SoruCevap
Yeni Üye
- Katılım
- 17 Ocak 2024
- Mesajlar
- 350.999
- Çözümler
- 1
- Tepkime puanı
- 17
- Puan
- 308
- Yaş
- 36
Normalde 34 haftada bir kendini yenileyen cildimiz, sedef hastalarında birkaç gün gibi kısa bir sürede, nedeni kesin olarak bilinmeyen bir şekilde kendini yenilemeye çalışır Ancak bu hızlı yenilenme sonucu oluşan deri, sağlıklı bir deri olmaz Bunun yerine cilt yüzeyinde bir yama gibi sınırları belli olan kuru ve kaşıntılı kızarıklıklarla birlikte kalın, sedef rengi, iri pullanmalar (kepeklenmeler) görülür
‘Sedef hastalığı neden olur?’ sorusuna henüz istenilen kesinlikte bir yanıt verilememiştir
Hastalık kaşıntı veya ağrı yapabilir Yaygın inanışın aksine sedef hastalığı bir alerji türü değil, bir bağışıklık sistemi hastalığıdır Şikayetler zaman zaman dinse de belirtiler belli zaman aralıklarıyla, atak şeklinde tekrar tekrar ortaya çıkar
Sedef hastalığı kronik yani tekrarlayarak ömür boyu süren bir cilt hastalığıdır Dünya nüfusunun % 1 ila % 3’ünü etkileyecek kadar yaygındır ancak kesinlikle bulaşıcı değildir
Sedef hastalığının tıp dilindeki adı ‘psoriasis‘tir ve farklı türleri vardır En sık rastlanılan tür plak tipi sedeftir ve yukarıda sözünü ettiğimiz yama şeklinde pullanmalara neden olur Sedef hastalarının % 80’inde plak tipi sedef görülür Tüm vücuda yayılan ve daha şiddetli seyreden bir sedef türü olan eritrodermik sedef daha nadir görülür
Genel olarak sedef hastalığı en çok kafa derisini, saçlı deriyi, dirsekleri, bel bölgesini, dizleri, elleri ve ayakları etkiler ancak vücudun diğer bölgelerinde de ortaya çıkabilir Hastalığın tuttuğu yerler, görünümü, şiddeti ya da süresi hastadan hastaya değişir
Egzama ile sık sık karıştırılır ancak derinin yumuşak iç kısmında oluşan egzamanın tersine sedef hastalığı genellikle eklemlerin dış tarafını etkiler Sedef hastalığının ortaya çıkışı çocuklukta, bazı hastalarda 20’li yaşlarda bazı kişilerde ise 50 yaşından sonra bile olabilir Kadın ve erkekte görülme oranı dikkat çekici bir farklılık göstermez
Halk arasında, deride renk kaybına ve beyaz lekelere neden olan ‘ala hastalığı’ (vitiligo) için de ‘sedef’ sözcüğü kullanılır ama bu yanlıştır Psoriasis ve vitiligo, iki farklı hastalıktır
Sedef Hastalığının Nedenleri
Sedef hastalığı hatalı bir bağışıklık sistemi tepkisidir Vücudu virüslerden, mikroplardan, hastalıklardan korumakla görevli bağışıklık sistemi, sedef hastalarında ortada bir tehdit olmadığı halde deri hücrelerinin yenilenme sürecini hızlandırır Hızla çoğalan ve ciltte biriken bu hücreler pullanmaya neden olur Bu hatalı tepki, sedef hastalarının bağışıklık sisteminin zayıf olduğu anlamına gelmez
Günümüzde hala daha sedef hastalarında bağışıklık sistemini harekete geçiren ana sebepler tam olarak bilinmemektedir Ancak sedef hastalığını nelerin tetiklediğine ya da kimlerin risk altında olduğuna dair bazı bulgular elde edilmiştir
Kanda akyuvarların anormalliği: Sedef hastalığında bağışıklık sisteminin yanlış tepkisinin T hücreleri olarak da bilinen bir akyuvarlar yani beyaz kan hücreleri grubuyla ilişkisi vardır Sedef hastalarında T hücreleri gerektiği şekilde işlevini yapmaz ve bu durum ekstra deri hücrelerinin çoğalıp birikmesine neden olur
Genetik yatkınlık: Ailede sedef hastalığı olan kişilerin bu hastalığa karşı bir yatkınlığı olabilir Sedef hastalarının yaklaşık % 30’unda ailede sedef hastası olduğu görülmüştür Aynı zamanda sedef hastalığı ile ilgili bağlantısı olan bazı genler de tespit edilmiştir Öte yandan sedefin sadece genetik yatkınlık üzerine değil de, genellikle birkaç farklı faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıktığı düşünülür Ailedeki sedef geçmişinin tek başına kişilerde bu hastalığın ortaya çıkması için yeterli olup olmadığı kesinlik kazanmamıştır
