Köpek Cinsleri Kangal

[haberci]

Köpek Cinsleri Kangal
Kangal Köpek Cinsleri
Köpek Cinsi Kangal
Temel Özellikleri
Zeki, basit eğitilen, çocuklara aleyhinde sabırlı, azarlanmaya aleyhinde aklıselim, sevilmek isteyen, yaşadığı yeri sahiplenen bir köpektir Yabancılara aleyhinde kuşkucudur, böylece tehlikesiz ve çitlerle çevrili bir alanda ya da koruyucusu olduğu sürüsüyle birlikte açıkta yaşamalıdır
Neler Yapar?
Savaşta ve avda yüzyıllar baştan başa savaş köpeği olarak kullanıldı özellikle kurtlara karşısında verdiği başarılı savaşlarla tanınır Bir çoban köpeği olarak yorgunluktan ve fena hava koşullarından etkilenmez Günümüzde bekçi köpeği olmanın yanı sıra çoban köpeği olarak da kullnılmaktadır
Tarihçesi
çok eski çağlardan beri Ufak Asya'da (Anadolu) yaşar Türk bekçi köpeği olarak da bilinir 1968'de Amerika Birleşmiş Devletleri'ne götürülmüştür
Kangal özel
Kangal'ın tarihçesini araştırdığımızda en minik bir belgeye rastlayamadık Kangal köpeği hakkında değişik rivayetler söz konusudur Bir rivayete göre Mö Asurlular ve Babilliler zamanında türediği, aslan ve kaplan gibi barbar hayvanlara aleyhinde korunmak, savaşlarda kullanmak nedeniyle büyük bir dikkatle yetiştirildiği anlatılmaktadır
Bu köpeğin fazla kuytu bir şekilde aslanı mağlup ettiği söylenmektedir İkinci bir rivayete kadar, Hint mihracesinin Osmanlı padişahına (Yavuz Sultan Selim ya da 4 Murat ’a) bir köpek armağan etmesiyle başlamaktadır Sarayda yer alan ve aslanla boğuşan bu köpek aslanı öldürüyor Bu Nedenle padişahın nazarında büyük bir alaka görüyor Osmanlı ordusu doğu seferine gelişinde Kangal Deliktaş dolaylarında köpeğin kaybolduğu ve bütün aramalara rağmen bulunamadığı, Kangaldaki köpeklerin bu köpeğin soyundan türediği rivayetler arasındadır
17Yüzyılda Evliya çelebi Seyahatnamesinde aslan kadar kuvvetli olarak tanımlama ettiği bu köpeklerden bahsetmektedir Osmanlı İmparatorluğu kurucularının bu köpeği beraberlerinde Anadolu ’ya getirdikleri ve Osmanlının Avrupa'ya yayılmasıyla çoğu Avrupa çoban Köpeğinin de bu ırktan türediği sanılmaktadır Osmanlı İmparatorluğu dönemi arşivlerinde, Kangal köpeklerinden bahsedilmekte pedigrili yetiştiriciliği yapıldığı bahsedilmektedir Kangal çoban Köpeklerinin bu kadar eskilere dayanan tarihi geçmişten günümüze dek millet özelliklerini bozmadan gelebilmesini, geçimini koyunculuktan sağlayan çiftçilerin en güvenilir dostu olmasına ve Dünya köpek ırkları arasında kurtlara karşısında koyabilen tek köpek ırkı olmasına bağlanmaktadır Kangal köpekleri en kuvvet iklim ve alıştırma şartlarında bahşedilen görevi cani pahasına yerine getirirler Bakım ve gıda şartları diğer köpek ırklarına göre daha basit ve idareli olması Kangal ırkı köpek neslinin devamını sağlamıştır
Ek 1
Dünyada emsali görülmemiş bir köpek türü olan Kangal çoban köpekleri, Türkiye ’de ve yabancı devletlerde haklı bir üne sahiptir bilhassa İngiltere ve Amerika ’da bu köpekleri sevenler kadar dernekler yerleşmiş, yarışmalar yapılmıştır Ne acıdır ki yabancı devletlerin göstermiş oldukları ilgiyi, bizler maalesef son onon beş yıldır göstermekteyiz
