Nas Suresinin açıklaması
Nas Suresi tefsiri
1 Ey Peygamber! De ki: İnsanları yaratan, büyütüp besleyen ve işlerini idare eden Allah'a sığınırım O Allah insanları yoktan var edip yaşam verdi, onlara dağıtılmış nimetler lütfetti Tefsirciler şöyle der: Ulu Allah, her ne dek bütün yaratıkların Rabbi ise de, insanları şereflendirmek ve onlara layık atamak için sadece onları zikretti
Yüce Allah'ın, insanı şereflendirmesi şöyle olmuştur: Kâinatta olan her şeyi onların emrine vermiş, onlara fikir ve ilim vererek desteklemiş; Yüce Zât'ının meleklerini onlara secde ettirmiştir Binaenaleyh halk, mutlak olarak mahlûkâtm en üstünüdür
2 İster yöneten olsun, ister yönetilen olsun O, tüm mahlukatın, bütün ve kapsamlı bir şekilde sahibidir Onlara hükmeder, amellerini kayda geçirir ve işlerini çevirir Bazılarını aziz bazılarını zelil; bazılarını varlıklı bazılarını yoksul kılar
3 O, insanların ma'bûdudur Onların O'ndan diğer Rabbi yoktur Kurtubî şöyle der: Ulu Allah diye şundan dolayı buyurdu: Halk Müziği içerisinde melikler (krallar) vardır Dolayısıyle Yüce Allah, kendisinin onların meliki olduğunu zikretti yeniden halk müziği içinde O'ndan başkasına tapanlar vardır Bu sebeple de, onların ilâhı ve ma'bûdunun kendisi olduğunu krallara ve liderlere değil, kendisine sığınılması icâbettiğini bildirdi Sûrenin bu şekilde düzen edilişi son derece güzeldir Zira insan önce kendisinin bir Rabbi olduğunu anlar Çünkü türlü türlü büyütüp besleme gerçeğini görmektedir, Âyeti bunu açıklama eder Sonra düşündüğünde bu Rabbin, yarattıklarında tasarruf etmekte ve onlardan zengin olduğunu, dolayısıyle onların Sahibi ve Mâliki olduğunu anlar Âyeti bunu anlatır Sonra biraz daha pozitif düşündüğünde bu Mâlikin, ibâdete değerinde olduğunu anlar Çünkü ibadet fakat, hiç kimseye fakir olmayan ve başkalarının hepsi kendisine yoksul olan kimseye yapılır Âyeti bunu açıklama eder Yüce Allah sûrede enNâs kelimesini üç defa tekrar edip zamirle yetinmedi ancak, insanların şerefini, değerini ve onlara tartı verildiğini göstersin Nitekim şâirin şu sözündeki bitmiş da böyle güzeldir:
Ölümü hiçbir şeyin geçtiğini görmüyorum Ölüm zenginin de fakirin de hayatının tadını kaçırır
İbn Kesîr şöyle der: Rablik, meliklik ve ilâhlık Ulu Rabbin sıfatlarından, üç sıfattır O her şeyin Rabbi, meliki ve ilâhıdır Her şey O'nun yaratığı ve kölesidir Dolayısıyle sığman kimsenin, bu sıfatları içeren kimseye sığınması emredilmiştir
4 İnsanı isyana desteklemek için nefse fena düşünceleri atan ve insana kaygı veren Şeytanın şerrinden Allah'a sığınırım O şeytan fakat, kul Rabbini andığında geri kalıp gizlenir; Allah'ın zikrinden gafil kaldığında döner ve ona vesvese verir Hadiste şöyle buyurulmuştur: Iblis burnunu Âdemoğlunun kalbi üstüne koyar İnsan Allah'ı andığında gizlenir Allah'ı unuttuğu zaman ise onun kalbine hâkim olarak endişe verir
5 O Iblis oysa, aşırı derecede pisliğinden nedeniyle, insanın kalbine farklı alanlara yönlendirilmiş kaygı ve kuruntular atar Kurtubî şöyle der: Şeytanın vesvesesi, rahat bir sözle insanları kendine itaate çağırmasıdır Bu o kadar bir sözdür ancak, sesi işitilmeden mânâsı kalplere ulaşır
6 Buradaki beyan içindir İnsanların kalplerine kaygı veren bu iblis, cin ve insan şey tanlar mdandır Nitekim Yüce Allah meâlen Böylece biz her peygambere insan ve cin şeytanlarını düşman kıldık Bunlar ihanet etmek için birbirlerine yaldızlı sözler fısıldarlar12 buyurmuştur Sûrenin bu son âyeti, tüm insan ve cinlerin şerrinden korunmayı öğretir Kuşkusuz insan şeytanları, cin şeytanlarından daha tehlikeli ve öldürücüdür Çünkü cin şeytanları, Allah'a sığınılınca gizlenir İnsan şeytanları ise, çirkin şeyleri ona hoş gösterir ve onu kötülüklere özendirme eder Hiçbir şey onu azminden vazgeçiremez Günahsız, ama Allah'ın koruduğu kimsedir *
