Okumakla ilgili kompozisyon

[SoruCevap]

Okumakla ilgili kompozisyon

Okumak, haz duymaya, zihnimizi suslemeye ve yetkimizi
arttırmaya yarar Haz duyurmak hususundaki faydası, insan bir koşeye cekilip
tek başına kaldığı zaman kendini gosterir Zihnimizi suslemesinin, konuşurken, yetkimizi arttırmasının da bir iş hakkında hukum verirken, o işi başarırken faydası dokunur Tecrubeyle yetişmiş kimseler, tek tek bazı işler yapar, onlar hakkında birer hukum verebilirse de, meseleyi her bakımdan goz onunde tutan oğutler vermek, planlar yapmak, nizamlar kurmak, bilhassa bilgi
sahibi kimselerin elinden gelir Okumaya fazla vakit harcamak, uyuşukluktur Okunan
kitaplardan sus olsun diye fazla faydalanmak gosteriş, bir hukum verirken
sade kitaptaki kaidelere uymak da ukalalıktır

Okumak tabiatı tamamlar, tecrube ile de tamamlanır İnsanın tabiat vergisi olan kabiliyetleri kendiliğinden cıkan bitkilere benzer; okumakla budanmaları lazımdır Okumak, tecrubeyle sınırlanmaz da başına buyruk bırakılırsa dağınık yonlere yayılmış bir bilgi verir Tecrube ile
yetişen kimseler, okumayı hor gorurler Basit kimseler ona hayrandırlar Bilginler
ondan faydalanırlar, cunku okuma, sağladığı faydanın ne olduğunu oğretmez Bu,
insanın, gore gore, tahsile ihtiyac duymadan onun otesine varan bir
kuvvetle elde ettiği, bir bilgeliktir Kitapları, ne cerhetmek, ne yanlış
bulmak icin ne de zaten ispat edilmiş diye, olduğu gibi
kabullenip, konuşmalarında sana konu olsun diye oku Bazı kitaplardan insan
yalnız zevk alır; bazılarını olduğu gibi yutar Bazılarını geveler ve
hazmeder Yani bazı kitaplardan yalnız birtakım parcalar okunur; bazıları baştanbaşa,
ama inceden inceye tetkik edilmeden, bazıları ise dikkat ve itina
ile okunur Bazı kitaplar da vardır, insan onları vekil vasıtasiyle
yani başkalarının onlardan cıkardıkları parcaları okur Bu ancak kitabın değeri
ve konunun onemi az olduğu zaman yapılır Cunku boyle başkasının
suzgecinden gecmiş, kitaplar, imbikten suzulmuş adi su gibi yavan olur

Okumak, insana olgunluk, konuşmak canlılık, yazmak da acıklık verir Bu
sebeple, az yazanın, hafızasının kuvvetli, az konuşanın hazırcevap, az okuyanın
da bilmediğini bilir gibi gostermesi icin, kurnaz olması lazımdır Tarih
kitapları insanı akıllandırır; şiir nukteci, matematik dikkatli kılar; felsefe eserleri
de derinleştirir Mantık ve hitabet, munakaşalarda ustalaştırır; ahlak da ağırbaşlı
yapar

İnsanın okuduğu şey benliğine işlerHatta insan zekasına ket vuran her turlu engeli, iyi secilmiş eserler okumakla ortadan kaldırabilir
Tıpkı vucudun tutulduğu hastalıkların munasip idmanlarla iyi edilebildiği gibi Mesela
top oyunu, vucutta hasıl olan taşlarla bobrek hastalarına; ok atmak,
akciğerle goğuse, ağır yuruyuşler mideye, ata binmek baş ağrılarına iyi
gelir, vs Bu sebeple bir kimsenin zihni dağınıksa matematikle meşgul
olsun; cunku bir davayı ispat ederken biraz dalıverse davaya ta
baştan başlaması lazım gelir Eğer zekası farkları gorup ayırmaktan acizse
iskolastikleri tetkik etsin Cunku onlar; kılı kırk yararlar

Bir konuyla bir diğeri arasında munasebet kurmakta ve bir meseleyi ispat edip
aydınlatmaya yarayacak delilleri hatırlatmakta gucluk cekiyorsa hukuk davalarını tetkik etsin
Boylece her zeka hastalığına ilac olacak birer recete bulunabilir