SoruCevap
Yeni Üye
- Katılım
- 17 Ocak 2024
- Mesajlar
- 350.999
- Çözümler
- 1
- Tepkime puanı
- 17
- Puan
- 308
- Yaş
- 36
Oruclunun Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Oruc tutarken dikkat edilmesi gerekenler
Ramazanda Dikkat Edilmesi Gerekenler
Oruclunun Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Akademi A Heyeti
12062006
Her ibadette olduğu gibi, oruc ibadetinde de yerine getirilirken dikkat edilmesi gereken hususlar vardır
Orucun istenilen cercevede yerine getirilmesi, onun ruh ve manasının duyulup, hissedilmesi adına şu hususlara dikkat edilmesi lazımdır
1 Oruca Başlama ve Bitirme
a Sahur
aa Bir Lokma Bile Olsa Sahurda Bir Şeyler Yemek
Sahur, gece yarısı ile tan yerinin ağarışı arasında yenen yemeğin adıdır Allah Rasulu (aleyhissalatu vesselam), bir lokma dahi olsa sahura kalkıp yemek yemeyi tavsiye etmiş, sahurda bereketin olduğunu ve sahura kalkanlara meleklerin duada bulunacağını bildirmiştir Ebu Said elHudri (ra)'den rivayet edildiğine gore Peygamber Efendimiz (aleyhissalatu vesselam) şoyle buyurmuştur: Sahurda bereket vardır Bir yudum su icmek dahi olsa sakın onu terk etmeyin Zira sahura kalkanlara Allah (cc) rahmet eder, melekler de istiğfar ederler
Bu vakitler, en bereketli ve en verimli zamanlardır Bu bereket değişik cihetlerden olabilir; bunları Efendimizin sunnetine uyma, sahurla oruc ve diğer ibadetler icin guc ve kuvvet kazanma, dinc olma, şiddetli aclığın meydana getirebileceği kaba davranışlara engel olma, dua ve Allah'ı anmaya vesile olma şeklinde sayabiliriz Yine sahur, yapılan duaların, kılınan namazların, okunan Kur'an'ların Cenabı Hakk'a ulaşacağı anlardır
bb Sahuru Geciktirme
Oruclunun dikkat etmesi istenen davranışlardan birisi de, sahuru son vaktine kadar tehir etmesidir Bu tehirde, Peygamber Efendimizin ummetine karşı gosterdiği şefkat ve merhamet vardır Zira bazı bunyeler uzun sure aclıktan fazlaca muzdarip olabilirler Dolayısıyla sahurun son vaktine kadar geciktirilmesi, oruc suresinin az da olsa kısalmasını sağlar Ayrıca sahura gecenin başlangıcında veya biraz daha sonraki vakitlerde kalkılması, sabah namazının kacırılmasına sebep olabilir Son vaktine tehirinde ise, sabah namazının vakti yakın olduğundan kacırılmaması ihtimali daha buyuktur Bu mevzuyla alakalı olarak Efendimiz (aleyhissalatu vesselam): İftarı acele yapıp, sahuru te'hir ettikleri muddetce ummetim hayır uzerindedirbuyurmuşlardır
b İftar
aa İftarı Hemen Yapma
Akşam vakti girdiği zaman oruclunun hemen iftar etmesi sunnettir Resulu Ekrem once iftar yapar daha sonra akşam namazını kılardı İftarı vakti gelince hemen yapmada insanlara karşı gosterilen şefkat ve merhamet vardır Sabahtan akşama kadar ac duran insanları, vakti girdiği halde, iftarı tehir ederek zor duruma sokmayı, İslam'ın engin şefkatiyle telif etmek zordur Ayrıca bunda, Cenabı Allah'ın davetine icabette acele etme, mustağni davranmama manası da vardır Bunun icin Peygamber Efendimiz, ummetini iftarda acele etmeye teşvik etmiş, onu gozunun nuru olan namazın dahi onune almıştır Ve bir hadislerinde: İnsanlar iftarı acele yapmaya devam ettikleri surece, hayır uzerindedirlerbuyurmuşlardır
bb İftarı Su veya Hurma İle Acma