Nas Suresi tefsiri
1 Ey Peygamber! De ki: İnsanları yaratan, büyütüp besleyen ve işlerini idare eden Allah'a sığınırım O Allah insanları yoktan var edip yaşam verdi, onlara dağıtılmış nimetler lütfetti Tefsirciler şöyle der: Ulu Allah, her ne dek bütün yaratıkların Rabbi ise de, insanları şereflendirmek ve onlara layık atamak için sadece onları zikretti
Yüce Allah'ın, insanı şereflendirmesi şöyle olmuştur: Kâinatta olan her şeyi onların emrine vermiş, onlara fikir ve ilim vererek desteklemiş; Yüce Zât'ının meleklerini onlara secde ettirmiştir Binaenaleyh halk, mutlak olarak mahlûkâtm en üstünüdür
2 İster yöneten olsun, ister yönetilen olsun O, tüm mahlukatın, bütün ve kapsamlı bir şekilde sahibidir Onlara hükmeder, amellerini kayda geçirir ve işlerini çevirir Bazılarını aziz bazılarını zelil; bazılarını varlıklı bazılarını yoksul kılar
3 O, insanların ma'bûdudur Onların O'ndan diğer Rabbi yoktur Kurtubî şöyle der: Ulu Allah diye şundan dolayı buyurdu: Halk Müziği içerisinde melikler (krallar) vardır Dolayısıyle Yüce Allah, kendisinin onların meliki olduğunu zikretti yeniden halk müziği içinde O'ndan başkasına tapanlar vardır Bu sebeple de, onların ilâhı ve ma'bûdunun kendisi olduğunu krallara ve liderlere değil, kendisine sığınılması icâbettiğini bildirdi Sûrenin bu şekilde düzen edilişi son derece güzeldir Zira insan önce kendisinin bir Rabbi olduğunu anlar Çünkü türlü türlü büyütüp besleme gerçeğini görmektedir, Âyeti bunu açıklama eder Sonra düşündüğünde bu Rabbin, yarattıklarında tasarruf etmekte ve onlardan zengin olduğunu, dolayısıyle onların Sahibi ve Mâliki olduğunu anlar Âyeti bunu anlatır Sonra biraz daha pozitif düşündüğünde bu Mâlikin, ibâdete değerinde olduğunu anlar Çünkü ibadet fakat, hiç kimseye fakir olmayan ve başkalarının hepsi kendisine yoksul olan kimseye yapılır Âyeti bunu açıklama eder Yüce Allah sûrede enNâs kelimesini üç defa tekrar edip zamirle yetinmedi ancak, insanların şerefini, değerini ve onlara tartı verildiğini göstersin Nitekim şâirin şu sözündeki bitmiş da böyle güzeldir:
Ölümü hiçbir şeyin geçtiğini görmüyorum Ölüm zenginin de fakirin de hayatının tadını kaçırır
İbn Kesîr şöyle der: Rablik, meliklik ve ilâhlık Ulu Rabbin sıfatlarından, üç sıfattır O her şeyin Rabbi, meliki ve ilâhıdır Her şey O'nun yaratığı ve kölesidir Dolayısıyle sığman kimsenin, bu sıfatları içeren kimseye sığınması emredilmiştir
4 İnsanı isyana desteklemek için nefse fena düşünceleri atan ve insana kaygı veren Şeytanın şerrinden Allah'a sığınırım O şeytan fakat, kul Rabbini andığında geri kalıp gizlenir; Allah'ın zikrinden gafil kaldığında döner ve ona vesvese verir Hadiste şöyle buyurulmuştur: Iblis burnunu Âdemoğlunun kalbi üstüne koyar İnsan Allah'ı andığında gizlenir Allah'ı unuttuğu zaman ise onun kalbine hâkim olarak endişe verir
5 O Iblis oysa, aşırı derecede pisliğinden nedeniyle, insanın kalbine farklı alanlara yönlendirilmiş kaygı ve kuruntular atar Kurtubî şöyle der: Şeytanın vesvesesi, rahat bir sözle insanları kendine itaate çağırmasıdır Bu o kadar bir sözdür ancak, sesi işitilmeden mânâsı kalplere ulaşır
6 Buradaki beyan içindir İnsanların kalplerine kaygı veren bu iblis, cin ve insan şey tanlar mdandır Nitekim Yüce Allah meâlen Böylece biz her peygambere insan ve cin şeytanlarını düşman kıldık Bunlar ihanet etmek için birbirlerine yaldızlı sözler fısıldarlar12 buyurmuştur Sûrenin bu son âyeti, tüm insan ve cinlerin şerrinden korunmayı öğretir Kuşkusuz insan şeytanları, cin şeytanlarından daha tehlikeli ve öldürücüdür Çünkü cin şeytanları, Allah'a sığınılınca gizlenir İnsan şeytanları ise, çirkin şeyleri ona hoş gösterir ve onu kötülüklere özendirme eder Hiçbir şey onu azminden vazgeçiremez Günahsız, ama Allah'ın koruduğu kimsedir *