Aşırı alkol veveya sigara kullanımı: Pek çok sağlık sorununda olduğu gibi, alkol ve sigara sedef hastalığını kötüye götürür Sigarada bulunan onlarca zehirli madde ve özellikle de nikotin hem bağışıklık sistemi hücrelerini hem de deri hücrelerini olumsuz yönde etkiler ve sedef hastalığının ortaya çıkmasına ya da tetiklenmesine neden olur Sigara içmek kadar sigara dumanına maruz kalmak da risk taşır Aşırı alkol tüketen ve veya sigara içen kişilerde bu hastalığın ortaya çıkma ya da tedavinin ardından yeniden alevlenmesi riski her zaman daha yüksektir
Stres veya depresyon: Stres veya depresyonun, bağışıklık sistemini zayıflatarak sedef hastalığını tetiklemekte önemli bir rol oynadığı düşünülür Sedef hastalarında atakların stresli dönemlerde ortaya çıkması oldukça yaygındır Büyük travmalar ve yoğun stres sedef hastalığını başlatabilir veya tekrar ortaya çıkmasına neden olabilir Sedef hastalığı nedeniyle stresin artması veya hastalığın depresyona yol açması durumu bir kısır döngü haline dönüştürebilir
Bakteri ve virüs enfeksiyonları: Boğaz enfeksiyonu, farenjit gibi tekrar eden enfeksiyonlardan şikayet edenlerde sedef hastalığının görülme ihtimali daha yüksektir
İklim: Soğuk havalarda sedef hastalığı tetiklenebilir Soğuk hava veya soğuk havada evlerde kullanılan ısıtma sistemleri cildi kurutur, kaşınmayı arttırır Nemli hava sedef hastalarının daha rahat etmesini sağlar Abartmamak şartıyla güneş ışığı hastalığın belirtilerini dindirse de, güneşe çok fazla maruz kalmak ters etki eder ve sedefi tetikler
Cildin tahriş olması: Kötü bir güneş yanığı, çizikler ya da yaralanma sedef hastalığını tetikleyebilen faktörlerdir Örneğin sedef hastalarının dövme yaptırmaları sakıncalı olabilir çünkü yeni pullanmalar ortaya çıkabilir
Kullanılan ilaçlar: Sıtma, astım, kalp damar hastalıkları, tansiyon ve psikiyatri ilaçlarının sedef hastalığını tetikleyebileceğine dair çeşitli görüşler ortaya atılmıştır Kimi doktorlar ilaçların sedefe neden olma ihtimalinin çok düşük olduğunu düşünür ancak bazı ilaç türlerinin sedefle ilişkisi olduğu varsayımı, sedefle ilgili makalelerde her zaman dile getirilir
Sedef Romatizması
Sedef hastası olan herkeste mutlaka sedef romatizması (psoriatik artrit) ortaya çıkar diye bir kural yoktur Sedef hastalığı ile sedef romatizması ayrı ayrı hastalıklardır ancak birlikte de görülebilirler Bir oran vermek gerekirse, sedef hastalarının yaklaşık % 30’unda ayrıca sedef romatizmasına da rastlanır Özellikle tırnakları etkileyen sedef tipiyle birlikte görülür
Sedef romatizması eklemleri etkileyen, ağrı, şişlik, tutulma, kızarıklık, eklemlerde şekil bozukluğu gibi belirtileri olan bir romatizma türüdür Kendi içinde farklı türleri vardır Daha çok diz, el, ayak, bel ve omurga bölgesindeki eklemleri etkiler
Sedef Hastalığının Tedavisi
Hastalığı tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi yöntemi henüz bulunamamıştır ancak sedef hastalarına deri hücrelerinin hızlı büyümesini engellemeye ve belirtilerin hafiflemesine yönelik tedaviler uygulanmaktadır Hastada hangi yöntemin işe yaradığını görmek için doktorlar birkaç farklı yönteme başvurabilir Çeşitli nemlendiriciler, şampuanlar, yağlar, iltihap giderici kremler, sentetik D vitamini tedavisi veya sedefli bölgeye uygulanacak diğer ilaçlar ile kuruluğu ve ekstra deri artışını önleme yoluna gidilebilir Hastalığın şiddetine ve hangi bölgeleri etkilediğine göre kullanılan ilaçlar değişebilir
Kortizonlu ilaçlar her hastaya önerilmez çünkü bu tip ilaçlar hastalığın belirtilerini bir süreliğine bastırsa da, bir dönem sonra belirtilerin daha şiddetli şekilde geri dönmesine neden olabilir Ancak burada doktorla sıkı bir işbirliği içerisinde olmak önemlidir Kortizonlu bir kremin kullanılmasının gerektiği durumlar da olabilir Her hasta aynı değildir İlacın doktorun belirttiği miktar ve sürede kullanılması gerekir
