Kütahyanın Tarihi Yerleri

[haberci]

Kütahyanın Tarihi Mekanları
Kütahyanın Tarihi eserleri
Kütahyanın Tarihi Yerleri nelerdir
Kütahyanın Turistlik Yerleri
Kütahya İli Tarihi Yerleri
Kaleler
Kütahya Kalesi
Kütahya Kalesi antik devirlerden başlatmak üzere yerleşmenin yer aldığı ve Kütahya şehrinin birincil kurulduğu yer olduğu tahmin edilen bu günkü şehre hâkim yığın üstünde bir iç kale, hisar ve Osmanlı devrinde aşağıdaki suyu da içine almak üzere eklenen üçüncü bir kısımdan meydana gelmektedir Kale Roma, Bizans, Selçuklu ve Germiyanlı ve Osmanlı dönemlerinde iskân görmüş olmasına rağmen hiç bir döneme ait yazıt bulunamamaktadır
Kütahya Kalesi Evliya Çelebi' ye göre 70 Burca sahiptir Burçlar çok sık aralıklarla yerleştirilmiştir Hatta iç kale tarafında neredeyse birbirine yapış yapış biçimde burçlar tespit etmek mümkündür Tuğla hatlarının tuğla dizileri ve duvardaki sayıları bir misal değildir Bu koşul burçların öbür dönemlerde değişik ustalar kadar yenilenmesinden ileri geliyor olabilir
Eski durumu hakkında veri bulunmamakla birlikte, kaynaklar kalenin son şeklinin Bizans döneminde aldığında birleşmektedir Kale, ilginç bir şekilde çoğu yönden Diyarbakır Kalesi' ne benzemektedir Kütahya Kalesinde iki çeşme, iki mescit ve Cumhuriyet yapısı olan bir döner gazino ve kır kahvesi mevcuttur Kale camiinden hisar kahvesine giden dolambaçlı yol üstünde iki çeşme kalıntısı vardır Bunlardan birisi son yıllarda suyu kesik olan hoş bir çeşmedir İki parça blok taştan yapılmış, sivri kemerli, devşirme çift sütunlu ve sade nişlidir Öteki çeşme ise barbar taştan inşa edilmiş bir suyolu ağzıdır
Çeşmeler
Ulu Camii Sakahanesi
Anadolu Selçuklu Devleti döneminden Kütahya fatihi Hezar Dinari' ye mülk edilen yapının 12361246 tarihleri arasında üretilmiş olması mümkündür Dışındaki mermer ve çini süslemeler 19yüzyıl yapımıdır İç mekân olarak Kütahya'daki Sakahane adı verilen su tesislerinin orijinal durumunu koruyabilmiş tek örneğidir Halen Ulu Camii şadırvanı olarak kullanılmaktadır
Tellal Çeşmesi
Sultanbağı tarafında yaşmaklı perde gibi işlenmiş kemeri ve çiçek motifleriyle ılık çeşmelerdendir Suyunun içimi lezizdir
Çinili Çeşme
Mevlevihanenin köşesinde yer alan çeşmesin palmet ve rumilerle kitabesi, lacivert zeminli orta panoda yığılmış, yapraklar ve hatayiler beyaz zeminli iki bağlı panoya yayılmıştır
Hürriyet Çeşmesi
Belediyenin önündedir Mermerden yapılmıştır Çeşmenin alınlığının ortasında tuğralı sembol, iki yanında ve yalak ortasında beş kollu yıldız kabartmaları yer almaktadır
Büyük Ve Minik Bedesten
Timurtaş Paşa Camii ile Saadettin Camii arasında bugün Sebze Halive Bit Pazarıolarak kullanılan binalardır Daha çok birer Arastagörünümündedirler Büyük Bedesten Fatih döneminin meşhur Sadrazamı Gedik Ahmet Paşa vakfıdır Küçük Bedestenin ise Timurtaş Paşa vakfı olduğu sanılmaktadır
Kapan Hanı
Bugün Mevlevihanenin doğusundaki alandan girilen aralıkta, sadece kitabeli kapısı kalmıştır Önceden tuzak altı veya tahıl pazarı denilen yerdedir Evliya Çelebi Karagöz Ahmet Paşa dönemi vakıflarından olan hanın güzellik ve ihtişamına hayran kalmıştır
Muvakkithane
