- Katılım
- 17 Ocak 2024
- Mesajlar
- 206.617
- Çözümler
- 15
- Tepkime puanı
- 1
- Puan
- 38
- Web sitesi
- forumsitesi.com.tr
Sedat Hakkı Eldem Biyografisi
Sedat Hakkı Eldem, 20 Aralık 1908 tarihinde İstanbul’da ailesinin üçüncü çocuğu olarak doğmuştur. Babası yazar İsmail Hakkı Eldem, annesi ise ressam Osman Hamdi Bey‘in yeğeni Azize hanım’dır. Sadi, Vedad ve Galibe adlarında kardeşleri vardı. Babasının diplomat olması sebebiyle Sedad Hakkı Eldem’in çocukluk ve gençliği, Avrupa’nın, başta Cenevre, Münih ve Zürih olmak üzere, çeşitli kentlerinde geçti. İlköğretimini Fransızca gören Eldem, liseye Almanya’da gitti. İlkokulu İsviçre’nin Cenevre kentinde, ortaokulu ise Almanya’nın Münih kentinde bitirir. 1924 yılında İstanbul’a dönen Sedat Hakkı Eldem, aynı yıl, Sanayi-i Nefise Mektebi’nde hocalık yapan mimar Vedat Tek ile tanışıklığı aracılığıyla bu okula kaydını yaptırır. Sanayi-i Nefise Mektebi’nin adı 1928 yılında değiştiğinden yeni adıyla İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi mimarlık bölümünden mezun oldu. Öğrencilik dönemini çoğunlukla Guilio Mongeri’nin atölyesinde geçirdi. Becerilerine oldukça ilgi gösteren bu mimarın yanında staj yapma şansına da sahip oldu.
1928 yılında Akademiden mezun olunca devlet bursuyla üç yıllığına Avrupa’ya gönderildi. Paris ve Berlin başta olmak üzere birçok Avrupa kentini dolaştı, Auguste Perret ve Hans Poelzig gibi mimarlarla çalışma, Le Corbusier’le ise tanışma şansı yakaladı. Üç yıl sonlanmadan, 1930’da, Güzel Sanatlar Akademisi’nden gelen davet üzerine Türkiye’ye döndü. Türkiye’ye döndükten sonra da bir süre Ankara‘da o dönemde yapıda uygulanan betonarme iskelet sistemini uygulayan mimarlık firması Philipp Holzmann ve Guilio Mongeri’nin bürolarında çalıştı.
1931’de, Budapeşte Fuarı Türk Pavyonu’nun inşa edilmesiyle mimarlık pratiği, 1932’de Akademi’ye atanmasıyla da akademik hayatı başlar. 1988’de hayatını kaybedene kadar iki alanda da sınırsız üretim ve katkı gerçekleştirecek ve Türkiye mimarlık tarihine, Cumhuriyet’in en önemli mimarlarından biri olarak geçecektir. 1932’de mimar Ernst Arnold Egli’nin yardımcısı olarak Güzel Sanatlar Akademisi’nde öğretim üyesi oldu.
Sedat Hakkı Eldem, 1932 yılında İstanbul’da kendi bürosunu açtı, bir yandan da Güzel Sanatlar Akademisinde ders vermeye başladı, 1978 yılında emekli oluncaya kadar Akademi öğretim üyeliği görevini sürdürdü.
Meslek yaşamı boyunca, biçim ve bezeme ayrıntılarını seçmece bir anlayışla yenilemeksizin halk mimarlığından ve batı kökenli üsluplara bağlı kalmaksızın çağdaş teknolojiden yararlanarak Türkiye’ye özgü bir mimarlık yaratılması gereğine inanmış ve bu doğrultuda çalışmıştır. Eldem’in çağdaş Türk mimarlığında önemli bir yeri olan yapıları her zaman dikkatleri üzerine çekmiş, bunların bazıları yeni bir dönemi başlatan yapılar olmuştur. Örneğin, New York Dünya Sergisi’ndeki Türk Pavyonu (1938-39) II.Ulusal Mimarlık döneminin başlangıcı sayılmış, Emin Onat‘la birlikte tasarladığı İstanbul Adalet Sarayı ise (1948, Sultanahmet) yeni bir akılcı işlevci dönemi başlatmıştır. 1952’de SOM Firması ve Bunshaft ile birlikte gerçekleştirdiği İstanbul Hilton Oteli de (1952) 1950’lerde egemen olmaya başlayan daha serbest, uluslararası nitelikteki dönemin öncüsü olmuştur.
