Muğla'nın Ünlü Camileri

[SoruCevap]

Muğla'nın Ünlü Camileri

ULU CAMİ (MERKEZ)
Muğla il merkezinde, elektrik fabrikasının karşısında bulunan Ulu Cami’yi, kitabesinden öğrenildiğine göre, Menteşeoğullarından İbrahim Bey 1344 yılında yaptırmıştır.

Kitabe:

“Bismillâhirrahmanirrahim Benel emir’ul kebir’ül ecellü İbrahim Bey İbn Orhan kemâ kalen nebüyyü Aleyhisselâm. Men benâ mesciden Lillâhi ben Allahû lehu beyten fil cenneti. Senet’i hamsin ve erbâun ve seb’a mie.”
Caminin son cemaat yerindeki mihrap üzerinde de rika yazı ile Abdizâde tarafından 1838 yılında onarıldığını gösteren bir başka kitabe daha bulunmaktadır. Bundan sonra yangın geçiren camiyi Hacı Nazife Hanım onarmıştır.
Cami kesme ve moloz taştan dikdörtgen planlı olarak yapılmış, üzeri çatı ile örtülmüştür. Yanında taş kaide üzerine yuvarlak gövdeli tek şerefeli minaresi vardır. Caminin mihrap ve içerisinde mimari ve sanat
tarihi yönden dikkati çeken bezemesi bulunmamaktadır.


ŞEYH CAMİSİ (MERKEZ)
Muğla Şeyh Bedrettin Mahallesi’nde bulunan bu camiyi Şeyh Bedrettin 1565 yılında yaptırmıştır. Cami Menteşe Mütesellimi (Tanzimat öncesi vergi toplayan devlet memuru) Tavaslı Osman Ağa’nın eşi
Ümmü Gülsüm Hatun tarafından 1831 yılında ilk onarımı yapılmıştır. Osman Ağa ayrıca camiye geniş vakıflar yaptırmıştır. Caminin ikinci onarımını Şerif Efendi ile Ragıp Efendi 1896 yılında yaptırmıştır.

Caminin ikinci onarımına ait Hattat Hamzazade İbrahim Ethem Efendi’nin yazmış olduğu 1896 tarihli onarım kitabesi:

“Bu bir Nuran’i Mesciddir. Yapup evvelce Bedreddin
Girenler buldu kutsiyet vahdi evânı saatte
Habibe ile giyup zevci saadet tacı Ragıp
Bak eser cami-i yaptı Şerif eşrafı saatte.”



MUSTAFA PAŞA CAMİSİ (BODRUM)
Muğla Bodrum ilçesi İskele Meydanı’nda, Bodrum Kalesi’nin karşısında bulunan bu cami, Bodrum’a tersane yapmak üzere gelen Kızılhisarlı Mustafa Paşa tarafından 1723 yılında yaptırılmıştır.
Halk arasında bu camiye Eski Cami de denilmektedir.Giriş kapısı üzerinde yapım kitabesi bulunmaktadır.

Kitabe:

“Hüdâ bir kulun tergip edince böyle hayrata
Mücahit fi sebilullah o Gazi Mustafa bil kim
Müyesser itmamı duhuliden desün âmin
En teselli düşer daim nice türlü ibadete
İdüp ihya Beytullaha talip oldu margate
Dualar çün anın tarih dâhil ola cennete.”

Cami kesme taştan, kareye yakın dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır. Üzeri çatı ile örtülüdür. Önünde birbirlerine yuvarlak kemerlerle bağlı iki sütunlu, üç bölümlü bir son cemaat yeri bulunmaktadır. Mimari yönden bir özellik göstermemektedir.
Caminin yanında taş kaide üzerinde, yuvarlak gövdeli ve tek şerefeli minaresi bulunmaktadır.