Oruclu bir kimsenin iftarını hurma veya su ile acması sunnettir Allah RasUlu iftarını varsa hurma ile, o da yoksa su ile acardı Daha sonra da akşam namazını eda ederdi Hz Enes (ra)'in naklettiğine gore: RasUlullah (aleyhissalatu vesselam) namaz kılmadan once birkac tane yaş hurma ile iftar ederdi Eğer yaş hurma bulunmazsa kuru hurma ile iftar ederdi Eğer kuru hurma da yoksa birkac yudum su icerdiSuleyman b Amir'in rivayetine gore ise Allah RasUlU şu tavsiyede bulunmuştur: Sizden biriniz oruclu olduğunda hurma ile iftar etsin Şayet hurma bulamaz ise, su ile iftar etsin Zira su cok temizleyicidir
cc İftar Vaktinde Dua
Birtakım kimseler vardır ki, dualarına icabet edilir, elleri geriye boş olarak donmez İşte bunlardan birisi de iftar vaktinde ellerini Cenabı Allah'a acıp yalvaran insandır Zira Peygamberimiz (aleyhissalatu vesselam): Uc kişi vardır ki, bunların duaları reddolunmaz Bunlar, oruclunun iftar vaktindeki duası, adil olan imamın duası ve bir de mazlumun duasıdırbuyurmuşlardır Efendimiz (aleyhissalatu vesselam)'in iftar vaktinde okuduğu dua ise şoyledir: Allah'ım; senin rızan icin oruc tuttum, senin rızkınla orucumu actım Susuzluk gitti, damarlar ıslandı İnşaallah ecir ve sevap da sabit oldu
2 Kotuluklerden Uzak Durma
Oruclu, kotuluklerin butunune karşı kapılarını sonuna kadar kapatmalı, onlara gecit vermemelidir Bunun icin de:
aa Gozu Muhafaza Etme
Goz, Allah'ın insana verdiği en kıymetli azalardan biridir Gormesini, tefekkur etmesini, dış dunya ile olan alakasını sağlayan şey insanın gozudur Kafaya ve kalbe giden şeyler gozlerden suzulerek giderler Adeta onların ilk kapısıdır goz İnsan, hususiyle de oruclu olduğu zaman gozunu zehirli ok hukmunde olan haramlardan, kalbi meşgul edebilecek malayani şeylerden muhafaza etmelidir Allah RasUlu: Harama bakmak, lanetlenmiş şeytanın zehirli oklarından bir oktur Kim Allah'tan korktuğu icin onu terk ederse, Allah (cc) o kuluna kalbinde tatlılığını hissedebileceği bir iman ihsan ederbuyurarak gozle girilecek gunahlara dikkatleri cekmiştir
bb Dili Muhafaza Etme
Dili; yalandan, gıybetten, haram şeyleri konuşmaktan, başkalarının eksiklerini soylemekten, kavga ve gurultuden koruyup zabtu rapt altına almaktır Bunun yanında Kur'an'la, evrad u ezkarla meşgul olma, uhrevi alemi hatırlatacak, tefekkure sebep olacak eserleri okumaktır Oruclu kavgagurultu cıkarmayacak, sovene mukabelede bulunmayacak, cahilane tutum ve davranışlar icine girmeyecektir Kendisine bu mevzuda herhangi bir sataşma olursa, oruclu olduğunu, mukabele etmeyeceğini, bu mevzuda ona karışmayacağını soylemelidir Zira RasUlu Ekrem: Oruc, mu'min icin bir kalkandır Binaenaleyh sizden biriniz oruclu iken, kotu şeyler konuşmasın, cahilane hareket etmesin Eğer bir kimse kendisine sovecek olur veya catacak olursa 'Ben orucluyum' desinbuyurmaktadır