Sedat Hakkı Eldem‘in titizlikle üzerinde durduğu bir konuda mimarlık eğitimi olmuştur. 1941-46 arasında Yüksek Mimarlık Bölümü başkanlığı yaptığı GSA’da 46 yıl boyunca mimari proje ve yapı bilgisi derslerini vermiş, bunlara Milli Mimari Semineri’ni eklemiş; daha sonra, 1978’de emekli olana değin bu çalışmaları bilimsel yöntemlerle sürdüren Rölöve ve Restorasyon Kürsüsü’nün yöneticiliğini üstlenmiş; emekliliğinin ardından aynı okulda da proje öğretmenliğine devam etmiştir.
Sedat Hakkı Eldem, Osmanlı dönemi evleri ve 18.-19. yüzyıl saray ve köşkleri üzerinde yaptığı çalışmalar ve klasik Osmanlı mimarisi üzerine araştırmalara yaparak, mimari tasarımda geleneksel motiflerin yeniden kullanılmasına öncülük etti. Tarihi yapıların korunmasıyla ilgili olarak 1941-1945 arasında Eski Eserleri Muhafaza Encümeninde, daha sonradan 1962-1978 arasında Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulunda görev aldı.
II. Dünya Savaşı‘ndan sonra kurulan ve ilk genel kurul toplantısını 1948 yılında Lozan’da yapan Uluslararası Mimarlar Birliği’nde (UIA) Türkiye’yi temsil etti.
Sedat Hakkı Eldem, 7 Eylül 1988 tarihinde İstanbul’da 80 yaşında ölmüştür.
Ödülleri : 1929 – Paris‘te çağdaş Sanatçılar Sergisi’nde aldığı Bronz Madalya 1952 – Amerikan Mimarlık Enstitüsü’nün Bölgesel Tasarım ödülü 1983 – Sedat Simavi Mimarlık ve Kent Planlaması ödülü 1983 – Kültür Bakanlığı Kültür ve Sanat ödülü 1986 – Ağa Han Mimarlık Ödülü (Zeyrek Sosyal Sigortalar Kurumu Binası İle) 1988 – Ulusal Mimarlık Ödülleri (Büyük Ödül)
Kitapları : Sedad Eldem ile söyleşiler 1954 – Türk Evi Plan Tipleri 1968,1977 – Rölöve I, II (Feridun Akozan ve Köksal Anadolu ile) 1969-1974 – Köşkler ve Kasırlar I-II 1970 – Yapı-Geleneksel Yapı Metodları 1976 – Türk Bahçeleri 1976 – Türk Mimari Eserleri 1977 – Sadabad 1978 – Köseoğlu Yalısı 1979 – İstanbul Anıları 1979 – Boğaziçi Anıları 1984-1987 – Türk Evi-Osmanlı Dönemi I-II-III 1984 – Topkapı Sarayı, Bir Mimari Araştırma (F.Akozan ile)
Mimari Eserlerinden bazıları : 1933 – Satie İşhanı 1931 – Budapeşte Sergisi Türk Pavyonu 1932 – Naci Paşa Köşkü (Ankara) 1933 – Tevfik Azmi Yalısı (İstinye, İstanbul) 1934 – Elektrik Şirketi Deposu (Fındıklı, İstanbul; yıkıldı) 1934 – Seyhanlı Apartmanı (Teşvikiye, İstanbul) 1934 – Maçka’daki Firdevs Hanım Evi 1934-1937 – Başbakanlık Binası 1934-1937 – Yalova Termal Oteli (1984’te yıkıldı) 1936-1937 – Okyar Köşkü (Büyükada, İstanbul) 1936-1937 – Ahmed Ağaoğlu Evi (Nişantaşı, İstanbul; yıkıldı) 1937-1938 – Ankara Gümrük ve Tekel Müdürlüğü 1938 – Ayaşlı Yalısı (Beylerbeyi, İstanbul) 1938 – Tahsin Bey Yalısı (Yeniköy, İstanbul) 1938 – Ankara Devlet Konservatuarı Ek Yapısı () 1942-1943 – Edebiyat ve Fen Fakültesi Binaları 1943 – Amerikan Hastanesi 1944 – Emin Onat ile birlikte tasarladığı