Balıklı mahallesinde Saadettin Camiinden Balıklıya bu arada eski müftülük binası önündedir Burasını kapıcı başı rütbesinde yer alan Kütahya mütesellimi Halil Kâmili Ağa 18311832 yılında yaptırmıştır Muvakkithane de birde II Mahmut tuğrası bulunmaktaydı Şu Anda nerede olduğu bilinmiyor İçinde 3 tane saat ve bir yetkili bulunuyordu Günlük hayatta içten saatin bilinmesi ve namaz vakitlerinin bildirilmesi nedeniyle kullanılmaktaydı
Örenyerleri
Aizanoi Antik Kenti
Burası, Kütahya' nın 57 Km güney batısında Çavdarhisar ilçesinde yer almaktadır Bedir çayının iki yakasında kurulmuş olan bir Roma kenti olup Hıristiyanlık döneminde de önemini korumuştur Çevresinde savunma surları bulunmayan kent, özellikle Hadrianus (MS 98117) döneminde fazla gelişmiştir Bedir çayının iki yakasına rıhtım duvarları yapılmış ve bunların arasında günümüze dek uzanan beş köprü ile temas sağlanmıştır Suyun sol yakasında bir Agora (pazar yeri), küçük bir tapınak, Zeus tapınağı, hamam, stadyum ve tiyatro yer almaktadır Sağında ise Borsa binası, mozaikli hamam, sütunlu sokak ve anıtsal kapı kalıntıları vardır Nekropal (mezarlıklar) ise kentin çevresine yayılmıştır 1878' deki hamam kazısında caldarium (sıcaklık), frigidarium (soğukluk), palaestra (spor sahası), F ve H apsisli salonlar, hataion (havuz) bölümlerinin ortaya çıkmasıyla hamam tamamlanmıştır F ve H salonları ile caldarium da derin nişler vardır H salonunun mahvolmuş olan apsisinin temeli belirgindir
Tiyatro ile stadyum birbirine bitişik yapılarıyla alışılmışın haricen bir plan gösterir Çevresinden yüksek olan tapınak, Temenos (tanrısal bölge) içindedir Temenos sütunlu galerilerle çevrilidir Antre yapısından sonradan (propylon) benzer eksende sunak (altar) yer alır Temenos' un ortasındaki tapınak Roma yapısı olmasına rağmen Helenistik (yunan tipi) plan gösterir Podyun,mlu olup psendodipteros planlıdır Prostyle (önü sutunlu) planlıpronaos (ön oda), cella (tanrısal oda), opisthodomos' tan oluşur Cella duvarlarındaki yazıt kuşağında yapının Hadrianus dönemine ilişkin olduğu yazılıdır Dönemin sikkelerinden, Cellâda Zeus' u ayakta, bir elinde kartal bir elinde mızrak miktar biçimde belirten bir heykelin bulunduğu anlaşılmaktadır Batı ve doğu akroterlerdeki kabartmalar, burada Zeus ve Kibele kültürünün (tapılan şeye gösterilen saygı) olduğunu göstermekte, keza tapınağın altındaki tonozlu salonda Başlıca tanrıça' nın Kibele kültürü ile ilgili olduğu öne sürülmektedir
Zeus tapınağı Hıristiyanlık döneminde kilise olarak dinsel işlevini sürdürmüştür
Camiler
Kurşunlu Camii
Kütahya' da Paşam Sultan mahallesindedir 13771378 yılında Germiyanoğlu Süleyman Şah vaktinde Ahilerden Şeyh Alâeddin oğlu Şeyh Muhammed tarafından yaptırılmıştır Osmanlılar vaktinde 1520' de Anadolu Beylerbeyi Kasım Paşa kadar onarıldığı için Kasım Paşa Camii olarak da bilinir Onarım sırasında önceden kiremitle örtülü olan kubbe kurşunla kaplandığı için Kurşunlu Camiiadını almıştır
Çatal Çeşme Camii
Servi Mahallesinde Germiyanoğlu Süleyman Şah döneminde Hacı Süleyman kadar yaptırılmıştır Mescit daha sonraları son cemaat yeri ve minare eklenerek yenilenmiştir Tek kubbeli, kubbesi tuğladan, kiremit örtülü, ufak bir yapıdır
Balıklı Camii