Oruclu olduğu halde, bir suru dedikoduya dalan, diline hakim olmayan, sadece midesine bir şey koymamakla iktifa eden, oructan hasıl olacak mukafattan mahrum kalır Kar olarak yanına sadece susuzluk ve aclık kalmış olur Bunu da Allah RasUlu (aleyhissalatu vesselam) şu beyanlarıyla ifade etmişlerdir: Yalan konuşmayı, yalan sozlerle amel etmeyi terk etmeyen kimsenin, yemesini, icmesini terk etmesine Allah'ın ihtiyacı yokturBaşka bir yerde de şoyle buyururlar: Nice oruc tutanlar vardır ki, orucundan, susuzluk cekme ve aclıktan başka bir kazancı yoktur Nice geceleyin kalkıp nafile ibadet yapanlar vardır ki, bu kalkmasından oturu, uykusuzluktan başka bir kazancı yoktur
cc Kulağı Muhafaza Etme
Allah'ın insanlara değerli bir emanet olarak verdiği kulağın da, yalan, gıybet, dedikodu gibi cirkin şeylere karşı kapalı tutulması, onların konuşulduğu yerlerden uzaklaşılması, mu'min icin yapılması gerekli olan bir davranıştır Cunku konuşulması cirkin olan bir şeyin, dinlenilmesi de o kadar cirkindir Kur'an şu kudsi beyanıyla, yalan dinlemeyi, ona kulak kesilmeyi cok cirkin gormuştur: Onlar devamlı yalan dinler ve haram yerler
dd Diğer Organları Muhafaza Etme
İnsanın, hususiyle de oruclunun butun azalarını gunahlardan koruması ve bunları koruma adına adeta mayınlı bir tarlada geziyormuş gibi dikkatli olması gerekir Kısacası o, elini, ayağını, başını, kulağını şeytandan gelecek oklara karşı, zırha sokmalı ve onlardan muteessir olmamaya calışmalıdır İslam buyukleri de orucu, uc mertebeye ayırmışlardır Bunlar:
1 Avamın orucu: Bu oruc, mide ve tenasul uzvunu şehvetlerden sakındırmadır Yani, yemek, icmek ve cinsi munasebette bulunmaktan kendini korumaktır
2 Havassın orucu: Kulak, goz, dil, el, ayak ve sair azaları gunahlardan muhafaza etmektir
3 Ahassu'lhavassın orucu: Kalbi, dini maksat ve dunyevi duşuncelerden men edip Allah'tan başkasını kalpten tamamen uzaklaştırmaktır Boyle bir oruc, Allah'tan ve kıyamet gununden başkasını duşunmekle bozulmuş olur Din icin kasdolunmayan dunyayı duşunmek de bu orucu bozar (Bu seviyedeki insanlara gore)
3 Kur'an Okuma
Mu'minlerin hidayet menbaı olan Kur'an, her zaman icin okunup duşunulmesi, tefekkur edilmesi gereken bir kitaptır Mu'min Kur'an'a, hava, su ve ekmek kadar muhtactır Peygamber Efendimiz (aleyhissalatu vesselam) butun hayatını, insanların dikkat ve nazarını Kur'an'a cekmekle gecirmiştir O'nu, virdi zeban edinmiş, bununla da kalmayıp zaman zaman bazı sahabilere okutup onlardan dinlemiştir Oruclu olduğu zamanlarda, hususiyle Ramazanda Kur'an'a daha bir ozen gostermiş, O'nu cokca okumuştur Mu'minler de Peygamber Efendimizin ummeti olarak, ozellikle Ramazanda Kur'an'la icli dışlı olmalı, O'nun aydınlık ikliminden nurlanmalıdırlar Kur'an'ı hususiyle Ramazan ayında okumanın ayrı bir onemi vardır Allah Rasulu (aleyhissalatu vesselam) Ramazan'da her zamankinden daha fazla Kur'an'la meşgul olur, onu okur ve tefekkur ederdi Zira Allah O'nu, bu ayda inzal etmişti Ramazan'ın her gecesinde Peygamber Efendimiz (aleyhissalatu vesselam) Cibrili Emin'le birlikte aralarında Kur'an talimi yaparlardı Ve her Ramazanda baştan sona O'nu Cibril'le mukabele ederdi Vefat ettiği yılda da bu arz iki defa cereyan etmişti İbni Abbas rivayet ettiği bir hadiste bunu ifade etmektedir: Allah Resulu (aleyhissalatu vesselam), insanların en comerdi idi Comertliğinin doruğa ulaştığı zaman ise, Ramazan'da Cibril ile karşılaştığı an idi O, Ramazanın her gecesinde Cibril ile karşılaşır, Kur'an'ı aralarında mutalaa ederlerdi Yemin olsun ki oylesine hayır yaparak comertlikle coşardı ki, ruzgar bile hızına yetişemezdi