İstanbul Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi 1948 – Maçka Taşlık Kahvesi 1951-1955 – Emin Onat’la İstanbul Adalet Sarayı binası 1952 – Hilton Oteli 1956-1959 – Plaj Tesisleri (Florya, İstanbul; Orhan Çakmakçıoğlu ile birlikte) 1956-1959 – Plaj Tesisleri (Kilyos, İstanbul; Orhan Çakmakçıoğlu ile birlikte) 1956-1965 – Uşaklıgil Köşkü (Emirgân, İstanbul) 1962-1964 – Zeyrek Sosyal Sigortalar Kurumu Binası 1962 – 1964 – Vaniköy’deki Suna Kıraç yalısı 1964 – Yeniköy”de Sirer Yalısı 1965-1966 – Kıraç Yalısı (Vaniköy, İstanbul) 1968 – Hindistan Sefareti 1971 – Fındıklı’daki Akbank Genel Merkezi 1971-1972 – Türk Sefareti Beyrut 1971-1972 – Neslişah Sultan Yalısı (Kandilli, İstanbul) 1972-1974 – Hamdi Şensoy’la birlikte Taksim Atatürk Kitaplığı 1973 – Atatürk Kitaplığı 1975 – Kâmuran Sertel Köşkü (Yeniköy, İstanbul, 1975 – Tarabya’da Rahmi Koç Köşkü 1976 – Yıldız Mahallesi 1976-1977 – Hollanda Büyükelçiliği (Ankara) 1976 – Ayazağa İş Merkezi 1978-1980 – Komili Yalısı 1979 – Şark Sigorta Genel Müdürlüğü (Bağlarbaşı, İstanbul) 1981-1983 – Mimar Sinan Üniversitesi Atölyeler Bloğu (Fındıklı, İstanbul; Cengiz Eren ile birlikte) 1980-1988 – Maslak’taki Alarko Holding büro binaları
Sedat Hakkı Eldem, 20 Aralık 1908 tarihinde İstanbul’da ailesinin üçüncü çocuğu olarak doğmuştur. Babası yazar İsmail Hakkı Eldem, annesi ise ressam Osman Hamdi Bey‘in yeğeni Azize hanım’dır. Sadi, Vedad ve Galibe adlarında kardeşleri vardı. Babasının diplomat olması sebebiyle Sedad Hakkı Eldem’in çocukluk ve gençliği, Avrupa’nın, başta Cenevre, Münih ve Zürih olmak üzere, çeşitli kentlerinde geçti. İlköğretimini Fransızca gören Eldem, liseye Almanya’da gitti. İlkokulu İsviçre’nin Cenevre kentinde, ortaokulu ise Almanya’nın Münih kentinde bitirir. 1924 yılında İstanbul’a dönen Sedat Hakkı Eldem, aynı yıl, Sanayi-i Nefise Mektebi’nde hocalık yapan mimar Vedat Tek ile tanışıklığı aracılığıyla bu okula kaydını yaptırır. Sanayi-i Nefise Mektebi’nin adı 1928 yılında değiştiğinden yeni adıyla İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi mimarlık bölümünden mezun oldu. Öğrencilik dönemini çoğunlukla Guilio Mongeri’nin atölyesinde geçirdi. Becerilerine oldukça ilgi gösteren bu mimarın yanında staj yapma şansına da sahip oldu.
1928 yılında Akademiden mezun olunca devlet bursuyla üç yıllığına Avrupa’ya gönderildi. Paris ve Berlin başta olmak üzere birçok Avrupa kentini dolaştı, Auguste Perret ve Hans Poelzig gibi mimarlarla çalışma, Le Corbusier’le ise tanışma şansı yakaladı. Üç yıl sonlanmadan, 1930’da, Güzel Sanatlar Akademisi’nden gelen davet üzerine Türkiye’ye döndü. Türkiye’ye döndükten sonra da bir süre Ankara‘da o dönemde yapıda uygulanan betonarme iskelet sistemini uygulayan mimarlık firması Philipp Holzmann ve Guilio Mongeri’nin bürolarında çalıştı.
