapan taşımacılığı yapan işletmelerden bilet kesme zorunluluğundan olan işletmeler kadar düzenlenen taşıtların her seferi için yolcuların taşıttaki oturma yerlerini planlı bir şekilde bildiren belgedir
12) GÜNLÜK HERIF LİSTELERİ ve YOLCU TAŞIMA LİSTELERİ:
Giriş ve yolcu nakliye biletlerinin jurnal planlı bir şekilde belirten listeye jurnal herif ve yolcu nakliye listeleri denir
Yolcu listelerinde asgari aşağıdaki bilgiler bulunur:
Yolcu listesi ibaresi
Maliye Bakanlığı klişesi
Yolcu listesinin düzenleyenin adı soyadı
Taşıtı işleyen mükellefin adı soyadı varsa ticaret unvanı
Hızlı müteselsil numarası
Düzenleyenin imzası
SENETLER
TAHVIL:
Senet ya da emre muharrer bağ, borçlusu kadar alacaklıya bahşedilen ve muhakkak bir paranı bir vakit sonra ödeyeceği belirten bir belgedir Bonoda tahvil borçlusu bono alacaklısına senete gösterilen alacağı vadesinde kayıtsız şartsız ödeyeceğini kabul ve vaat eder
Bunda iki ilişkin vardır Bono aranjör için borç, lehtar için alacak senedi değerindedir Bonodaki şekil şartları TTK ’NUN 688 Maddesinde düzenlenmiştir Bu koşullar şunlardır:
Bağ metninde bağ ve emre muharrir bono sözcüğü
şartsız belirli bir bedeli vaadi
Vade
Ödeme yeri
Kimi kimin emrine ödenecek ise onun adı soyadı
Senedin tanzim edildiği gün, yer ve tanzim edenin imzası
2) ÇEK:
Çek, bir bankaya hitaben yazılmış ve TTK ’da belirlenen hükümlere göre düzenlenmiş ödeme emri özelliğinde olan değerli evraktır Çekte üç taraf vardır Çeki düzenleyen birey keşideci, çeki ödeyecek banka şubesine muhatap ve kişide edilmiş çeki elinde bulunduran kimsede alacaklı (hamil) denir
Banka, çek düzenleme konusunda ilgili kişiyle bir uzlaşma yaparak çek karnesi verir Çek oysa bir banka üstüne keşide edilebilir Çekin tahsili edilebilmesi için bankada keşidecinin emrin ayrılmış bir hesapla çekin takdim edildiği anda ödenir Çek damga vergisine alt değildir
TTK ’nun 692 Maddesinde bulunması gereken unsurlar şunlardır:
Çek sözcüğü
Aldırışsız ve kayıtsız şartsız belli bir bedelinin ödenmesi için havale
Ödenecek kimsenin adı soyadı
Ödeme yeri
Keşide günü ve yeri
Keşidecinin imzası
POLİÇE:
Poliçe, alacaklı tarafından belli bir zaman daha sonra kesin bir meblağın kendisine ya da başkasına ödenmesi için borçluya yazılan senettir
POLİÇENİN TARAFLARI:
KEŞİDECİ: Senedi düzenleyen kişidir
HAMİL: Poliçeyi taşıyan kişidir
MUHATAP: Poliçe bedelini ödeyecek olan kişidir
C) BORDROLAR:
Çalışanlarının ücretlerini iyice belirten bir cetveldir
AYLIK ÜCRET BORDROSU:
Patron her ay ödediği ücretler için aylık bordrosu düzenlenir
Örnek:İşyerinde günlük ücreti 420 YTL olan bir işçi nisan ayında 2006 ’de bütün ay çalışmış olup, mesai yapmamıştır İşyerinde 15 işçi çalışmakta olup işyeri risk sınıfı 3 ’cins?
BRÜT ÜCRET : 420 X 30 126 YTL
SSK IŞÇI PAYI : 126 X 0,14 1764 YTL
İŞSİZLİK SİG : 126 X 0,01 126 YTL
GELIR V MATRAHI :BÜ – ( SSK EMEKÇI + İŞSİZLİK SİG + ÖZEL İND )
126– (1764 + 126 + 30 )
126 – 4890
7710 YTL
GELIR VERGİSİ : 7710 X 0,15 1157 YTL
DAMGA VERGİSİ : 126 X 0,006 076 YTL
KESİNTİLER TOP : SSK PRİM EMEKÇI PAYI + GELİRVERGİSİ + DAMGA VERGİSİ
1764 + 1157 + 076
2997 YTL
NET AIDAT :BÜ – KESİNTİLER TOPLAMI
126 – 2997
9603 YTL
FAZLA MESAİ AIDAT BORDROSU:
İşlerin haftalık iş saati toplamı 45 saattir Bazı işyerleri haftanın 6 günü çalışıp bir gün izin kullanırlar Bu durumda işçinin jurnal iş saati toplamı 45 6 75 saat olur Bir Takım işyerleri ise haftada 5 gün çalışıp, 2 gün izin kullanılırlar Bu işyerlerinde günlük iş saati toplamı 45 5 9 saattir
İşçilerin yukarıda açıklanmış saatlerden pozitif çalıştırılmaları halinde kendilerine artı mesai ücreti ödenmesi gerekir Artı mesai ücretleri alışılagelmiş iş günlerinde yapılan fazla mesailer için sat ücretinin %50 fazlasıyla (1,5 katı), tatil günlerinde yapılan fazla mesailer için ise %100 fazlasıyla (2 katı) ödeme yapılır Bu oranlar meslek kanununda belirtilen asgari oranlar olup toplu sözleşmeler ile işçilerin istediği artırılabilir Artı mesai ücreti ve işçinin o döneme ait brüt ücreti toplama SSK tavan tutarını geçerse sigorta primleri tavan tutar üzerinden hesaplanır *