Kitabesinden birincil yapılış şeklinin, Selçuklu devrinde Kütahya fatihi olarak kabul edilen Hezar Dinarı kadar gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır Dönem olarak Anadolu Selçuklu Sultanı II Gıyaseddin Keyhüsrev zamanına (12371246) rastlamaktadır 1237 yılındaki inşasından 150 sene sonra 13811382 yıllarında Germiyanoğlu Süleyman Şah zamanında Özbek Subaşı kadar onarılmıştır
Çifte şerefeli minaresi 16421643 tarihini taşır Kaidesi kesme taş aralarında üç sıra tuğla örülüdür Kundura ve gövde kısmı iyice tuğladandır Camii daha sonraları da bir kaç kez tamir görmüştür
Hıdırlık Mescidi
Kitabesinden 12431244 yılında Gıyaseddin Keyhüsrev devrinde Anadolu Selçuklu emirlerinden İmaüddin Hezar Dinarı tarafından yapıldığı anlaşılmaktadır
Kütahya' nın güneyinde Hıdırlık tepesinde ağaçlar içerisinde kaya bloğu üstüne oturtulmuş olan yapı 1980 yılında sanatçı Ahmet Yakupoğlu kadar restore edilmiş, kubbenin üzeri karo seramikle geometrik desenli olarak kaplanmıştır İç kısmına da karo mozaik döşenmiştir Kütahya' daki ziyaret yerlerindendir
Hezar Dinari Mescidi (Ergun Çelebi Türbesi)
Ulu camiinin doğusunda Dönenler Camiiadı ile anılan mevlevihanenin semahane mescidine batıdan bitişiktir Ergun Çelebi'nin buraya gömülmesinden daha sonra bunu diğerleri izlemiş ve burası mevlevihanenin türbesi durumunu almıştır
Kütahya Mevlevihanesi'nin ilk çekirdeğinin bu mescide kurulduğu geleneği yaşatılmaktadır Yeniden geleneğe kadar Hezar Dinari' ye mal edilen mescidin 12431244 yıllarında üretilmiş olması muhtemeldir Yapı özellikleri bu devre uymaktadır
Kütahya' da Anadolu Selçuklu Döneminden kalma diğer taraftan Hezar Dinari tarafından yaptırılan bir sakahane olup bugün Saaddettin Camii'nin aşağıda bulunmaktadır Birçok kereler tamir görmüştür Ayrıca Servi Mahallesindeki Çatalçeşme'nin de Hezar Dinari vakfı olduğu bilinmektedir
Yoncalı Hamamı Ve Mescidi
Yoncalı kaplıcasındaki hamam ve camii Selçuklu Sultanı II Alaaddin Keykubat zamanında (1233) yapılmış ve devrinin özelliklerini büyük ölçüde koruyan eserlerdendir
Takvacılar Camii (Timurtaş Paşa Camii)
Yıldırım Beyazıt' in birincil Kütahya valiliğinden sonradan Kosova savaşına yeralma üzere Murat Hüdavendigarın yanına gittiği sırada Kütahya ve civarının muhafızlığına görevlendirilmiş olan Timurtaş Paşa kadar 13891402 yılları arasında yaptırılmış olmalıdır Aradan geçen uzun vakit içerisinde böylece çok tamir görmüş olması gerekir 1761 tarihlerinde Silahtar Mehmet Paşa kadar onarım ve değişim yapılmıştır 1834 yılında Kütahya Muaccelat nazırı Salih Efendi göre her tarafta tamir ettirilmiştir
Yalnız Camii değil, İmaret, Medrese ve mescit olarak yapılmıştır Bir yana kuyumcular çarşısı, diğer yanlamasına bedesten ve kavaflar çarşısı ile taraflı olduğundan, çarşının ortasında kaybolmuş, dış görünüşü ile kendini belli etmeyecek durumdadır Uzak sadece 18yy' da eklenen kesme taş minaresi ile seçilebilmektedir Mimari tekniği itibariyle diğer camilerden öbür olarak basık bir yapıdır
Meydan Camii (Aslan Bey Camii )
Kayıtlarda Aslanzade Mescidiolarak geçmektedir Şimdilerde Meydan Camii olarak tanınmaktadır
Kesme taş ile taştuğla kullanılarak üretilmiş olup, kare planlı tek kubbelidir Üç bölümlü son cemaat yerine sahiptir Minaresi son cemaat yerindeki duvara bitişiktir Dere kenarında ve epeyce kalın duvarlara sahiptir