Kangal çoban Köpekleri çok gözü kara, gayet hızlı ve çeviktirler Bayan ve çocuklara karşı gayet muhlis, fena niyetli kişilere karşısında son derece caydırıcı bir silah olan Kangal köpekleri çok akıllı, ön sezileri adaleli ve sahibine aşırı bağlıdırlar Sahibi tarafından azarlandığı vakit suçlu bir çocuk gibi başını öne eğer,sahibinin gözlerine mahsun mahsun bakarak bağışlama edilmesini bekler Hislerini yalnız hal, hareket, mimik ve jestlerle yok çıkardıkları değişik tonlardaki havlamalarla belli ederler
Kangal çoban Köpekleri görevlerine çok sadıktırlar şöyle ancak; dağda sürüden ayrılan ya da geride kalan koyunun başından günlerce aç ve susuz bekledikleri Kangal çiftçileri kadar anlatılmaktadır Kangal çoban Köpeğine sahip çiftçilerin en büyük gurur kaynağı köpeklerinin kurt boğmalarıdır Kurt boğan köpeğe sahip edinmek onlar için bir imtiyaz ve onur kaynağıdır
Yüzyılların ihmaline karşın ne ırk vasıflarından ne de yüksek ruh yapısından en ufak bir taviz vermemiştir Kan asaletine çok bağlıdır Doğuda bağımsızlık iken bile başka bir karnivorla çiftleşmesi olası değildir 1975 yılında askeri amaçla eğitime gücenmiş ve asırlardır bu yönde eğitim gören köpek türlerinden çok daha yetenekli olduğunu kanıtlamıştır
Ilave 2
Kangal köpekleri topluca kurt boğdukları gibi tek başlarına da kurt boğabilirler Eğer köpek tek başına kurt boğmuşsa genelde günlerce yerinden kalkamaz Zira hem yaralı olur keza de gösterdiği üstüefordan dolayı aşırı bitkin olur Yarasının birçok tırnak yarasıdır Kurdu boğmak için altına aldığında yaraların birçok karın bölgesindedir
Kurt arkadaki ayağının tırnaklarıyla üstündeki köpeği kaldırıp atmaya çalışırken yaralar Kurdun arka etap kasları çok kuvvetlidir Kurdun açmış olduğu diş yarası ise bıçakla indirimli gibidir Kangal köpeği kurdu fazla hızlı kovalar ve yetiştiği zaman ara sıra alt taraftan hızlı döş vurur, ara sıra de rastgele arkadan da çarpar Bu çarpışma sırasında haliyle kurtta köpekte yıkılır Sonradan her ikisi birden kalkmaya çalışır
Eğer köpek kurttan evvel kalkarsa, hemen kurdun boğazından tutar ve ölünceye değin bırakmaz Fakat kurt daha evvel kalkarsa bu kovalamaca devam eder Eğer köpek iki veya daha fazla ise kurt kalkmadan köpeğin değişik eşleri kurdu boğarlar
Bu köpekler kurdun ölüsüne kulağını dayayarak dinler ve en ufak bir harekette bitmiş boğarlar Bu anda köpeklerin sahibi deha gelse o hırsla atak edip kurdun ölüsünün yanına yaklaştırmazlar Bu olaydan birkaç saat sonra köpekler uysallaşırlar ve boğazlarına kaçan kurdun kılları dolayısıyla öksürmeye başlarlar Bunun için köpeklere anında bir koyun kesilir ve koyunun kuyruğu yedirilir Böyle bir olaya tanıklık etmek ve böyle bir köpeğe sahip olmak sahibi için iftihar kaynağıdır
Ilave 3
Sadakati, cesareti ve dost canlısı karakteriyle gerek Türkiye'de gerekse İngiltere, ABD ve Kanada ilk önce elde etmek üzere tüm dünyada haklı bir üne sahip olan kangal çoban köpeklerinin değeri bilhassa 1970'li yıllardan daha sonra anlaşılmaya başlanmıştır özellikle İngiltere ve Amerika'da kangal koruma dernekleri oluşturulmuş; ülkemizde ise bu özen ancak son yıllarda gösterilmeye başlanmıştır