Oruc tutarken dikkat edilmesi gerekenler
Ramazanda Dikkat Edilmesi Gerekenler
Oruclunun Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Akademi A Heyeti
12062006
Her ibadette olduğu gibi, oruc ibadetinde de yerine getirilirken dikkat edilmesi gereken hususlar vardır
Orucun istenilen cercevede yerine getirilmesi, onun ruh ve manasının duyulup, hissedilmesi adına şu hususlara dikkat edilmesi lazımdır
1 Oruca Başlama ve Bitirme
a Sahur
aa Bir Lokma Bile Olsa Sahurda Bir Şeyler Yemek
Sahur, gece yarısı ile tan yerinin ağarışı arasında yenen yemeğin adıdır Allah Rasulu (aleyhissalatu vesselam), bir lokma dahi olsa sahura kalkıp yemek yemeyi tavsiye etmiş, sahurda bereketin olduğunu ve sahura kalkanlara meleklerin duada bulunacağını bildirmiştir Ebu Said elHudri (ra)'den rivayet edildiğine gore Peygamber Efendimiz (aleyhissalatu vesselam) şoyle buyurmuştur: Sahurda bereket vardır Bir yudum su icmek dahi olsa sakın onu terk etmeyin Zira sahura kalkanlara Allah (cc) rahmet eder, melekler de istiğfar ederler
Bu vakitler, en bereketli ve en verimli zamanlardır Bu bereket değişik cihetlerden olabilir; bunları Efendimizin sunnetine uyma, sahurla oruc ve diğer ibadetler icin guc ve kuvvet kazanma, dinc olma, şiddetli aclığın meydana getirebileceği kaba davranışlara engel olma, dua ve Allah'ı anmaya vesile olma şeklinde sayabiliriz Yine sahur, yapılan duaların, kılınan namazların, okunan Kur'an'ların Cenabı Hakk'a ulaşacağı anlardır
bb Sahuru Geciktirme
Oruclunun dikkat etmesi istenen davranışlardan birisi de, sahuru son vaktine kadar tehir etmesidir Bu tehirde, Peygamber Efendimizin ummetine karşı gosterdiği şefkat ve merhamet vardır Zira bazı bunyeler uzun sure aclıktan fazlaca muzdarip olabilirler Dolayısıyla sahurun son vaktine kadar geciktirilmesi, oruc suresinin az da olsa kısalmasını sağlar Ayrıca sahura gecenin başlangıcında veya biraz daha sonraki vakitlerde kalkılması, sabah namazının kacırılmasına sebep olabilir Son vaktine tehirinde ise, sabah namazının vakti yakın olduğundan kacırılmaması ihtimali daha buyuktur Bu mevzuyla alakalı olarak Efendimiz (aleyhissalatu vesselam): İftarı acele yapıp, sahuru te'hir ettikleri muddetce ummetim hayır uzerindedirbuyurmuşlardır
b İftar
aa İftarı Hemen Yapma
Akşam vakti girdiği zaman oruclunun hemen iftar etmesi sunnettir Resulu Ekrem once iftar yapar daha sonra akşam namazını kılardı İftarı vakti gelince hemen yapmada insanlara karşı gosterilen şefkat ve merhamet vardır Sabahtan akşama kadar ac duran insanları, vakti girdiği halde, iftarı tehir ederek zor duruma sokmayı, İslam'ın engin şefkatiyle telif etmek zordur Ayrıca bunda, Cenabı Allah'ın davetine icabette acele etme, mustağni davranmama manası da vardır Bunun icin Peygamber Efendimiz, ummetini iftarda acele etmeye teşvik etmiş, onu gozunun nuru olan namazın dahi onune almıştır Ve bir hadislerinde: İnsanlar iftarı acele yapmaya devam ettikleri surece, hayır uzerindedirlerbuyurmuşlardır
bb İftarı Su veya Hurma İle Acma