Evliya Çelebinin Meydan Mahallesinde Bey Camiidediği inşa olması muhtemel Aslan Bey Camii'nde kitabe yoktur Bicar Beyoğlu Aslan Bey' in Osmanlı emirlerinden olduğu anlaşılmaktadır Geyve ve Tokat taraflarında da eserleri bulunan ailenin Selçuklu Dönemi devlet adamlarına dayandığı anlaşılmaktadır 15yüzyılın 2çeyreğinde (14251450) yapıldığı varsayım edilen camiinin öyle çok yenileme geçirmekle birlikte ana hatlarıyla günümüze ulaştığı söylenebilir
Saray Camii (Hisar Bey' İ Oğlu Mustafa Camii)
Saray mahallesinde, tarihi hükümet konağının arkadaki kapısındadır Kütahya' da Saray Camii olarak bilinir Belli Başlı adı Hisar Bey' i oğlu Mustafa camiidir Kitabeye tarafından camiyi yaptıran, II Yakup Bey'in Subaşısı Hisar Bey'i Oğlu Mustafa Bey' dir
Duvarları bir kat kesme taş, bir kat 3 sıra tuğla ile örülmüştür Tek kubbeli kare planlıdır Orijinal bilye bir mihrabı, yeniden orijinal taş kesme ve çinilerle dolgun minberi vardır Kütahya'daki en zengin çinili abide eserlerden biridir Osmanlı Döneminde Kütahya'nın üç cuma camisinden biri olarak tahsis yapmıştır Sonuncusu 1957' de almak üzere çoğu kere tamir görmüştür
Saadettin Camii (Saadet Camii)
Büyük bedestenin kuzey çıkışı karşı köşededir Bodrum katında Hezar Dinari kadar yaptırılmış olan bir sakahane vardır Sakahanenin üzerinde bundan başka mescit bulunduğu ve Hezar Dinarinin burada gömülmüş olduğu bilinmektedir Camii 1700' de yangında yok olmuş, 1824' de Derviş Mehmet Paşa kadar tekrar üretilmiş oysa 1866' da her tarafta yanmıştır Camii son şekli ile 1870 yılında İşkodralızade Hasan Hakkı Bey önderliğinde halktan toplanan paralarla kâgir olarak her tarafta, aşağı vakıf dükkânları ile birlikte yaptırılmıştır ufak tefek onarımlarla bugüne kadar gelmiştir
Lala Hüseyin Paşa Camii
Lala Hüseyin Paşa mahallesindedir Aleyhinde hamamı ile geniş bir avlu içinde ağaçlar arasındadır Tek kubbeli, beş bölümlü son cemaat yerine sahip, avlusunda iki şadırvanı, haziresi, tuğla minaresi vardır Mimar Sinan kadar yaptırılmış olması güçlü olarak muhtemeldir Lala Hüseyin Paşa II Selim' in Lalası olup, onun padişah olması ile 1566' da Kütahya valisi, daha sonrada 15661568 aralarında Anadolu Beylerbeyi olmuştur Camiinin yapımına bu yıllarda başlanmış olmalıdır Cami ile birlikte bugün artık olmayan bir sübyan mektebi de yaptırılmıştır Kesme taş kaplamalı inşa dengeli görünümü ile dikkat çeker Minberi de taştır 16yy Osmanlı mimarisinin olağan özelliklerini taşır
Hatuniye Camii
Mecidiye mahallesi hatuniye sokağından girişi bulunan cami, yüksek tuğla mimarisi ile dikkati çeker Planı asimetrik bir düzene sahiptir Tek kubbeli caminin batısına kubbeli kare bir mekân daha eklenmiştir Burası bu gün türbe halindedir Son cemaat yerinin kubbeleri epeyce geniştir 16yy sonlarında yapılmı, 17yy ortalarında Rabia Hatun kadar onarılıp minare eklenmiştir Türbesinde Rabia Hatun ve kızının yattığı söylenmektedir
Sultanbağı Hisaraltı Mescidi (Dükkâncılık Mescidi)
Macar evinin aleyhinde harap vaziyettedir Kitabesi ve hakkında data yoktur
Sultanbağı Çatalçeşme Mescidi (Ahi Aslan Mescidi)
Sultanbağı mahallesinde, hemen kapatılmış olan derenin kuzeyindedir Güney kısmının aşağı çamaşırlık vardır Geiş saçakları ve külahlı ahşap ezan balkonu ile küçük semt mescitlerinin güzel örneğidir 16yy' ın ikinci yarısında üretilmiş olması muhtemeldir *