Kangal çoban köpekleri ülkemizde öncelikle 1970'li yıllarda Gemlik'te askeri amaçlı köpek eğitim programına alınmıştır Eğitim programının sonucu hakkında farklı kaynaklar ayrı bilgiler vermektedir Bir bölümü, eğitim programı sonucunda, kangal çoban köpeklerinin, senelerdir bu yönde eğitim görebilen köpeklerden çok daha yetenekli olduğunun ortaya çıktığını söylerken; bir bölümü ise, eğitim sürecinin istenilen sonucu vermemiş olduğunu ve eğitimlerinin sınırlı tutulmasına karar verildiğini söylemektedir Kaynaklardan hangilerinin daha güvenilir sonuçlar içerdiğini bilemiyoruz; ama ikinci varsayımın doğruluğu halinde dahi, akıl seviyeleri diğer köpeklerden az olmayan bu köpeklerin eğitimlere tatmin edici cevabı vermemiş oluşunu iki etmene bağlantı kurmak bizce mümkündür:
Kangal çoban köpekleri tüm insancıllıklarına ve zinde mesuliyet duygularına karşın, geçmişten beri süregelen hayat biçimlerinden ve genel kişilik özelliklerinden kaynaklı olarak özgürlüklerine son derece düşkündürler Ayrıca, fazla gururlu olan kangal köpeklerinin, kesintisiz emirlere itaat etmesini ve bir anlamda köle sahip ilişkisini benimsemesini ummak kanımızca onlara haksızlık olur Bizim gözlemlerimize tarafından, kangal çoban köpekleri bir çok komutu kolaylıkla öğrenmekte; fakat sadece istedikleri süre bu komutlara uymaktadırlar Ama zaten içgüdüleri çok dinç olan kangal köpekleri, manâlı durumlarda genel olarak ne yapması gerektiğini herhangi bir komuta gerek duymaksızın bilmektedir
İkinci bir etken ise, eğitimin verildiği saatler olabilir Koruma köpeği olarak yetişmiş oluşundan nedeniyle performansı geceleri maksimum seviyede olan, ancak gündüz saatlerinde, hele de öğlenleri minimuma inen kangal çoban köpeklerine, araştırdığımız kaynaklarda yazdığına kadar, eğitim daima gündüz verilmeye çalışılmıştır; ama dediğimiz gibi performansının minimum olduğu vakit dilimidir gündüz
Yeniden 1970'li yıllarda yurtdışına götürülmesiyle de önemi anlaşılmaya başlanmış ve Anadolu köylüsünün senelerdir vefalı dostu olan, fakat özellikleri geniş çevrelere yayılamayan kangal çoban köpekleri tüm dünyada tanınmaya, Türk ve dünya basınında yer almaya başlamıştır
Bütün yeteneklerine karşın gerçi fazla sakin ve mütevazı bir görünüme sahiptir Mimikleriyle, hal ve hareketleriyle ve hatta havlama şekilleriyle, üzüntüsünü, sevincini, kızgınlığını fazla sıcacık ifade eder Fazlasıyla hassastır Kendisine kızıldığını anladığında, başını öne eğer, mahzun mahzun bakmaya başlar Böylece kaprislidir; ara sıra keyfi baştan yerine gelsin diye uzun uzun onunla konuşmak, kendisine neden kızıldığını açıklamak bile gerekebilir
üzüldüğünde yemeğini yemez, durgunlaşır, sürekli mahzun bir açıklama olur yüzünde
Kendileriyle ilgili konuşurken dikkatli olmak gerekir övüldüklerini ya da yerildiklerini gayet iyi anlarlar Son derece kıskançtırlar ve gözlerinin önünde bir diğer köpeğin sevilmesine hiç dayanamazlar
bilhassa son yıllarda evlerinde bekçi köpeği olarak kangal besleyenlerin sayısında büyük çoğaltma olmuştur Bunda en çok kangal çoban köpeğinin aile bireylerine karşı son derece sevecen, bayan ve çocuklara aleyhinde çok sakin oluşu etkilidir Ayrıca koku alma duyularının da öteki köpek türlerine tarafından daha enerjik olduğu söylenmektedir