Cilde uygulanan ilaçlar dışında sedef hastalığında iyilik döneminin uzamasını sağlayan iğne, ağızdan aşınan ilaçlar ve çeşitli ışık tedavileri (fototerapi) gibi diğer tedavi yöntemleri de yine hastalığın etkilediği bölgelere ve şiddetine göre uygulanabilir
‘Sedef hastalığı neden olur?’ sorusuna henüz istenilen kesinlikte bir yanıt verilememiştir
Hastalık kaşıntı veya ağrı yapabilir Yaygın inanışın aksine sedef hastalığı bir alerji türü değil, bir bağışıklık sistemi hastalığıdır Şikayetler zaman zaman dinse de belirtiler belli zaman aralıklarıyla, atak şeklinde tekrar tekrar ortaya çıkar
Sedef hastalığı kronik yani tekrarlayarak ömür boyu süren bir cilt hastalığıdır Dünya nüfusunun % 1 ila % 3’ünü etkileyecek kadar yaygındır ancak kesinlikle bulaşıcı değildir
Sedef hastalığının tıp dilindeki adı ‘psoriasis‘tir ve farklı türleri vardır En sık rastlanılan tür plak tipi sedeftir ve yukarıda sözünü ettiğimiz yama şeklinde pullanmalara neden olur Sedef hastalarının % 80’inde plak tipi sedef görülür Tüm vücuda yayılan ve daha şiddetli seyreden bir sedef türü olan eritrodermik sedef daha nadir görülür
Genel olarak sedef hastalığı en çok kafa derisini, saçlı deriyi, dirsekleri, bel bölgesini, dizleri, elleri ve ayakları etkiler ancak vücudun diğer bölgelerinde de ortaya çıkabilir Hastalığın tuttuğu yerler, görünümü, şiddeti ya da süresi hastadan hastaya değişir
Egzama ile sık sık karıştırılır ancak derinin yumuşak iç kısmında oluşan egzamanın tersine sedef hastalığı genellikle eklemlerin dış tarafını etkiler Sedef hastalığının ortaya çıkışı çocuklukta, bazı hastalarda 20’li yaşlarda bazı kişilerde ise 50 yaşından sonra bile olabilir Kadın ve erkekte görülme oranı dikkat çekici bir farklılık göstermez
Halk arasında, deride renk kaybına ve beyaz lekelere neden olan ‘ala hastalığı’ (vitiligo) için de ‘sedef’ sözcüğü kullanılır ama bu yanlıştır Psoriasis ve vitiligo, iki farklı hastalıktır
Sedef Hastalığının Nedenleri
Sedef hastalığı hatalı bir bağışıklık sistemi tepkisidir Vücudu virüslerden, mikroplardan, hastalıklardan korumakla görevli bağışıklık sistemi, sedef hastalarında ortada bir tehdit olmadığı halde deri hücrelerinin yenilenme sürecini hızlandırır Hızla çoğalan ve ciltte biriken bu hücreler pullanmaya neden olur Bu hatalı tepki, sedef hastalarının bağışıklık sisteminin zayıf olduğu anlamına gelmez
Günümüzde hala daha sedef hastalarında bağışıklık sistemini harekete geçiren ana sebepler tam olarak bilinmemektedir Ancak sedef hastalığını nelerin tetiklediğine ya da kimlerin risk altında olduğuna dair bazı bulgular elde edilmiştir
Kanda akyuvarların anormalliği: Sedef hastalığında bağışıklık sisteminin yanlış tepkisinin T hücreleri olarak da bilinen bir akyuvarlar yani beyaz kan hücreleri grubuyla ilişkisi vardır Sedef hastalarında T hücreleri gerektiği şekilde işlevini yapmaz ve bu durum ekstra deri hücrelerinin çoğalıp birikmesine neden olur
Genetik yatkınlık: Ailede sedef hastalığı olan kişilerin bu hastalığa karşı bir yatkınlığı olabilir Sedef hastalarının yaklaşık % 30’unda ailede sedef hastası olduğu görülmüştür Aynı zamanda sedef hastalığı ile ilgili bağlantısı olan bazı genler de tespit edilmiştir Öte yandan sedefin sadece genetik yatkınlık üzerine değil de, genellikle birkaç farklı faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıktığı düşünülür Ailedeki sedef geçmişinin tek başına kişilerde bu hastalığın ortaya çıkması için yeterli olup olmadığı kesinlik kazanmamıştır
Aşırı alkol veveya sigara kullanımı: Pek çok sağlık sorununda olduğu gibi, alkol ve sigara sedef hastalığını kötüye götürür Sigarada bulunan onlarca zehirli madde ve özellikle de nikotin hem bağışıklık sistemi hücrelerini hem de deri hücrelerini olumsuz yönde etkiler ve sedef hastalığının ortaya çıkmasına ya da tetiklenmesine neden olur Sigara içmek kadar sigara dumanına maruz kalmak da risk taşır Aşırı alkol tüketen ve veya sigara içen kişilerde bu hastalığın ortaya çıkma ya da tedavinin ardından yeniden alevlenmesi riski her zaman daha yüksektir
