Okulda Aidiyet Duygusu

[SoruCevap]

Okula aidiyet duygusu, öğrencinin ferdî olarak okuldaki öbür bireyler tarafından ne ölçüde onaylandığına, hürmet duyulduğuna, dâhil edildiğine ve desteklendiğine yönelik öznel his durumudur. Aidiyet duygusu, öğrencilerin okuldaki arkadaşları ve öğretmenleri ile bütünleşme (veya kaynaşma) seviyelerini tabir etmektedir. Yapılan çalışmalarda, aidiyet hissindeki sürekliliğin toplumsal, psikolojik ve akademik ahenge elverişli bir okul ortamında elde edilebileceği belirtilmektedir.

Okula aidiyet duygusu her yaş kümesinde değerli olmakla birlikte, bilhassa ergenlik devrinde daha da büyük değer taşımaktadır. Zira Hamm ve Faircloth’un da belirttiği üzere bireyler bir topluluğa ilişkin hissettiklerinde kendilerini değerli hisseder ve başka topluluk üyelerine güvenebilir. Aidiyet hissinden beslenen bu itimat duygusu da ergenlik devrinde hem günlük toplumsal hayatta hem de okul ömründe özel bir kıymet taşır. Aidiyet duygusu, depresyon ve riskli öğrenci davranışları üzere olumsuz psikososyal sonuçların oluşmasına karşı bir tampon ve esirgeyici bir faktör olabilmektedir. Örneğin; aidiyet hissinin hâkim olduğu okullarda depresyon, toplumsal ret ve okul sorunlarının azaldığı, optimistlik seviyesinin arttığı belirlenmiştir. Bunun yanı sıra ergenler okullarındaki öbür beşerler tarafından önemsendiğinde, kendilerini okulun bir modülü olarak hissettiklerinde, husus kullanımı, şiddete başvurma üzere istenmeyen davranışlara daha az eğilimli olmaktadırlar. Aidiyet hissindeki eksiklik; toplumsal izolasyon, yabancılaşma ve yalnızlık hislerine yol açabilmektedir. Öte yandan yapılan pek çok çalışma da okula aidiyet hissiyle motivasyon, akademik muvaffakiyet ve özyeterlik ortasında olumlu münasebetler bulunduğunu ortaya koymuştur. Okulda öğrenciler arkadaşları tarafından kabul edilmek, sevilmek ve hürmet görmek ister. Arkadaşları tarafından sevilmeyen ve kabul görmeyen öğrenci kendini mutsuz ve yalnız hissedecektir. Yavuzer çocuğun akranlar tarafından reddedilmesinin yahut alaya alınmasının benlik pahası ve inanç hissinin büyük bir darbe almasına neden olabileceğini belirtmiştir. Bowers, yaptığı çalışmada akranları tarafından reddedilen çocukların ruhsal ve toplumsal meseleler başta olmak üzere okulu bırakma, alkol bağımlılığı, yetersiz istihdam ve başarısız evlilikler yaşamada yüksek risk altında olduklarını belirlemiştir. Leonard’a nazaran de akran bağlantıları geliştiremeyen öğrenciler çocuk hatalarına karışmaya, yetişkinlikte sıhhatsiz mutsuz hayat sürmeye, duygusal meseleler yaşamaya ve intihara kalkışmaya meyillidirler. Halbuki öbürleri tarafından saygılı davranılan öğrenciler, okulda daha memnun olmakta, tecrübelerinden daha çok tatmin olmakta ve gayelerini gerçekleştirmek için daha çok çalışmaktadır.

Bağlanma, ilişkin olma ve kabul görme duygusu, bilhassa çocukluk ve gençlik devrinin en temel ihtiyaçlarından biridir. Öğretmen ve akranlar ortasındaki olumlu etkileşimler öğrencilerin okula aidiyet hislerine katkıda bulunmaktadır. Örneğin; Perdue, Manzeske ve Estell yaptıkları çalışmada arkadaş bağlantılarındaki kalitenin arkadaşlardan görülen dayanağın ve arkadaşlara karşı saldırgan davranışların okula bağlılıkla bağlantılı olduğunu saptamışlardır. Özdemir, Sezgin, Tatlı, Karip ve Erkan (2010) ise yaptıkları araştırma sonunda öğrencilerin kendilerini okula ilişkin ve bağlı hissetmelerinin onların okula olan itimadını ve olumlu akran etkileşimini arttırdığını bulmuşlardır. Vakitlerinin değerli bir kısmını okulda geçiren öğrencilerin okula aidiyet hissinin gelişmesi, birbirlerine olan bağlılıkları, kendilerini okulda daha keyifli, huzurlu ve inançta hissetmelerini sağlar. Ayrıyeten bu değişkenler öğrencilerin akademik, toplumsal ve ruhsal gelişimleri açısından epey kıymetli bir role sahiptir.

Bu bilgilere dayanarak, okullarda öğrencilerin okula aidiyet hislerini geliştirici tedbirler alınması gerektiği söylenebilir. Bu bahiste okullar fizikî yapı ve donanım bakımından geliştirilebilir. Ayrıyeten okullarda düzenlenen toplumsal ve kültürel aktifliklerin sayı ve nitelik bakımından arttırılması da öğrencilerin kendilerini okullarına daha ilişkin hissetmelerine katkıda bulunabilir. Bunun yanı sıra, okullardaki rehberlik servisleriyle işbirliği yapılarak, öğretmen ve arkadaşlarıyla irtibat sıkıntıları yaşayan öğrencileri tanıma ve sıkıntıları çözme çalışmaları yapılabilir. Böylelikle bu öğrencilerin öğretmenlerine ve arkadaşlarına bağlılıkları arttırılabilir.