çobanlar için önemi ise, olarak, kangal çoban köpeklerini, diğer bütün sürü koruma köpeklerinden üstün kılan özelliklerinden kaynaklanır Öteki sürü koruma köpekleri kurt için sadece caydırıcı özellik gösterirken, sadece kangal çoban köpeği kurdu öldürebilme özelliğine sahiptir Kurda karşı erkek ve kadınsı köpek ortak çalışıp birbirlerinin eksikliklerini kapatırlar Kadınsı köpek daha süratli ve çeviktir; erkek ise daha güçlü Boğuşurken esas olarak göğüs darbeleriyle düşmanlarını sersemletip savunmasız duruma getirirler Kesinlikle fakat, kurt boğan bir köpeğe sahip elde etmek çobanlar göre bir kibir kaynağı olarak görülmektedir Ancak kurt boğmasının yanı sıra, sürü koruma köpeği olarak birçok diğer yeteneklere de sahiptir
fazla süratli koşarlar ve çok çeviktirler Yaklaşık 200 başlık bir sürüyü korumak için yalnızca bir erkek ve bir dişi kangal yeterlidir Görevlerine çok bağlıdırlar Sürüdeki hayvanların sayısını bilirler ve dağda kaybolan, sürüden ayrılan, geride kalan koyunların başında günlerce aç ve susamış bekledikleri çobanlar göre anlatılmaktadır
Doğada çok zorda kalmadıkça diğer köpeklerle çiftleşmeyi kabul etmezler Hatta kardeşlerin de çoğunlukla çiftleşmediği bilinmektedir Bu özellikleri, yüzyıllardır ihmal edilmiş olmalarına ve değerlerinin yeni anlaşılmaya başlamış olmasına karşın, genel kişilik özelliklerini yitirmemelerini ve saflıklarını büyük ölçüde korumalarını sağlamıştır
Ilave 4
Yüzyıllardır Anadolu insanının cesur, zeki ve bir pek vefalı dostu olan kangal çoban köpeklerinin tarihçesi hakkında fazla belli bilgilere ne eyvah oysa ulaşılamamaktadır
Kangal çoban köpeği yüzyıllar baştan başa Anadolu'da çobanların yanında sürüyü her türlü tehlikeye karşı korumuş olan bir köpek türüdür Geçmişiyle ilgili üç bambaşka varsayıma ulaşabildik
Asurlular ve Babilliler döneminde ortaya çıktığı ve aslan gibi barbar hayvanlardan korunmak için kullanıldığı ileri sürülmektedir
İkinci bir varsayıma kadar; kangal çoban köpeği bir Hint mihracesi tarafından Yavuz Sultan Selim ya da IV Murat olduğu varsayım edilen Osmanlı padişahına hediye olarak getirilmiştir Bu köpeğin aslanı öldürmesi, padişahı fazla etkilemiş ve padişahın bu köpeğe fazla değer vermesini sağlamıştır Oysa Osmanlı ordusuyla birlikte gittiği doğu seferinde, Kangal Deliktaş civarlarında köpek kaybolmuş ve tüm aramalara karşın bulunamamıştır Kangal çoban köpeklerinin bu soydan geldiği söylenmektedir
üçüncü bir varsayım da; Evliya çelebi'nin Seyahatname'sinde bahsedilen köpek hakkındadırEvliya çelebi, 'aslan kadar adaleli' diye tanımladığı bir köpekten bahsetmektedir Osmanlı'nın kurucularının bu köpeği kendileriyle birlikte Anadolu'ya getirdikleri tahmin edilmektedir Yine bu varsayıma tarafından, Osmanlı'nın Avrupa'ya yayılmasıyla birlikte, bu köpek de Avrupa'nın dağıtılmış yerlerinde bulunmuş ve birçok Avrupa çoban köpeği de bu ırktan türemiştir
Bu varsayımlar dışında tanıdık bir vaka, kangal çoban köpeğine Osmanlı İmparatorluğu döneminde çok tartı verildiği ve pedigrili olarak yetiştirildiğidir Bu dönemde kangal çoban köpeği Osmanlı İmparatorluğu'nda genelde saray eşrafı ve İmparatorluğun ileri gelenleri kadar yetiştirilmiştir Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünden itibaren ise, pedigrili yetiştiricilik kaybolmuştur