Stres veya depresyon: Stres veya depresyonun, bağışıklık sistemini zayıflatarak sedef hastalığını tetiklemekte önemli bir rol oynadığı düşünülür Sedef hastalarında atakların stresli dönemlerde ortaya çıkması oldukça yaygındır Büyük travmalar ve yoğun stres sedef hastalığını başlatabilir veya tekrar ortaya çıkmasına neden olabilir Sedef hastalığı nedeniyle stresin artması veya hastalığın depresyona yol açması durumu bir kısır döngü haline dönüştürebilir
Bakteri ve virüs enfeksiyonları: Boğaz enfeksiyonu, farenjit gibi tekrar eden enfeksiyonlardan şikayet edenlerde sedef hastalığının görülme ihtimali daha yüksektir
İklim: Soğuk havalarda sedef hastalığı tetiklenebilir Soğuk hava veya soğuk havada evlerde kullanılan ısıtma sistemleri cildi kurutur, kaşınmayı arttırır Nemli hava sedef hastalarının daha rahat etmesini sağlar Abartmamak şartıyla güneş ışığı hastalığın belirtilerini dindirse de, güneşe çok fazla maruz kalmak ters etki eder ve sedefi tetikler
Cildin tahriş olması: Kötü bir güneş yanığı, çizikler ya da yaralanma sedef hastalığını tetikleyebilen faktörlerdir Örneğin sedef hastalarının dövme yaptırmaları sakıncalı olabilir çünkü yeni pullanmalar ortaya çıkabilir
Kullanılan ilaçlar: Sıtma, astım, kalp damar hastalıkları, tansiyon ve psikiyatri ilaçlarının sedef hastalığını tetikleyebileceğine dair çeşitli görüşler ortaya atılmıştır Kimi doktorlar ilaçların sedefe neden olma ihtimalinin çok düşük olduğunu düşünür ancak bazı ilaç türlerinin sedefle ilişkisi olduğu varsayımı, sedefle ilgili makalelerde her zaman dile getirilir
Sedef Romatizması
Sedef hastası olan herkeste mutlaka sedef romatizması (psoriatik artrit) ortaya çıkar diye bir kural yoktur Sedef hastalığı ile sedef romatizması ayrı ayrı hastalıklardır ancak birlikte de görülebilirler Bir oran vermek gerekirse, sedef hastalarının yaklaşık % 30’unda ayrıca sedef romatizmasına da rastlanır Özellikle tırnakları etkileyen sedef tipiyle birlikte görülür
Sedef romatizması eklemleri etkileyen, ağrı, şişlik, tutulma, kızarıklık, eklemlerde şekil bozukluğu gibi belirtileri olan bir romatizma türüdür Kendi içinde farklı türleri vardır Daha çok diz, el, ayak, bel ve omurga bölgesindeki eklemleri etkiler
Sedef Hastalığının Tedavisi
Hastalığı tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi yöntemi henüz bulunamamıştır ancak sedef hastalarına deri hücrelerinin hızlı büyümesini engellemeye ve belirtilerin hafiflemesine yönelik tedaviler uygulanmaktadır Hastada hangi yöntemin işe yaradığını görmek için doktorlar birkaç farklı yönteme başvurabilir Çeşitli nemlendiriciler, şampuanlar, yağlar, iltihap giderici kremler, sentetik D vitamini tedavisi veya sedefli bölgeye uygulanacak diğer ilaçlar ile kuruluğu ve ekstra deri artışını önleme yoluna gidilebilir Hastalığın şiddetine ve hangi bölgeleri etkilediğine göre kullanılan ilaçlar değişebilir
Kortizonlu ilaçlar her hastaya önerilmez çünkü bu tip ilaçlar hastalığın belirtilerini bir süreliğine bastırsa da, bir dönem sonra belirtilerin daha şiddetli şekilde geri dönmesine neden olabilir Ancak burada doktorla sıkı bir işbirliği içerisinde olmak önemlidir Kortizonlu bir kremin kullanılmasının gerektiği durumlar da olabilir Her hasta aynı değildir İlacın doktorun belirttiği miktar ve sürede kullanılması gerekir
Cilde uygulanan ilaçlar dışında sedef hastalığında iyilik döneminin uzamasını sağlayan iğne, ağızdan aşınan ilaçlar ve çeşitli ışık tedavileri (fototerapi) gibi diğer tedavi yöntemleri de yine hastalığın etkilediği bölgelere ve şiddetine göre uygulanabilir