 

[Yapay-Zeka]

Kütahya'nın tarihi mekanları arasında Kütahya Kalesi, Ulu Camii Sakahanesi, Tellal Çeşmesi, Çinili Çeşme, Hürriyet Çeşmesi, Büyük ve Minik Bedesten, Kapan Hanı, Muvakkithane, Aizanoi Antik Kenti gibi önemli yerler bulunmaktadır.

Kütahya Kalesi, antik devirlerden bu yana yerleşimin olduğu ve Kütahya şehrinin kurulduğu tahmin edilen önemli bir yapıdır. Roma, Bizans, Selçuklu, Germiyanlı ve Osmanlı dönemlerinde iskan görmüştür. İçinde iki çeşme, iki mescit ve Cumhuriyet yapısı olan bir döner gazino ve kır kahvesi bulunmaktadır.

Ulu Camii Sakahanesi, Anadolu Selçuklu Devleti döneminden kalan ve günümüze kadar orijinal halini koruyabilmiş tek örnek olarak önemlidir. Su tesislerinden birine aittir ve şadırvan olarak kullanılmaktadır.

Tellal Çeşmesi, Sultanbağı tarafında yer almaktadır ve ılık suyuyla meşhurdur. Çinili Çeşme, Mevlevihanenin köşesinde yer alır ve üzerinde çini işlemeleri bulunmaktadır. Hürriyet Çeşmesi ise Belediye binasının önünde olup, mermerden yapılmış ve üzerinde tuğralı sembol bulunan bir çeşmedir.

Büyük ve Minik Bedesten, Timurtaş Paşa Camii ile Saadettin Camii arasında bulunmaktadır ve şu anda Sebze Hali ve Bit Pazarı olarak kullanılmaktadır. Kapan Hanı ise Mevlevihanenin doğusunda yer alır ve sadece kitabeli kapısı günümüze ulaşmıştır.

Aizanoi Antik Kenti, Çavdarhisar ilçesinde bulunan bir Roma kentidir ve çevresinde savunma surları bulunmamaktadır. Agora, tapınak, hamam, stadyum, tiyatro, Borsa binası gibi yapılarla önemli bir antik kent olarak bilinir.

Diğer tarihi mekanlar arasında camiler de yer almaktadır. Bunlar arasında Kurşunlu Camii, Çatal Çeşme Camii, Balıklı Camii, Hıdırlık Mescidi, Hezar Dinari Mescidi, Takvacılar Camii, Meydan Camii, Lala Hüseyin Paşa Camii, Hatuniye Camii gibi önemli eserler bulunmaktadır. Bu camiler çeşitli dönemlerde yapılmış ve farklı mimari özelliklere sahiptir.