 

[Yapay-Zeka]

Ticari belgeler iş dünyasında çok önemli bir yere sahiptir ve işlemlerin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlar. Bu belgeler arasında fatura, sevk irsaliyesi, irsaliyeli fatura, perakende fişi, gider pusulası gibi belgeler bulunmaktadır. Bu belgelerin düzenlenmesi ve kullanılması yasal düzenlemelere tabidir ve belirli standartlara uygun olarak hazırlanmaları gerekmektedir.

Fatura, ticari bir belge olup alıcı ve satıcı arasındaki ticari işlemi ve alacağı meblağı gösterir. Faturalar belirli şartlara uygun olarak düzenlenmelidir. Ayrıca kapalı fatura ve açık fatura olmak üzere iki türü bulunmaktadır.

Sevk irsaliyesi, ticari bir malın bir yerden bir yere taşınması sırasında taşınan malın cinsini ve miktarını bildiren bir belgedir. Alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından düzenlenir.

İrsaliyeli fatura, sevk irsaliyesi ve fatura bilgilerini içeren bir belgedir. Sevk irsaliyesi yerine geçer. Bu belge kullanımı mükellefin isteğine bağlı olup, belirli düzenlemelere tabidir.

Gider pusulası, ticari bir malın veya hizmetin bedelini gösteren bir belgedir. I ve II sınıf tacirler ile çiftçiler tarafından kullanılır. Belirli bilgileri içermesi ve belirli şartlara uygun olarak düzenlenmesi gerekmektedir.

Özgür iş makbuzu, özgür meslek erbaplarının yaptıkları iş karşılığında aldıkları ücreti gösteren bir belgedir.

Müstahsil makbuzu, defter tutmak zorunda olan tacirlerin çiftçilerden mülk aldıklarında fatura yerine geçen bir belgedir.

Çek, bir bankaya hitaben yazılan ve ödeme emri özelliğinde olan değerli bir evraktır. Çekin düzenlenmesi ve kullanımı belirli şartlara tabidir.

Poliçe, belli bir zaman sonra kesin bir meblağın ödenmesini belirten senettir. Poliçe, keşideci, hamil ve muhatap olmak üzere üç taraf arasında geçerlidir.

Bu belgeler ticari hayatta önemli bir yer tutar ve işlemlerin düzenli ve yasal bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar. Belirli standartlara uygun olarak düzenlenmeleri ve kullanılmaları önemlidir.