FİRUZ BEY CAMİSİ (MİLAS)
Muğla Milas ilçesi, Firuz Paşa Mahallesi’nde bulunan bu cami, girişindeki dört satırlık sülüs yazılı Arapça kitabesinden öğrenildiğine göre, 1394 yılında Menteşe Valisi Hoca Firuz Bey tarafından yaptırılmıştır. Halk arasında Kurşunlu Cami ismi ile de
tanınan bu cami mavi damarlı mermer kaplamalarından ötürü de Evliya Çelebi tarafından Gök Cami olarak tanıtılmıştır.

Erken Osmanlı mimarisinin zaviyeli ve ters T planlı mimari tipindendir. Cami birçok kez onarılmıştır. Caminin üst kısımları ile kuzeyindeki şadırvanı XIX.yüzyılda yapılmış, minberi ile kapı kanatları 1875 yılında İstanbul’a götürülmüş ve yerlerine yenileri yapılmıştır. Avusturyalı gezgin A.Von Prokesch
1824-1826 yıllarında Milas’a gelmiş, cami çevresinde içerisinde zambakların olduğu bir hazireden söz etmiştir. Ancak bu hazireden günümüze hiçbir iz gelememiştir. Yalnızca Firuz Bey’in eşine ait mezar bulunmaktadır.

Cami kesme taştan yapılmıştır. Önünde üç bölümlü bir son cemaat yeri ile giriş mekânının iki tarafında birer yan mekânlı hücresi bulunmaktadır. Kare planlı orta bölüm sekiz dilimli bir kubbe ile dikdörtgen planlı yan bölümler beşik tonozlarla örtülmüştür. Avlu zemininden iki basamak aşağıda bulunan
son cemaat yeri beş sivri kemerlidir. Kuzey cephesinde dikdörtgen bir kapı ile geçilen giriş mekânı kare planlı olup, üzeri tonozla örtülmüştür. Buradan ikişer basamakla doğu-batı eksenine açılmış basık kemerli kapılar ile yanlardaki hücreye geçilir. Bu bölümlerden doğudaki tromplarla, batıdaki ise
üçgenlerle geçilen birer kubbe ile örtülmüştür. İbadet mekânını örten kubbe diğerlerinden farklı olup, çift katlı ve sekizgen kasnaklıdır. Kasnağın doğu, güney ve batı yüzlerinde alçı şebekeli, yuvarlak birer pencere bulunmaktadır.

Caminin dış cephesi özenli bir işçilik gösteren mavi damarlı mermerlerle kaplanmıştır. Kubbeler kurşunla örtülmüştür. Caminin bezemesi daha çok son cemaat yeri, giriş, mihrap ve ibadet mekânında görülmektedir. Özellikle üç sıra mukarnas şeridi ile çevrili olan kapının üzerinde çift renkli taş işçiliğini
yansıtan sivri kemerli bir alınlık bulunmaktadır. Buradaki kitabe çevresinde gül, karanfil ve yaprak motiflerinden oluşan bitkisel malzeme ile kapı lentosunun altında palmet, rumi ve lotuslar dikkati çekmektedir.

Mihrap iki sıra mukarnasla çevrilmiş ve bunların üzerine palmetle sonuçlanan tepelikler yerleştirilmiştir. Mihrabın iki yanındaki yazılardan yapının Hasan Bin Abdullah el-Benna; bezemelerinin de Musa Bin Abdullah en-Nakkaş tarafından yapıldığı öğrenilmektedir. XIX.yüzyılda buraya konulmuş olan mermer
minber kıvrık dal, spiral ve zencerek motifleri ile bezelidir. Ayrıca ibadet mekânı ile yan mekânların üzeri de kıvrık dal, rumi ve palmet motifleri ile süslenmiştir.

Cami 1974, 1977 yıllarında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarılmış, kubbe kasnağı içerisindeki kalem işleri ile birlikte yenilenmiştir.

Caminin yanında, cami ile aynı tarihte yapılan medresesi bulunmaktadır.