1931’de, Budapeşte Fuarı Türk Pavyonu’nun inşa edilmesiyle mimarlık pratiği, 1932’de Akademi’ye atanmasıyla da akademik hayatı başlar. 1988’de hayatını kaybedene kadar iki alanda da sınırsız üretim ve katkı gerçekleştirecek ve Türkiye mimarlık tarihine, Cumhuriyet’in en önemli mimarlarından biri olarak geçecektir. 1932’de mimar Ernst Arnold Egli’nin yardımcısı olarak Güzel Sanatlar Akademisi’nde öğretim üyesi oldu.
Sedat Hakkı Eldem, 1932 yılında İstanbul’da kendi bürosunu açtı, bir yandan da Güzel Sanatlar Akademisinde ders vermeye başladı, 1978 yılında emekli oluncaya kadar Akademi öğretim üyeliği görevini sürdürdü.
Meslek yaşamı boyunca, biçim ve bezeme ayrıntılarını seçmece bir anlayışla yenilemeksizin halk mimarlığından ve batı kökenli üsluplara bağlı kalmaksızın çağdaş teknolojiden yararlanarak Türkiye’ye özgü bir mimarlık yaratılması gereğine inanmış ve bu doğrultuda çalışmıştır. Eldem’in çağdaş Türk mimarlığında önemli bir yeri olan yapıları her zaman dikkatleri üzerine çekmiş, bunların bazıları yeni bir dönemi başlatan yapılar olmuştur. Örneğin, New York Dünya Sergisi’ndeki Türk Pavyonu (1938-39) II.Ulusal Mimarlık döneminin başlangıcı sayılmış, Emin Onat‘la birlikte tasarladığı İstanbul Adalet Sarayı ise (1948, Sultanahmet) yeni bir akılcı işlevci dönemi başlatmıştır. 1952’de SOM Firması ve Bunshaft ile birlikte gerçekleştirdiği İstanbul Hilton Oteli de (1952) 1950’lerde egemen olmaya başlayan daha serbest, uluslararası nitelikteki dönemin öncüsü olmuştur.
Sedat Hakkı Eldem‘in titizlikle üzerinde durduğu bir konuda mimarlık eğitimi olmuştur. 1941-46 arasında Yüksek Mimarlık Bölümü başkanlığı yaptığı GSA’da 46 yıl boyunca mimari proje ve yapı bilgisi derslerini vermiş, bunlara Milli Mimari Semineri’ni eklemiş; daha sonra, 1978’de emekli olana değin bu çalışmaları bilimsel yöntemlerle sürdüren Rölöve ve Restorasyon Kürsüsü’nün yöneticiliğini üstlenmiş; emekliliğinin ardından aynı okulda da proje öğretmenliğine devam etmiştir.
Sedat Hakkı Eldem, Osmanlı dönemi evleri ve 18.-19. yüzyıl saray ve köşkleri üzerinde yaptığı çalışmalar ve klasik Osmanlı mimarisi üzerine araştırmalara yaparak, mimari tasarımda geleneksel motiflerin yeniden kullanılmasına öncülük etti. Tarihi yapıların korunmasıyla ilgili olarak 1941-1945 arasında Eski Eserleri Muhafaza Encümeninde, daha sonradan 1962-1978 arasında Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulunda görev aldı.
II. Dünya Savaşı‘ndan sonra kurulan ve ilk genel kurul toplantısını 1948 yılında Lozan’da yapan Uluslararası Mimarlar Birliği’nde (UIA) Türkiye’yi temsil etti.
Sedat Hakkı Eldem, 7 Eylül 1988 tarihinde İstanbul’da 80 yaşında ölmüştür.
