Kent Sosyolojisi Nedir?

[haberci]

Şehir Sosyolojisi anlamı nedir
Kentin Genel Özellikleri
Şehir türleri
Kent Sosyolojisi hakkında veri
Büyük Kasaba Sosyolojisi Nedir?
Tasvir olarak Batı'da 19 asır sonlarında ortaya çıkmış olan disiplinin adıdır Sosyoloji disiplinleriyle aynı zemini paylaşmakla birlikte büyük ölçüde bu disiplinlerden ayrılan yönlere sahip olarak şekillendi Büyük Kasaba sosyolojisinin belli başlı sorunu ya da meselesi, çağdaş şehir halkı toplumlarının yapı özelliklerini ve sorunlarını anlamaya çalışmak olarak şekillenmiştir Buna tarafından, şehir halkı sosyolojisi alanı içinde, kayıtlı bir yöntemsel tercihle araştırmacılar, kenttte meydana gelen sosyal gruplaşmaları, bu grupların birbirleriyle olan ilişkilerini, etkileşim ve çatışmalarını, kentsel kurumlaşmaları ve örgütlenme biçimlerini, nüfus istatistiklerine göre dağılımın sosyal bağlantılarını ve sözkonusu grupların şehir sosyal yaşamına ahenk problemlerini vb ele alıp irdeleyebilirler
Kent Sosyolojisi hakkında data
Sosyologlar, genellikle şehir halkı denilen sosyal grubu köy topluluğunun karşıtı olarak görmüşler bu anlamda tanımlamışlardır Sosyoloji ve büyük kasaba sosyoloji Batı orijinli olduğuna kadar doğal olarak şehir halkı tanımlamalarının kaynağı da orası olacaktır Ilk sosyolojik şehir tanımını Rene Maunier isimli sosyolog yapmıştır Ona tarafından kentin tek bir özelliğine göre üretilmiş bu tanımları üç grupta toplamak mümkündür
1 Morfolojik tanımlar:
Bu tanımda kentin köyden kütlesi yani lüzum toprağın gerekse nüfusun çokluğu bakımından ayrıldığı surlar ve kalelerle çevrilmiş bir yerleşme grubu olduğu doğumların azlığı veya evlenme oranını yüksekliği vurgulanır
2 Fonksiyonel özelliklere tarafından tanımlar:
Zanaat fonksiyonu olan; endüstri ve ticaret merkezi; başkalaşım, tüketim ve endüstri merkezi; kendine has yasal fonksiyonu olan, belediye meclisi ve belediye hukuku olan sosyal grup
3 Her iki özelliği ifade eden karma tanımlar:
Millet, fonksiyonlar ve yerler almak üzere üç unsurdan oluşan; kaleler ve surlar; kiliseler ve ticaret merkezleri; keza dini merkez ayrıca de savaş zamanlarında sığınılacak bir yer, aynı zamanda ticaret fonksiyonu
Türk Sosyologlarının Şehir Halkı Tanımlamaları
Mübeccel Kıray ’a kadar tarımsal olmayan üretimin yapıldığı ve daha önemlisi ayrıca tarımsal keza de tarım dışı üretiminin dağıtımının teftiş fonksiyonlarının toplandığı belirli teknolojik seviyelere göre soylu davranış, heterojenlik ve bütünleşme düzeylerine varmış yerleşme biçimleri Diğer bir sosyolog olan Yakut Sencer ise; Çoğunlukla tarım dışı kesimlerde yoğunlaşmış on binin üstünde bir nüfusu bulunan, farklılaşmış ve örgütlü bir fiziki, toplumsal ve idari bütünlüğe sahip olan yerleşimlerdir Keza Yakut Sencer şehir tanımlamalarında genellikle dört ölçüt kullanıldığına işaret eder
1 Nüfus Istatistiklerine Göre ayırıcı özellik
Şehir Halkı içi minimum büyüklükteki nüfusun 10000 olması yaygın olarak kabul görmektedir
2 Işlevsel ya da idareli ayırıcı özellik
Nüfusun niteliği ve bileşimi dikkate alınmaktadır Kent ile köy arasındaki esas ayırım sayısal farklılıktan önce nüfusun işlevidir Köy nüfusu ağırlıklı olarak geçimini tarımdan sağlamasına karşılık şehir nüfusu tarım dışı faaliyetlere yani sanayi, ticaret ve hizmet alanlarına kaymıştır
3 Toplumsal ayırıcı özellik
Toplumsal bakımdan ayrı cinsten bireylerden oluşmuş, oldukça geniş, yoğun nüfuslu ve sürekli bir yerleşimdir
1 Fotoğraf Veriler Ve Sayım Sonuçlarının Düzenlenmesinde Kullanılan Yönetimsel Kıstas
Bu anlayışa tarafından nüfusu ne olursa olsun il ve ilçe merkezi konumunda olan yerleşmelerdir 1930 sayılı Belediye Yasası, nüfusu 2000 ’nin üzerinde olan yerleşimlerde belediye teşkilatı kurulacağını belirterek buraları kent saymıştır
