Tarım Urunlerinin Zekatı: Oşur

SoruCevap

Yeni Üye
Katılım
17 Ocak 2024
Mesajlar
350.999
Çözümler
1
Tepkime puanı
17
Puan
308
Yaş
36
Oşur Miktarı ne Kadardır

imagestarimurunlerininzekatiosur5ad2edb512a56

Sozlukte onda biranlamına gelen oşur, dini bir kavram olarak, zirai mahsullerden alınan vergi veya zekata denir Ayrıca bu kavram, onda bir ve katları oranında alınan gumruk vergisi icin de kullanılmıştır

Odun, kamış (şeker kamışı haric) ve ottan başka topraktan elde edilen her turlu urunun, nisap miktarına ulaşması halinde (yaklaşık 650 kg) zekatının verilmesi gerekir Yuce Allah; Ey iman edenler! Kazandıklarınızın iyilerinden ve rızık olarak yerden size cıkardıklarımızdan infak edin(Bakara, 2267); Cardaklı ve cardaksız (uzum) bahceleri, urunleri ceşit ceşit hurmaları, ekinleri, birbirine benzer ve benzemez bicimde zeytin ve narları yaratan O'dur Herbiri meyve verdiği zaman meyvesinden yiyin Devşirilip toplandığı gun de hakkını (zekat ve sadakasını) verin, fakat israf etmeyin; cunku Allah israf edenleri sevmez(En'am, 6141) buyurmaktadır Hz Peygamber de, Yağmur ve nehir sularıyla sulanan toprak mahsullerinde onda bir; kova ile sulananlarda ise yirmide bir vardırbuyurmuştur (Buhari, zekat, 55)

Hadiste de belirtildiği gibi, mahsulun zekatının verilmesinde toprağın işlenmesi ve su kullanımı esas olarak alınmaktadır Buna gore toprak emek sarf edilmeden yağmur, nehir, dere, ırmak ve bunların kanallarıyla sulanıyorsa, cıkan mahsulun 110'i; kova, dolap, motor, emekle veya ucretle alınan su ile sulanıyorsa 120'i zekat olarak verilir

Gunumuzde gubre, mazot, işcilik gibi masraflar da uretimin maliyetinde onemli bir yekun oluşturmaktadır Bu nedenle, tarımsal urunlerin zekatında, elde edilen hasılattan (gayri safi), urun icin yapılan gunumuz tarım şartlarının getirmiş olduğu ekstra masraflar cıkarıldıktan sonra, geriye kalan urunun nisap miktarına ulaşması halinde, tabii yollarla sulanan arazide 110, kova, tulumba, su motoru vb usullerle masraf veya emekle sulanan arazide 120 oranında zekat verilmesi gerekir

Fakihler,sizin icin yerden cıkardıklarımızdan infak edin(elBakara 2267) emrinin, topraktan cıkarılan urunlerden zekat veriniz anlamına geldiği goruşundedir Ayrıca muslumanlara hasat gunu mahsullerinin haklarını vermeleride emredilmiştir (elEn`am 8141) Bu ayette zikredilen hakteriminden zekat mı yoksa zekattan ayrı bir odeme mi kastedildiği tartışma konusu olmakla birlikte fakihlerin coğunluğu bu ayette zikredilen haktabirinin toprak urunlerinden alınması gereken zekat olduğunu soylemişlerdir

Hz Peygamber'in toprak urunlerinin zekatı ile ilgili aşağıdaki şu hadisi hemen butun hadis ve fıkıh kitaplarında zikredilir:Yağmur ve nehir sularıyla sulanan toprak mahsullerinde oşur (110), kova (el emeği) ile sulananlarda nısf oşur (120) vardır(Buhari, ?Zekat?, 55)

Bu hadis toprak mahsullerinden ne nisbette zekat alınacağını gostermektedir İşte bu nisbetten doğan ve onda bir anlamına gelen oşur (uşr) terimi, toprak urunlerinden alınan zekatanlamında kullanılmıştır

