Modern Zamanın Salgını Obezite

[SoruCevap]

Çağdaş hayatın bize kazandırdıkları yanında kaybettirdikleri de var. Artık daha az yürüyoruz, daha az koşuyoruz, daha az merdiven çıkıyoruz. Elektrikli aletler, robotlar, iş makineleri hayatımızı kolaylaştırırken bizi tembelleştirmekteler. Alışveriş için bile sokağa çıkmamıza gerek yok, taşınabilir uygulamalarla gereksinimlerimizi sipariş ediyoruz ve kapımıza kadar getiriliyor. Çocuklar sokakta oynamıyor, ağaca çıkmıyor bilgisayar oyunları , konsol oyunları oynuyorlar. Hayatımızda hareket azalırken fast-food tipi beslenme ve atıştırmalıklar, yüksek kalorili besinler tüketmek, bunların hepsi obeziteye davetiye çıkartmakta.

Obezite, yüksek kalori alımına bağlı olarak bedende yağ birikmesi ile gelişir. Harcadığımızdan daha fazla kalori alırsak fazla kaloriler yağ olarak depolanmakta. Obezite, genetik, epigenetik, davranışsal, sosyokültürel faktörlere bağlıdır.

OBEZİTE, GÜNÜMÜZDE ÖNLENEBİLİR ÖLÜMLERİN SİGARADAN SONRA GELEN İKİNCİ EN KIYMETLİ NEDENİDİR.

Obezite tek başına bir hastalık değildir, birçok hastalığa sebep olabilmektedir: Hipertansiyon, diyabet, kolesterol yüksekliği, kanser, kalp ve damar hastalıkları, karaciğer hastalıkları, kısırlık, psikiyatrik hastalıklar üzere. Bu nedenle obezite önlenmesi gereken bir halk sıhhati sıkıntısıdır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde daha fazla görülmekte ve görülme sıklığı giderek artmaktadır. Türkiye’de 1997-1998 yıllarında toplumun %22’si obez iken, 2000 yılında %35’inde obezite saptanmıştır. Dünya Sıhhat Örgütü, Avrupa’da obezitenin en sık görüldüğü ülkenin Türkiye olduğunu belirtti.

OBEZ OLUP OLMADIĞIMI NASIL ANLARIM?

Obezite tanısı beden kitle indeksi hesaplanarak konur. Kilogram cinsinden yükümüzün, metre cinsinden boyumuzun karesine bölünmesi ile hesaplanır:

Beden kitle indeksi 25-29.9 ortası kilolu, 30’un üzeri obezite olarak sınıflanır. Herkes uzunluk ve kilosuna nazaran beden kitle indeksini hesaplayıp, 25 kg/m2’nin üzerinde olanlar fazla kilolarından kurtulmalılar.

Beden kitle indeksi dışında bel etrafı ölçümü de kilolu ve obezleri saptamada kullanılabilir. Bel etrafı ölçümü avantaj olarak karın içi yağ dokusunu hesaba katmış olur, kalp-damar hastalığı riskini gösterir.

Bel etrafı standardı her etnik küme için farklılık göstermektedir. Türkiye’de yapılan araştırmalar sonucunda halkımız için bel etrafı hudut bedelleri belirlenmiştir: Bayanlar için 80 cm üzeri fazla kilolu, 90 cm üzeri abdominal obezite iken erkeklerde 90 cm fazla kilolu, 100 cm üzeri abdominal obeziteyi gösterir. Bel etrafınızı kabaca göbek deliği düzeyinden ölçebilirsiniz.

OBEZİTE TEDAVİSİ

Obezite tedavisinde tek maksat kilo vermek değildir. Verilen kiloyu korumak, kilo almaya sebep olan alışkanlıklardan uzaklaşmak, ömür formunu kalıcı olarak değiştirmek, motivasyonu daima yüksek tutmak hedeflenmelidir. Aksi takdirde verilen kilolar süratli bir biçimde geri alınabilir. Maalesef hastaların çok az bir kısmı verdikleri kiloyu bir yıldan fazla koruyabilmektedir.

Hastanın tıbbi hikayesi uygunca sorgulanmalı, kullandığı ilaçları, yeme alışkanlıkları irdelenmeli, yeme bozukluğu, psikiyatrik bozukluk varsa tedavi edilmesi gerekmektedir. Sebepleri ortadan kaldırmadan sonuca ulaşmak sıkıntı olacaktır.

Tedavinin temelini ömür usulü değişikliği oluşturur. İdman ve uygun diyet tedavinin olmazsa olmazıdır. Beşerler genel olarak mucizevi bir ilaç, mucizevi bir usul isterler lakin maalesef bu türlü bir şey yok.

DİYET

Yapılacak beslenme değişikliğin değişmez unsurlar şunlardır:

1- Güç yoğunluğu yüksek olan besin ve içeceklerin azaltılması

2- Porsiyonların küçültülmesi

3- Öğünler ortasında atıştırmadan kaçınılması

4- Kahvaltı öğününün atlanmaması ve gece yemekten kaçınılması

5- Çok ve denetimsiz yeme epizotlarının denetimi ve azaltılması.

6- Kilo verebilmek için gerçekçi ve istikrarlı diyet seçilmeli

Bir çok diyet çeşidi olmakla birlikte hekim ve diyetisyen nezaretinde diyet yapılmalıdır. Magazinsel diyetlere yönelmemek, profesyonel bir takımla çalışmak lazım. Ketojenik diyet, aralıklı oruç, düşük kalorili diyetler, çok düşük kalorili diyetler, akdeniz diyeti, protein diyeti üzere diyet çeşitleri bulunmakta. Hastanın tıbbi durumu, günlük yaşantısı ve muhtaçlığına uygun diyet seçilmeli. Benim en çok önerdiğim diyet akdeniz diyeti.

Haftalık 0.5 - 1 kg kilo kaybı sağlayacak formda bir diyet düzenlenmesi önerilir.

İDMAN

Hastalara aerobik antrenman önerilmekte lakin müddeti ve yoğunluğu hastanın tıbbi durumuna nazaran tabibince düzenlenmelidir. Örneğin kalp damar hastalığı olan bir hasta için haftalık idman mühleti başlangıçta 90 dakikayı geçmemelidir. Düzgünleşme epeyce ve efor kapasitesi arttıkça idman müddeti uzatılabilir. Ek bir hastalık yoksa haftada 150 dakikalık idman ile başlanmalı, 420 dakikaya kadar çıkılmalıdır.