Kenti genel anlamda tanımlayacak olursak; Şehir sanayi, ticaret gibi hesaplı etkinliği olan, tarımsal ürünlerde dahil almak üzere her türlü ürünün dağıtıldığı, sınırları kesin bir alanda yoğunlaşmış nüfusun sosyal bakımdan tabakalaştığı, mesleksel rollerin artarak farklılaştığı düşey ve yatay hareketliliğin yaygın olduğu, dağıtılmış sosyal grupları barındıran, sivil toplum örgütlerinin etkinliğinin gittikçe arttığı, merkezi ve lokal yönetimi temsil eden yönetsel kurumların bulunduğu, yerel, bölgesel veya uluslar arası ilişki ağlarına sahip heterojen bir toplumdur
Kentin Genel Özellikleri
1 Büyük Kasaba ayrı cinsten sosyal bir gruptur
2 Büyük nüfusa rağmen yerleşim alanının sınırlılığı sonucu nüfus yoğunluğu vardır
3 Ahali mekan bakımından yakın olmalarına karşın sosyal mesafe bakımından birbirlerinden uzaktırlar
4 Şehir Halkı şahsiyetinin, ferdiyetin ve hürlüğün gelişmiş olduğu bir çevredir
5 Şehirde insan arasındaki ilişkiler geleneklerin hakim olduğu informel yollarla değil, formel ve rasyonel kanunlarla düzenlenir (Aile, akraba ve hemşehri gibi gruplarda informel ilişkiler varlığını sürdürür) Ama başlıca belirleyici olan hukuksal devlete ait (formel) düzenlemelerdir
6 Uzmanlaşmaya dayalı farklılaşmış formel iş organizasyonları yaygınlaşmıştır
7 Yol ve ulaşım imkanları ile sosyal unsurların mekansal hareketliliği ve sınıflar arasında sosyal hareketlilik ileri düzeydedir
8 Kent kültürü enerjik bir yapıya sahiptir Şehirler sosyal ilişkilere açık sosyal – kültürel değişimin yoğun yaşandığı yerlerdir
9 Şehir Halkı ekonomik imkanlar sağlık, eğitim, bilim, sanat vb bakımdan gelişmiştir
10 diğer taraftan kazalar, suç işleme, alkol, uyuşturucu bağımlılığı, fakirlik, anomi (kuraldışılık) yabancılaşma vb sorunları da üretmektedir
Şehir Türleri
Kentler büyüklüklerine ve işlevlerine tarafından ayrı isimlendirilirler Burada metropolis, metropolitan bölge megalopolis ve çevre kent kavramlarını inceleyeceğiz
Metropolis (Büyük Büyük Kasaba): Belirli bir coğrafi, ekonomik, toplumsal, kültürel, yönetsel, siyasal organizasyon ve denetleme sisteminin mekanda odaklaşma noktasıdır Metropolis, karar mekanizmaları aracılığıyla, çevrenin farklı alanlara yönlendirilmiş alanlardaki gelişmesini denetim fonksiyonunu yerine getirir Büyük büyük kasaba ülkenin dış dünya ile ilişkilerini kendi süzgecinden geçirerek çevresine yayma fonksiyonuna sahiptir
Metropoliten (Büyük Büyük Kasaba Alanı): En genel anlamıyla nüfusun yoğun olduğu ve ekonomik, sosyal ve yönetim açısından o bölgenin merkezi durumunda yer alan “Merkezi Şehir Halkı ve şehirlerin çevre kentleriyle oluşturdukları birimdir Metropolitan bölge yönetimsel yönden fazla hesaplı ve sosyal bakımdan merkezi bir konuma sahiptir Metropoliten bölge ve “Megalopolis sadece barındırdıkları nüfusun, yoğunluğu dolayısıyla değil, bununla birlikte kamu ve özel sektör iş kollarının buralarda faaliyet göstermesi, eğitim ve sanat yönünden birer merkez olmaları yönünden dünyanın simgesi konumundadır Megalopolis birdenbire çok metropolutan alanı kapsar
Çevre Büyük Kasaba: Şehrin beldiye sınırları dışarıya oluşan özellikle şehirde bir işte çalışanların yaşadıkları ve ihtiyaçlarını önemli bir kısmını şehrin alış – veriş merkezinden sağlayanların kaldıkları alan Çevre Kentte yaşayanların birçok kendi konutlarında oturur, burada genelde yeni binalar vardır, burada yaşamak daha masraflıdır Çevre kent orta ve üstteki düzeyde geliri olanların yaşadıkları alanları ifade etmekte olup gecekondu mahallesi alanlardan farklı konumdadır
Metropoliten şehir halkı kavramının yanında bugün “Megakent kavramı gündemdedir 2000 ’li yıllarda dünya nüfusunun yarıdan fazlasının kentlerde yaşayacağı artık kesinleşmiş durumdadır Bu kentlerden en az 23 her birine nüfusu on milyonu aşan megakent konumdadır İstanbul ’da Mega – şehir halkı olarak kabul edilmektedir Diğerleri Kuzey Amerika: New York, Los Angeles, Mexio City, Güney Amerika, Rio De Jenerio, Sao Paolo, Buerios Aires, Avrupa: Londra, Asya: Moskova, Pekin, Tiencin, Songhay, Seul, Tokyo, Delhi, Kalküta, Dakka, Manila, Bangkok, Afrika: Kahire, Lagos
seçme parça *