İslam alimleri zirai mahsullerin 110 yahut 120 nisbetlerinde zekata tabi olduğunda goruş birliğine varmışlardır Ancak hangi nevi toprak urunleri zekata tabidir ve hangileri zekata tabi değildir? Bu sual sahabe devrinden itibaren farklı şekilde cevaplandırılmıştır

EbU Hanife'ye gore, butun toprak urunleri zekata tabidir EbU YUsuf ve İmam Muhammed'e gore, toprak urunlerinin zekata tabi olabilmeleri icin hububatta olduğu gibi bir sene curumeden kalabilme ozelliğine sahip olmaları gerekir

Hanefi fıkıh kitapları İmamı Azam'ın butun toprak urunlerinin zekata tabi olduğu hususundaki goruşunu destekledikleri gibi, cağdaş İslam alimleri de bu goruşu savunurlar

İmam Malik ve Şafii'ye gore ise bir sene muhafaza edilebilen gıda maddesi ozelliğine sahip toprak urunleri zekata tabidir Şafiiler meyveden sadece hurma ve uzumun zekata tabi olduğu goruşundedir

Hanefiler'e yakın bir goruşe sahip olan Ahmed b Hanbel'e gore olculebilen, kurutulabilen, dayanıklı olan gıda maddeleri ve insanoğlu tarafından yetiştirilen butun urunler zekata tabidir Ahmed b Hanbel, zekata tabi mallarda gıda maddesi olma şartını aramamaktadır Buna gore pamuk, keten gibi giyim eşyası yapılan maddeler de zekata tabidir

Toprak mahsullerinin zekata tabi olabilmesi icin diğer zekat mallarında olduğu gibi belli bir nisaba ulaşması şart mıdır?

Fakihlerin coğunluğu toprak mahsulleri zekatında da nisabın şart ve nisabın beş vesk ( 653 kg) olduğu, bu nisaba ulaşmayan urunlerin zekata tabi olmayacağı goruşundedir Onlar bu goruşlerinde Hz Peygamber'in Beş veskten az (urunde) zekat yoktur anlamındaki hadisine istinat ederler (EbU Ubeyd, elEmval, nr 14221424)

Toprak urunlerinde nisab şartını arayan fakihlere gore buğday ve arpa kabuksuz olarak depo ediliyorsa miktarı 653 kilograma ulaşmadığı surece zekata tabi değildir Bu ve bu miktarın uzerinde olanı ise zekata tabidir Eğer pirinc gibi kabuğu ile birlikte depo ediliyorsa, mal sahibi isterse nisabı kabuksuz olarak 5 vesk, isterse kabuklu olarak 10 vesk hesap eder ve ona gore zekatını oder

EbU Hanife'ye gore ise toprak mahsullerinde nisab şartı aranmaz Zirai urunler ister az ister cok olsun zekata tabidir

Zekat Nisbeti Hemen butun hadis ve fıkıh kitaplarının kaydettiği Hz Peygamber'in Yağmur ve nehir sularıyla sulanan toprak mahsullerinde oşur (110), kova (el emeği) ile sulananlarda nısf oşur (120) vardır(Buhari, ?Zekat?, 55) anlamındaki hadis, toprak urunlerinden ne nisbette zekat alınacağını gostermektedir

Buna gore toprak urunlerinin zekatı toprağın sulama tekniğine gore belirlenmektedir Toprak emek sarfedilmeden yağmur, nehir, dere, ırmak ve bunların kanalları ile sulanıyorsa zekat olarak mahsulun 110'u; kova, dolap, motor veya ucretle alınan su ile sulanıyorsa 120'si verilecektir

Eğer arazi hem yağmur veya nehir sularıyla hem de dolap vb gibi emekle elde edilen su ile sulanıyorsa, hangisi ile daha cok sulanmış ise ona itibar edilir Burada emek ve masrafla uretilen zirai mahsulden daha duşuk vergi alındığı ve boylece vergilendirmede mukellefler arasında bir dengenin sağlanmasına calışıldığı soylenebilir