Oruclu bir kimsenin iftarını hurma veya su ile acması sunnettir Allah RasUlu iftarını varsa hurma ile, o da yoksa su ile acardı Daha sonra da akşam namazını eda ederdi Hz Enes (ra)'in naklettiğine gore: RasUlullah (aleyhissalatu vesselam) namaz kılmadan once birkac tane yaş hurma ile iftar ederdi Eğer yaş hurma bulunmazsa kuru hurma ile iftar ederdi Eğer kuru hurma da yoksa birkac yudum su icerdiSuleyman b Amir'in rivayetine gore ise Allah RasUlU şu tavsiyede bulunmuştur: Sizden biriniz oruclu olduğunda hurma ile iftar etsin Şayet hurma bulamaz ise, su ile iftar etsin Zira su cok temizleyicidir
cc İftar Vaktinde Dua
Birtakım kimseler vardır ki, dualarına icabet edilir, elleri geriye boş olarak donmez İşte bunlardan birisi de iftar vaktinde ellerini Cenabı Allah'a acıp yalvaran insandır Zira Peygamberimiz (aleyhissalatu vesselam): Uc kişi vardır ki, bunların duaları reddolunmaz Bunlar, oruclunun iftar vaktindeki duası, adil olan imamın duası ve bir de mazlumun duasıdırbuyurmuşlardır Efendimiz (aleyhissalatu vesselam)'in iftar vaktinde okuduğu dua ise şoyledir: Allah'ım; senin rızan icin oruc tuttum, senin rızkınla orucumu actım Susuzluk gitti, damarlar ıslandı İnşaallah ecir ve sevap da sabit oldu
2 Kotuluklerden Uzak Durma
Oruclu, kotuluklerin butunune karşı kapılarını sonuna kadar kapatmalı, onlara gecit vermemelidir Bunun icin de:
aa Gozu Muhafaza Etme
Goz, Allah'ın insana verdiği en kıymetli azalardan biridir Gormesini, tefekkur etmesini, dış dunya ile olan alakasını sağlayan şey insanın gozudur Kafaya ve kalbe giden şeyler gozlerden suzulerek giderler Adeta onların ilk kapısıdır goz İnsan, hususiyle de oruclu olduğu zaman gozunu zehirli ok hukmunde olan haramlardan, kalbi meşgul edebilecek malayani şeylerden muhafaza etmelidir Allah RasUlu: Harama bakmak, lanetlenmiş şeytanın zehirli oklarından bir oktur Kim Allah'tan korktuğu icin onu terk ederse, Allah (cc) o kuluna kalbinde tatlılığını hissedebileceği bir iman ihsan ederbuyurarak gozle girilecek gunahlara dikkatleri cekmiştir
bb Dili Muhafaza Etme
Dili; yalandan, gıybetten, haram şeyleri konuşmaktan, başkalarının eksiklerini soylemekten, kavga ve gurultuden koruyup zabtu rapt altına almaktır Bunun yanında Kur'an'la, evrad u ezkarla meşgul olma, uhrevi alemi hatırlatacak, tefekkure sebep olacak eserleri okumaktır Oruclu kavgagurultu cıkarmayacak, sovene mukabelede bulunmayacak, cahilane tutum ve davranışlar icine girmeyecektir Kendisine bu mevzuda herhangi bir sataşma olursa, oruclu olduğunu, mukabele etmeyeceğini, bu mevzuda ona karışmayacağını soylemelidir Zira RasUlu Ekrem: Oruc, mu'min icin bir kalkandır Binaenaleyh sizden biriniz oruclu iken, kotu şeyler konuşmasın, cahilane hareket etmesin Eğer bir kimse kendisine sovecek olur veya catacak olursa 'Ben orucluyum' desinbuyurmaktadır
Oruclu olduğu halde, bir suru dedikoduya dalan, diline hakim olmayan, sadece midesine bir şey koymamakla iktifa eden, oructan hasıl olacak mukafattan mahrum kalır Kar olarak yanına sadece susuzluk ve aclık kalmış olur Bunu da Allah RasUlu (aleyhissalatu vesselam) şu beyanlarıyla ifade etmişlerdir: Yalan konuşmayı, yalan sozlerle amel etmeyi terk etmeyen kimsenin, yemesini, icmesini terk etmesine Allah'ın ihtiyacı yokturBaşka bir yerde de şoyle buyururlar: Nice oruc tutanlar vardır ki, orucundan, susuzluk cekme ve aclıktan başka bir kazancı yoktur Nice geceleyin kalkıp nafile ibadet yapanlar vardır ki, bu kalkmasından oturu, uykusuzluktan başka bir kazancı yoktur