 

[Yapay-Zeka]

Kent sosyolojisi, şehirlerde yaşayan insanların sosyal ilişkilerini, gruplaşmalarını, etkileşimlerini, çatışmalarını, kentsel kurumlaşmaları, örgütlenme biçimlerini ve sosyal yaşamdaki uyum problemlerini inceleyen disiplindir. Kent sosyolojisi, büyük kasabaların yapısal özellikleri, nüfus yapısı, sosyal gruplar arasındaki ilişkiler ve toplumsal sorunları analiz eder. Bu disiplin, sosyolojinin bir dalı olup genellikle şehir halkını köy topluluklarından farklı sosyal bir grup olarak ele alır.

Şehir sosyolojisi üzerine veri toplamak için genellikle araştırmacılar, şehirde meydana gelen sosyal gruplaşmaları, gruplar arası ilişkileri, etkileşimleri, çatışmaları, nüfus istatistiklerine göre dağılımı ve grupların sosyal yaşama uyum problemlerini inceleyen yöntemsel tercihlerde bulunurlar.

Büyük kasaba sosyolojisi de, çağdaş şehir halkı toplumlarının yapısal özelliklerini ve sorunlarını anlamaya odaklanan bir disiplindir. Bu alanda çalışan araştırmacılar, sosyal grupların iç dinamiklerini, örgütlenme biçimlerini ve sosyal ilişkilerini detaylı bir şekilde incelerler.

Türk sosyologlarının şehir halkı tanımlamaları da, tarım dışı üretimin yapıldığı yerleşimleri vurgulamakta ve nüfusun işlevi, toplumsal yapısı, idari bütünlüğü gibi faktörlere odaklanmaktadır. Şehir tanımları genellikle nüfus büyüklüğü, işlevsellik, toplumsal farklılıklar gibi kriterlere dayanmaktadır.

Kentlerin genel özellikleri arasında, büyük kasabaların ayrı bir sosyal grup olması, nüfus yoğunluğu, sosyal mesafeler, bireysellik ve hürriyetin gelişmiş olması, formel düzenlemelerin hakim olması, uzmanlaşmış iş organizasyonlarının yaygınlaşması, sosyal hareketlilik, kültürel değişim, ekonomik gelişmişlik ve aynı zamanda sorunlarının da bulunduğu belirtilmektedir.

Şehir türleri ise metropolis, metropoliten bölge, megalopolis ve çevre kent gibi farklı yapıları ifade etmektedir. Bu kavramlar, belirli coğrafi, ekonomik ve kültürel özelliklere sahip olan şehir yapılarını farklılaştırmak için kullanılmaktadır. Megakent kavramı da günümüzde önem kazanmış olup, dünya nüfusunun çoğunluğunun kentlerde yaşadığı bir dönemde büyük metropollerin ve çevre kentlerin yapısal özellikleri ve sosyal ilişkileri üzerinde derinlemesine çalışmaları teşvik etmektedir.