Özgüven Nasıl Kazanılır?

[SoruCevap]

Özgüven, en temelde kişinin kendine bakış açısını, kendisini nasıl gördüğünü tabir etmektedir.

Kendisine dair his, niyet ve değerlendirmeleri olumlu olan şahısların yüksek bir özgüvene; tam aksine bu değerlendirmeleri olumsuz olan bireylerin ise daha düşük özgüvene sahip oldukları söylenebilir.

Kişinin kendisine yönelik değerlendirmelerinin olumlu yahut olumsuz olması, onun hayatında pek çok alanı etkilemektedir. Başka beşerlerle münasebetlerin, kişinin kendisinden beklentilerinin, yanılgılarına yahut zayıflıklarına karşı vereceği reaksiyonların ve daha birçok duruma yönelik tutum ve davranışların ardında özgüven konusu yatmaktadır.

Özgüveni yüksek olan bireyler, kendilerini oldukları üzere kabul etme konusunda rahattır; kusur yahut zayıflıklarına karşı toleransları daha yüksektir; kendilerine kıymet verme ve kendilerini takdir etme noktasında daha başarılıdırlar; yeni fikirlere ve kendilerini geliştirmeye açıktırlar.

Özgüveni düşük olan şahıslar ise kendilerini zayıf, yetersiz yahut eksik görebilmektedir; kendileri hakkındaki niyetleri eleştirel ve acımasızdır; kendilerinden bir türlü emin olamazlar; toplumsal, mesleksel ya da akademik alanlarda daha az risk alırlar; ilgi odağı ya da tenkide amaç olmaktan kaçınırlar.

Özgüvenin daha çok çocuklukta geliştiği bilinmekle birlikte, hayatın ilerleyen periyotlarında de özgüveni geliştirecek ya da azaltacak yaşantılar olabilmektedir.

Düşük özgüven ele alındığında, art planda daha çok kişinin kendisine karşı çok eleştirel ve yargılayıcı iç sesinin yer aldığını söylemek mümkündür. Yani çocuklukta nasıl gelişmiş olursa olsun, düşük özgüvenin sürmesine sebep olan en temel faktör, kişinin kendisini zalimce eleştirmeye devam etmesidir.

Bu yüzden özgüveni geliştirmek için en temelde, olumsuz iç sesin ve kendimize neler söylediğimizin farkına varmak değerlidir. Özeleştirel kanıların farkında olmak kolay değildir. Bilhassa uzun müddettir özgüven eksikliği varsa; özeleştiri bir alışkanlık, kişinin kendisiyle ilgili niyetlerinde bir rutin halini almış olabilir. Özeleştiri, hisleri direkt etkilemektedir. Bu yüzden bilhassa hatalı, üzgün, sonlu ya da öfkeli vb hissettiğimizde, bu hislerimizi takip etmek, özeleştirel kanılarımızı yakalamada bize yol gösterecektir.

Bir sonraki adım, onları fark ettikçe not etmektir. Sonraki adım ise o kanıları sorgulamak, gerçeğe uygunluğunu kıymetlendirmek ve alternatif niyetlerle duruma uygun hale dönüştürmektir.

Tüm bu süreç epey emek istemekte ve kişi için zorlayıcı olabilmektedir. Bu yüzden bilhassa Bilişsel Davranışçı Terapi sistemiyle ilerleyen bir terapi süreci, kişi için hayli yararlı olacaktır.