cc Kulağı Muhafaza Etme
Allah'ın insanlara değerli bir emanet olarak verdiği kulağın da, yalan, gıybet, dedikodu gibi cirkin şeylere karşı kapalı tutulması, onların konuşulduğu yerlerden uzaklaşılması, mu'min icin yapılması gerekli olan bir davranıştır Cunku konuşulması cirkin olan bir şeyin, dinlenilmesi de o kadar cirkindir Kur'an şu kudsi beyanıyla, yalan dinlemeyi, ona kulak kesilmeyi cok cirkin gormuştur: Onlar devamlı yalan dinler ve haram yerler
dd Diğer Organları Muhafaza Etme
İnsanın, hususiyle de oruclunun butun azalarını gunahlardan koruması ve bunları koruma adına adeta mayınlı bir tarlada geziyormuş gibi dikkatli olması gerekir Kısacası o, elini, ayağını, başını, kulağını şeytandan gelecek oklara karşı, zırha sokmalı ve onlardan muteessir olmamaya calışmalıdır İslam buyukleri de orucu, uc mertebeye ayırmışlardır Bunlar:
1 Avamın orucu: Bu oruc, mide ve tenasul uzvunu şehvetlerden sakındırmadır Yani, yemek, icmek ve cinsi munasebette bulunmaktan kendini korumaktır
2 Havassın orucu: Kulak, goz, dil, el, ayak ve sair azaları gunahlardan muhafaza etmektir
3 Ahassu'lhavassın orucu: Kalbi, dini maksat ve dunyevi duşuncelerden men edip Allah'tan başkasını kalpten tamamen uzaklaştırmaktır Boyle bir oruc, Allah'tan ve kıyamet gununden başkasını duşunmekle bozulmuş olur Din icin kasdolunmayan dunyayı duşunmek de bu orucu bozar (Bu seviyedeki insanlara gore)
3 Kur'an Okuma
Mu'minlerin hidayet menbaı olan Kur'an, her zaman icin okunup duşunulmesi, tefekkur edilmesi gereken bir kitaptır Mu'min Kur'an'a, hava, su ve ekmek kadar muhtactır Peygamber Efendimiz (aleyhissalatu vesselam) butun hayatını, insanların dikkat ve nazarını Kur'an'a cekmekle gecirmiştir O'nu, virdi zeban edinmiş, bununla da kalmayıp zaman zaman bazı sahabilere okutup onlardan dinlemiştir Oruclu olduğu zamanlarda, hususiyle Ramazanda Kur'an'a daha bir ozen gostermiş, O'nu cokca okumuştur Mu'minler de Peygamber Efendimizin ummeti olarak, ozellikle Ramazanda Kur'an'la icli dışlı olmalı, O'nun aydınlık ikliminden nurlanmalıdırlar Kur'an'ı hususiyle Ramazan ayında okumanın ayrı bir onemi vardır Allah Rasulu (aleyhissalatu vesselam) Ramazan'da her zamankinden daha fazla Kur'an'la meşgul olur, onu okur ve tefekkur ederdi Zira Allah O'nu, bu ayda inzal etmişti Ramazan'ın her gecesinde Peygamber Efendimiz (aleyhissalatu vesselam) Cibrili Emin'le birlikte aralarında Kur'an talimi yaparlardı Ve her Ramazanda baştan sona O'nu Cibril'le mukabele ederdi Vefat ettiği yılda da bu arz iki defa cereyan etmişti İbni Abbas rivayet ettiği bir hadiste bunu ifade etmektedir: Allah Resulu (aleyhissalatu vesselam), insanların en comerdi idi Comertliğinin doruğa ulaştığı zaman ise, Ramazan'da Cibril ile karşılaştığı an idi O, Ramazanın her gecesinde Cibril ile karşılaşır, Kur'an'ı aralarında mutalaa ederlerdi Yemin olsun ki oylesine hayır yaparak comertlikle coşardı ki, ruzgar bile hızına yetişemezdi