Gunumuzde arazinin sulama masrafından ziyade gubre, mazot ve işcilik masraflarının onemli yekun tuttuğu goz onunde bulundurulursa, bu tur masraflar yapılarak elde edilen zirai mahsulun de emek ve masrafla sulanan arazinin mahsulune kıyaslanması daha uygun olur Sulama dışında kalan girdilerin zekat matrahından duşulmesi, geri kalandan sulama usulune gore zekat verilmesi gerekirdiyen cağdaş alimler de vardır

Toprak urunlerinin zekatı (oşur), hububatta harman vaktinde, meyvelerde ise toplandıktan sonra verilir

Zirai mahsullerin zekatı sahiplerinin vefat etmeleri ile duşmez, varislerinden alınır Aynı şekilde bu arazi vakfedilirse yine oşru sakıt olmaz

Hanefi mezhebine gore toprak urunlerinin zekata tabi olabilmeleri icin uzerlerinden bir yılın gecmesi (havl) şart değildir Bir sene icinde kac defa mahsul alınırsa her defasında zekat verilmesi gerekir

Oşur yukumluluğu icin akıl ve bulUğ şartı aranmaz Mal sahibi cocuk veya akıl hastası ise veli ve vasileri onlar adına zekatlarını vermekle mukelleftir

Mal sahibi hicbir karşılık beklemeden (meccanen) tarlasını ekilmek uzere birine verse, cıkan mahsulun zekatını bu şahıs oder Arazi ekilmek uzere belli bir ucretle kiralanmış ise zekat İmamı Azam'a gore arazi sahibinden, Hanefiler'den EbU YUsuf ve İmam Muhammed (İmameyn) ile diğer uc mezhep imamına gore kiracıdan alınır

Arazi, yarıcılık (muzaraa) usulu kiralanmış ise mahsul vergisi İmamı Azam'a gore yine mal sahibinden alınır, İmameyn'e gore ise mal sahibi ve kiracı, hisselerine duşen mahsulun zekatlarını ayrı ayrı oderler

Zekata tabi mahsUlat yetiştikten sonra satılırsa, zekatı arazi sahibinden, yetişmeden satılırsa satın alandan alınır

Toprağın statusu, bu toprağın mahsulunden alınacak zekat veya verginin belirlenmesini yakından ilgilendirir Şafii, Maliki ve Hanbeliler'e gore oşur vergisinde toprağın statusunun bir tesiri yoktur Toprak haraci olsa sahibi musluman ise hem harac adı verilen vergiyi ve hem de cıkan mahsulun zekatını (oşur) verecektir

Hanefiler'e gore ise toprak urunlerinden zekat, oşur arazisi icin bahis konusudur Toprağın oşur toprağı olması, zirai mahsul zekatının vucUbunda şarttır Hanefiler'e gore musluman mukellef harac toprağını ister sahip ister mutasarrıf olarak eksin, sadece harac vergisi vermekle yukumludur, harac ve oşur aynı topraktan birlikte tahsil edilmez

Hanefi fıkıh kitaplarında Turkiye, Suriye, Mısır, Irak topraklarının haraci olduğu, dolayısıyla oşre tabi olmadığı zikredilmekle birlikte, bu goruş onların aynı topraktan aynı sebeple iki ayrı verginin tahsil edilemeyeceği prensibini benimsemiş olmasından kaynaklanmaktadır Gercekten de aynı araziden ve aynı sebep altında iki farklı vergi tahsil etmek vergi adaleti yonunden tartışmaya acık bir konudur Bugun icin bu topraklar muslumanların mulku olduğu ve en azından ulkemiz itibariyle harac vergisi alınmadığından, Hanefi mezhebinin ilkelerine gore, farziyeti nasla sabit olan zirai mahsul zekatı verilmelidir

diyanet
 
Geri
Üst