Ödülleri : 1929 – Paris‘te çağdaş Sanatçılar Sergisi’nde aldığı Bronz Madalya 1952 – Amerikan Mimarlık Enstitüsü’nün Bölgesel Tasarım ödülü 1983 – Sedat Simavi Mimarlık ve Kent Planlaması ödülü 1983 – Kültür Bakanlığı Kültür ve Sanat ödülü 1986 – Ağa Han Mimarlık Ödülü (Zeyrek Sosyal Sigortalar Kurumu Binası İle) 1988 – Ulusal Mimarlık Ödülleri (Büyük Ödül)
Kitapları : Sedad Eldem ile söyleşiler 1954 – Türk Evi Plan Tipleri 1968,1977 – Rölöve I, II (Feridun Akozan ve Köksal Anadolu ile) 1969-1974 – Köşkler ve Kasırlar I-II 1970 – Yapı-Geleneksel Yapı Metodları 1976 – Türk Bahçeleri 1976 – Türk Mimari Eserleri 1977 – Sadabad 1978 – Köseoğlu Yalısı 1979 – İstanbul Anıları 1979 – Boğaziçi Anıları 1984-1987 – Türk Evi-Osmanlı Dönemi I-II-III 1984 – Topkapı Sarayı, Bir Mimari Araştırma (F.Akozan ile)
Mimari Eserlerinden bazıları : 1933 – Satie İşhanı 1931 – Budapeşte Sergisi Türk Pavyonu 1932 – Naci Paşa Köşkü (Ankara) 1933 – Tevfik Azmi Yalısı (İstinye, İstanbul) 1934 – Elektrik Şirketi Deposu (Fındıklı, İstanbul; yıkıldı) 1934 – Seyhanlı Apartmanı (Teşvikiye, İstanbul) 1934 – Maçka’daki Firdevs Hanım Evi 1934-1937 – Başbakanlık Binası 1934-1937 – Yalova Termal Oteli (1984’te yıkıldı) 1936-1937 – Okyar Köşkü (Büyükada, İstanbul) 1936-1937 – Ahmed Ağaoğlu Evi (Nişantaşı, İstanbul; yıkıldı) 1937-1938 – Ankara Gümrük ve Tekel Müdürlüğü 1938 – Ayaşlı Yalısı (Beylerbeyi, İstanbul) 1938 – Tahsin Bey Yalısı (Yeniköy, İstanbul) 1938 – Ankara Devlet Konservatuarı Ek Yapısı () 1942-1943 – Edebiyat ve Fen Fakültesi Binaları 1943 – Amerikan Hastanesi 1944 – Emin Onat ile birlikte tasarladığı İstanbul Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi 1948 – Maçka Taşlık Kahvesi 1951-1955 – Emin Onat’la İstanbul Adalet Sarayı binası 1952 – Hilton Oteli 1956-1959 – Plaj Tesisleri (Florya, İstanbul; Orhan Çakmakçıoğlu ile birlikte) 1956-1959 – Plaj Tesisleri (Kilyos, İstanbul; Orhan Çakmakçıoğlu ile birlikte) 1956-1965 – Uşaklıgil Köşkü (Emirgân, İstanbul) 1962-1964 – Zeyrek Sosyal Sigortalar Kurumu Binası 1962 – 1964 – Vaniköy’deki Suna Kıraç yalısı 1964 – Yeniköy”de Sirer Yalısı 1965-1966 – Kıraç Yalısı (Vaniköy, İstanbul) 1968 – Hindistan Sefareti 1971 – Fındıklı’daki Akbank Genel Merkezi 1971-1972 – Türk Sefareti Beyrut 1971-1972 – Neslişah Sultan Yalısı (Kandilli, İstanbul) 1972-1974 – Hamdi Şensoy’la birlikte Taksim Atatürk Kitaplığı 1973 – Atatürk Kitaplığı 1975 – Kâmuran Sertel Köşkü (Yeniköy, İstanbul, 1975 – Tarabya’da Rahmi Koç Köşkü 1976 – Yıldız Mahallesi 1976-1977 – Hollanda Büyükelçiliği (Ankara) 1976 – Ayazağa İş Merkezi 1978-1980 – Komili Yalısı 1979 – Şark Sigorta Genel Müdürlüğü (Bağlarbaşı, İstanbul) 1981-1983 – Mimar Sinan Üniversitesi Atölyeler Bloğu (Fındıklı, İstanbul; Cengiz Eren ile birlikte) 1980-1988 – Maslak’taki Alarko Holding büro binaları