Şiîlik

[Admin]

Şiîlik, İslam'ın en büyük ikinci mezhebi olup, özellikle halifelik konusunda Sünnîlikten farklı bir anlayışa sahiptir. Şiîlik, Ali bin Ebu Talib ve onun soyundan gelenlerin İslam toplumunun lideri olması gerektiğini savunur. Şii Müslümanlar, Ali'yi ve onun soyundan gelen İmamları, peygamberin gerçek halifeleri olarak kabul ederler. Şiîlik, İslam'ın temel inançlarının yanı sıra, özellikle İmamet öğretisiyle tanınır.

---

Şiîliğin Temel Özellikleri:​

1. İmamet:
   Şiîlikte, İmam terimi, dini liderin yalnızca manevi değil, aynı zamanda siyasi ve toplumsal otoriteye sahip olduğuna işaret eder. Şii Müslümanlar, peygamber Muhammed’in vefatından sonra halifeliğin, Ali bin Ebu Talib ve onun soyundan gelenler tarafından devralınması gerektiğini savunurlar. Bu öğretinin adı İmamettir. Şiîler, Ali’yi peygamberin halefinin ilahi bir seçimle belirlenmiş olduğunu ve bu yüzden Ali'nin soyundan gelen İmamların da Allah tarafından seçildiğini kabul ederler.
2. İmamlar:
   Şii inancına göre, İmamlar sadece dini liderler değil, aynı zamanda Allah’ın takdir ettiği kişiler olarak kabul edilir. Her İmam, Allah tarafından özel olarak seçilmiş, günahsız (ma’sum) ve Allah’ın bildirdiği gerçekleri açıklama yeteneğine sahip olan kişilerdir. İmamların sayısı, mezhebe göre farklılık gösterse de, en yaygın kabul edilen rakam 12 İmamdır (on iki İmam Şiiliği).
3. On İki İmam Şiiliği (İsmailîlik ve Zeydîlik Dışındaki Ana Kol):
   Şii İslam'ın en yaygın kolu olan On İki İmam Şiiliği (İthna-‘aşerîlik), Ali'nin soyundan gelen 12 İmamı kabul eder. Bu İmamlar, Ali'nin oğulları Hasan ve Hüseyin ile başlar ve Hüseyin’in soyundan gelen İmamlarla devam eder. Bu mezhebe göre, 12. İmam olan Mehdi, henüz dünyaya gelmemiştir ve bir gün kurtarıcı olarak geri dönecektir.
4. Ali ve Hüseyin'in Öncülüğü:
   Şiîlik, özellikle Kerbela'daki olayla anılır. 680 yılında, Hüseyin bin Ali, Kerbela'daki savaşta Emevi hükümetinin askerlerine karşı direnmiş ve şehit olmuştur. Hüseyin’in bu direnişi, Şii inancında bir dönüm noktasıdır ve Şii Müslümanlar için bir sembol haline gelmiştir. Hüseyin'in şehadeti, adalet, zulme karşı duruş ve Allah’ın yolunda fedakarlık gibi değerlerin simgesidir.
5. Vahiy ve İmamlar Arasındaki İlişki:
   Şii inancında, İmamlar yalnızca dini liderler değil, aynı zamanda kutsal bilgiye sahip olan kişilerdir. Bu bilgi, İmamların peygamberlerin öğretilerine ve Allah’ın ilhamlarına dayandığına inanılır. İmamlar, dini yasaları, Kur'an'ı doğru bir şekilde açıklayacak yetkiye sahip kabul edilir.

---

Şiîlik ve Sünnîlik Arasındaki Farklar:​

1. Halifelik Anlayışı:
   Sünnîlikte, halifelik, peygamberin ölümünden sonra toplumun seçimle belirlediği bir liderliktir. Ancak Şiîlikte, halifelik, Ali ve onun soyundan gelen İmamlar tarafından devralınmalıdır. Bu, Şii inancının en temel farkıdır.
2. İmamlık ve Halkın Rolü:
   Şiîlikte, İmamlar Allah tarafından seçilmiş özel şahsiyetlerdir ve onların rehberliği, dini yaşamın tüm yönlerini kapsar. Sünnîlikte ise dini liderlik, genellikle toplum tarafından seçilen kişilerle sınırlıdır ve halkın onayı büyük önem taşır.
3. Mucizeler ve İmamların Gücü:
   Şii inancında, İmamlar ma’sum yani günahsızdır ve Allah tarafından korunurlar. Bu nedenle, İmamların mucizeler gösterme gücüne sahip olduklarına inanılır. Sünnîler ise, peygamberin dışında kimsenin mucizeler gösteremeyeceğine inanırlar.
4. Kerbela ve Hüseyin’in Şehadeti:
   Hüseyin'in Kerbela'daki şehadeti, Şiilikte çok önemli bir olaydır. Bu olay, adaletin ve zulme karşı duruşun simgesi olarak kabul edilir. Sünnîlikte ise bu olay, genel olarak önemli olsa da, aynı düzeyde merkezi bir yer tutmaz.

---

Şiîliğin Tarihsel Gelişimi:​

1. İslam’ın İlk Dönemi ve Halifelik Sorunu:
   Şiîlik, İslam'ın ilk yıllarındaki halifelik kriziyle başlamıştır. Muhammed'in ölümünden sonra, Sünnîler halifeliği toplumun seçimiyle belirlerken, Şiîler, Ali'nin halife olması gerektiğini savunmuşlardır. Ali’nin halife olmasıyla ilgili tartışmalar, zamanla Şii inancının temellerini atmıştır.
2. Kerbela ve Hüseyin'in Şehadeti:
   680 yılında Hüseyin'in Kerbela'da şehit edilmesi, Şii tarihinin dönüm noktalarından biridir. Bu olay, Şiîlikte derin bir travma yaratmış ve Şii halkı arasında büyük bir birlik duygusunun temelini atmıştır.
3. Abbâsîler ve Safevîler:
   Şiîlik, Abbâsî halifeliği döneminde daha az yaygınken, Safevîler döneminde (16. yüzyıl) resmen devletin resmi mezhebi haline gelmiştir. Safevîler, Şii inancını devletin temeli olarak kabul etmiş ve Şiîliği İran'da yaygınlaştırmışlardır.
4. Modern Dönem:
   Günümüzde Şii nüfus, özellikle İran, Irak, Azerbaycan, Bahreyn ve Lübnan gibi ülkelerde yoğundur. İran, dünyanın en büyük Şii nüfusuna sahip ülkesidir ve burada Şii İslam, devletin resmi ideolojisi olarak kabul edilmektedir.

---

Şiîlik ve Toplum:​

Şiîlik, toplumsal ve kültürel anlamda büyük bir etkiye sahiptir. Şii toplulukları, özellikle Kerbela ve Aşura gibi dini kutlamalarla önemli toplumsal bağlar kurar. Aşura günü, Hüseyin’in şehadetinin yıldönümüdür ve Şii Müslümanlar için büyük bir yas günü, aynı zamanda adalet ve zulme karşı duruşun simgesi olarak kabul edilir.

---

Sonuç:​

Şiîlik, İslam dünyasında önemli bir mezhep olup, Ali ve onun soyundan gelen İmamların önderliğine dayanan bir inanç sistemine sahiptir. Şiîler, İmamet öğretisini savunurlar ve İmamların ilahi bir rehber olduğuna inanırlar. Tarihsel olarak, Şii inancı, özellikle halifelik ve adalet arayışı gibi temalarla şekillenmiş, İslam toplumlarının farklı coğrafyalarında derin izler bırakmıştır.