Esas köpek türü, yani Latince ismiyle 'canis familaris', kendine özgü birtakım kişilik özellikleri taşımaktadır Sadakat gibi, yiğitlik gibi, güvenilirlik gibi Ne yazık ki, çakal, kurt gibi görünüş itibariyle köpeğe eş; ancak kişilik yapısı itibariyle yukarıdaki özelliklere sahip olduğu tartışılır olan hayvanlarla yüzyıllar her tarafında çiftleştirilen köpeklerin saflıkları bozulmuş, insanın doğrusu iyi dostu olan köpeklerin genlerinden gelen şahsiyet özellikleri başlangıçtaki niteliklerini kaybetmeye başlamıştır Bu bilinçsiz çiftleştirme olgusundan kendini koruyabilen ender köpek türlerinin başında kangal çoban köpeği gelmekte ve günümüzde Anadolu insanının en vefalı dostlarından biri olma özelliğini korumaktadır
öylesine ancak, kangal çoban köpeklerinin geçmişini araştırmaya başladığımızdan beri, görüştüğümüz her kangal çoban köpeği sahibinin, köpeklerinin sadakati, duygusallığı, cesareti ya da zekasıyla ilgili ve bu köpeği kendileri için vazgeçilmez kılan, ilk olarak bizim de inanamadığımız, ardından ise alıştığımız ve hatta kendi köpeklerimizde yaşadığımız öyküleri vardı Bunların bir bölümünü sitemizin 'Anılar, Efsaneler ve Haberler' bölümünde okuyabilirsiniz
Kangal çoban köpeklerinin saflıklarını büyük ölçüde koruyabilmiş olmalarının en kayda değer sebeplerinden biri olarak bu köpeklerin yapı itibariyle çok kocaman oluşları ve bu nedenle öteki nesil köpeklerle çiftleşmeyi kabul etmemeleri gösterilmektedir *

 

[Yapay-Zeka]

Kangal köpekleri gerçekten de özel ve dikkate değer bir köpek ırkıdır. Kökeni ve tarihi hakkında çeşitli rivayetler olmasına rağmen, aslında Anadolu'nun çok eski çağlarından beri var olan bir köpek ırkı olduğunu söyleyebiliriz. Kangal'ın sadık, cesur, zeki ve sahibine bağlı bir karaktere sahip olduğunu belirten bilgilere göre, özellikle sürü koruma ve bekçilik gibi görevlerde oldukça başarılı oldukları görülmektedir.

Kangal çoban köpeklerinin kurtlara karşı gösterdiği cesaret ve başarılarıyla ünlü oldukları biliniyor. Birçok kaynakta belirtildiği gibi, kangal köpekleri tek başlarına bile kurtları boğabilmekte ve sürüleri korumak için gerekli yeteneklere sahiptirler. Ayrıca, kendilerine yapılan eğitimlere karşı bazı özgür ruhlu davranışlar sergileyebilecekleri ve bu nedenle emirleri tam olarak uygulamayabilecekleri belirtilmektedir. Ancak içgüdülerine güvenerek doğru eylemleri gerçekleştirebildikleri ve sahibi için tam bir koruma ve sadakat gösterebildikleri de vurgulanmıştır.

Kangal köpeklerinin fiziksel özellikleri ve yetenekleri üzerinde durulmuş. Özellikle kurt boğma konusunda üstün başarıları ve sürü koruma yetenekleri ön plana çıkarılmış. Aynı zamanda sahiplerine karşı sevgi dolu ve koruyucu bir tutum sergileyen kangal köpeklerinin, özel bakım ve ilgiyle beslenmeleri gerektiği vurgulanmış. Kangal çoban köpeklerinin özgün karakter özellikleri ve tarihleri hakkında verilen detaylı bilgiler, bu köpek ırkının ne kadar değerli ve özel olduğunu ortaya koymaktadır.