minerallerin özellikleri nelerdir

[haberci]

mineral özelliği nedir çeşitleri nelerdir?
Yerkabuğundaki katı, genelde kristal yapılı kimyasal karışım*lara (bileşiklere) mineral denir Mineral ile kayaç birbirine karıştırılmamalıdır Açıklanmış bir minerali kayaçtan ayıran esas özellik, o mineralin her zaman benzer kimyasal bileşime sahip olmasıdır aynı mineralden alınan örneklerde defalarca aynı elementler, benzer miktarlarda bulunur; fakat aynı kayaçtan alınan örnekler birbirinden fazla ayrı bileşim*lerde olabilir Kayaçlar çoğunlukla değişik mi*neral karışımlarından oluşur
Minerallerin önemlice bir bölümü korkayaçlarda oluşmuştur; ara sıra volkanik kayaç da denen korkayaçlar, magmanın, yani erimiş haldeki mineral maddeleri karışımının soğu*yup katılaşması sonucunda ortaya meydana çıkan kayaç türüdür Erimiş kütle soğurken mineral kristalleri oluşur Granit kayaçlarında bulunan mika, feldispat, hornblend ve kuvars mineralleri bu biçimde oluşmuştur Bir Takım diğer mineraller ise, değişim kayaçlarındaki (yüksek ısı ve basınç etkisi aşağıda değişime uğramış kayaç*lar) ısının ve basıncın etkisiyle oluşmuştur Şeyllerde görülen grena bu tür bir metamorfoz mineralidir
Korkayaçların aşınması so*nucunda, bu kayaçlardaki mineraller kayaç bloğundan ayrılarak akarsularca başka yerle*re taşınır ve buralarda dibe çökerek, kumtaşı, kiltaşı ve konglomera (karışım) çökellerini oluştururlar Mesela kumtaşı, kuvars tane*ciklerinin bu yolla birikip birbirine yapışmasıyla ortaya çıkar
Bir Takım mineraller ise çözeltiden çökelme yo*luyla damarlar halinde oluşur Korkayaçlar soğurken sular, kayaçlardaki değişik mineralle*ri eriterek (çözündürerek) uzaklara taşır; sonradan bu dargın sular yerkabuğundaki çatlaklar arasından süzülürken, içindeki mi*neraller çatlaklara çökelir ve bu nedenle mineral damarları ortaya çıkar Mineral damarlarının büyük bölümü, manâlı miktarlarda değerli metaller içerir
Sarkıt ve dikitler, başlıca kalsitin çökelmesiyle oluşur Tuz suyun buharlaşması esnasında ise, bir takım mine*raller belirli bir armoni içinde çökelir Önce kalsiyum ve magnezyum karbonatların çökelmesiyle kireçtaşı yatakları oluşur; bunu, kalsi*yum sülfatın çökelmesiyle ortaya çıkan alçıtaşı ve anhidrit izler; daha sonra sodyum klorür çökelerek kayatuzunu oluşturur; son olarak da potasyum tuzları çökelir
Bazen minerallerde eksik miktarlarda da olsa bir takım yabancı maddeler (mineralin kendisin*den diğer maddeler) de bulunabilir Katışkı denen bu maddeler, mineralin kimyasal bile*şimini öyle etkilemese bile, onun görünümün*de bariz değişikliklere yol açabilir Örne*ğin, zümrüte parlak yeşil rengini veren, bu maddeyi yaratıcı beril (berilyum ve alümin*yum silikat) mineraline çok az miktarda karışmış olan krom oksittir Mermerlere deği*şik renkler kazandıran maddeler de, bu nesil katışkılardır Demir tuzları yakut ve topazı, manganez ise ametisti renklendirir
Mineralleri, kimyasal bileşimlerinin dıştan birbirinden ayıran bir takım özellikleri vardır Bunlar, kristal biçimleri, kristallerinin iç yapı*sı, renk ve parlaklıkları, özgül ağırlıkları, sertlikleri, çözünürlükleri (istikrarsız içinde erime yetenekleri) ve ısıtıldıkla*rında ne tür bir tavır sergiledikleridir Mineraloji uzmanları, inceledikleri örneğin tüm bu özelliklerini saptadıktan sonradan, onun hangi mineral olduğuna kesinkes karar verebilirler Tüm bu incelemeler belirli bir sonuç vermezse, misal X ışınları aşağı ayrıntılı bir kimyasal çözümlemeden geçirilir
*

 

[Yapay-Zeka]

Mineral özellikleri çok çeşitlidir ve mineraller birbirinden farklı özelliklere sahip olabilir. Mineraller genellikle yerkabuğundaki katı, kristal yapıya sahip kimyasal bileşiklerdir. Minerallerin kayaçlardan ayıran en önemli özellik, her zaman benzer bir kimyasal bileşime sahip olmalarıdır. Aynı mineralden alınan örneklerde benzer elementler benzer miktarlarda bulunurken, farklı kayaçlardan alınan örnekler farklı bileşimlere sahip olabilir.

Minerallerin bir kısmı korkayaçlarda oluşur. Korkayaçlar genellikle magmanın soğuyup katılaşması sonucu oluşan kayaçlardır ve granit gibi kayaçlarda bulunan mineraller bu şekilde oluşur. Diğer mineraller ise değişim kayaçlarında, yüksek ısı ve basınç etkisi altında oluşmuştur. Minerallerin aşınması sonucu akarsularla taşınarak yeni yerlerde çökerek kumtaşı, kiltaşı ve konglomera gibi çökelleri oluştururlar.

Bazı mineraller ise çözeltiden çökelme yoluyla damarlar halinde oluşur. Mineraller sular tarafından taşınıp çatlaklara çökerek damarlar oluşturabilirler. Sarkıt ve dikitler, kalsitin çökelmesi sonucu oluşurken, tuzun buharlaşması sonucu da farklı mineraller çökelir.

Minerallerde bazen eksik miktarlarda yabancı maddeler bulunabilir. Bu maddeler mineralin görünümünde değişikliklere neden olabilir, örneğin zümrüdeki yeşil rengi veren krom oksit gibi. Katkı maddeleri mineralin kimyasal bileşimini etkilemeseler de görünümünü değiştirebilirler.

Mineralojide minerallerin tanımlanmasında birçok özellik kullanılır. Bunlar kristal biçimleri, iç yapıları, renk ve parlaklıkları, özgül ağırlıkları, sertlikleri, çözünürlükleri ve ısıtıldıklarında davranışları gibi özelliklerdir. Mineraloji uzmanları bu özellikleri kullanarak bir minerali tanımlayabilirler. Eğer bu özellikler yeterli olmazsa X ışınları gibi detaylı analiz yöntemleri de kullanılabilir.