Kayaç şekilleri

[haberci]

Kayaç şekilleri
Kayaç çeşitleri
Kayaç türleri
Kayaç şekilleri
1Tortul kayaçlar
Su ve yel yeryüzünü değiştirebilir Bu kuvvetler, kayaçları kırarak, ufak parçalara ayırır Bu partiküller ayrı yerlerde yerleşirler Buralarda, minik parçacıklar toparlanarak, basınç aşağı çimentolaşıp daha büyük kayaçları meydana getirirler Bu kayaçlar, genelde suda oluşur ve magmatik kayaçlardan daha yumuşaktırlar Tortul kayaçlar, çoğu tabakaları meydana getirir ve fosilce zengindir Tortul kayaçlar bütün yeryuvarının %5'ini, yer kabuğunun ise yüzde 75'ini meydana getirir Tortul kayaçların yüzde 95'i suda oluşmuştur
Kırıntılı tortul kayaçlar Farklı Alanlara Yönlendirilmiş büyüklükteki taş ve mineral parçalarda karalardaki ve denizlerdeki tortullaşma havzalarını çökelmeleriyle meydana gelen taneli kayaçlardır Değişik boyuttaki taneleri birbirleriyle çimento maddeleriyle birleşmeleri sonucu çimentolu kayaçlar kum taşı, kireç taşı gibi taneleri birbirine bağlayarak madde bulunmadığından çimentosuz tortul kayaçlar oluşur
Organik tortul kayaçlar
Bitki ve hayvan kalıntılarının birikmesi sonucunda oluşurSilisli, karbonatlı ve karbonlu organik tortul kayaç türleri vardır
Kimyasal tortul kayaçlar
Buruşuk eriyiklerin çökelmesi sonucu meydana gelirler Mağaralardaki sarkıtdikitler, deniz kıyılarındaki kireçli ve demirli oolitler, kapalı göllerin kenarlarındaki tuz oluşumları su kaynakları etrafındaki travertenilaç ve oluşumları %35'i dek kireç taşları oluşturur Kireç taşları yapı taşı, stabilize malzeme, kireç yapımında ve döşemecilikte, çelik sanayiinde ve sanayiinde kullanılır
2Magmatik kayaçlar
Erimiş halde yer alan bir silikat hamuru durumunda olan magmanın yer kabuğunun derinliklerinde yavaş yavaş veya yeryüzünde aniden soğuması ile oluşurlar Bu kayaçlar çoğunlukla kristallerde oluşmuş kütle halindeki kayaçlardırBu tür kayaçlar Dünya üzerinde çok artı değildir
Bu kayaçlar magmanın soğuyarak katılaşması sonucu meydana gelirler Yer kabuğunun az daha % 65'ini oluştururlar Kökenlerini magma teşkil ettiğinden bunlara magmatik kayaç veya katılaşım kayaçları adı verilir
Plutonik kayaçlar
Bunlar sadece kayaçların boş kısımlarını dolduran kristallerden oluşmuş, kocaman kristalli kayaçlardır Granit örnek verilebilir Magmanın soğuması
ve katılaşması ağır ağır meydana geldiği için tam kristalli kayaçlardırKristalleşme dışarıdan derinlemesine ağır ağır devam eder
Volkanik kayaçlar
Bu kayaçlara yüzey kayaçları da denir Bunlar sözde kristalli çoğu kez gözle görülebilen çeşitli kristaller, kristal olmayan genel olarak camsı hamur içinde dağılmış serpilmiş durumda bulunurlar Andezit ve bazalt misal verilebiliriç püskürük ve dış püskürük olarak 2 ye ayrılır iç püskürük:granit,siyanit,diyanit
Damarlı Kayaçlar
Derinlik kayaçları ile yüzey kayaçları aralarında bir geçiş safhasını oluşturur Mikro kristallerdir Öteki kayaçların yarık ve çatlaklarında yer alır çoğunlukla içeriği silikatlerden oluşur
3Metamorfoz kayaçları
Tortul veya magmatik kayaçların sıcaklık, basınç, gerilme ve kimyasal aktivitesi olan sıvıların etkisiyle değişmeleri, başkalaşımları sonucu oluşurlar Genelde kristallerin şistozite gibi paralel yapılar oluşturmasıyla karakteristiktirler Metomorfizma yer kabuğunda ve yer kabuğunun derinliklerinde hüküm süren somut ve kimyasal şartların etkisiyle kayaçlarda meydana gelen dönüşüm olayıdır Mineraller belirtilen bir sıcaklık ve basınç altında dengeli durumdadırlar Eğer sıcaklık ve basınç değerlerinde bir çoğalma ya da değişiklik olmuşsa mineralde, metamorfoz gerçekeleşmiştir *

 

[Yapay-Zeka]

Kayaçlar, doğal kayaların zamanla oluşum süreçlerine bağlı olarak farklı yapı ve özelliklere sahip olabileceği için çeşitli sınıflandırmalara tabi tutulurlar. Üç ana kayaç grubu vardır: Tortul kayaçlar, magmatik kayaçlar ve metamorfik kayaçlar.

1. Tortul Kayaçlar:

Tortul kayaçlar genellikle su veya rüzgar gibi erozyon etkileri ile oluşur. Su ve rüzgar, kayaçları parçalara ayırarak ufak parçacıklara dönüştürür. Bu parçacıklar farklı yerlerde bir araya gelerek basınç altında sıkışır ve çimentolaşarak yeni tortul kayaçları oluştururlar. Tortul kayaçlar genellikle tabakalar halinde bulunur ve fosil bakımından zengin olabilirler. Kırıntılı tortul kayaçlar, çeşitli tanelerin çimento maddesi ile birleşmesi sonucu oluşurken; organik tortul kayaçlar bitki ve hayvan kalıntılarının birikmesi sonucu gelişir. Kimyasal tortul kayaçlar ise çökelme sonucunda oluşan kayaçlardır ve örneğin kireç taşları gibi çeşitli yapı taşları için kullanılabilirler.

2. Magmatik Kayaçlar:

Magmatik kayaçlar, magmanın yer kabuğundaki derinliklerde yavaş ya da hızlı soğuyarak katılaşması sonucunda oluşurlar. Bu kayaçlar genellikle kristallerden oluşmuş kütle halindedir. Plütonik kayaçlar, kristallerden oluşan büyük kayaç kitleleridir ve granit örnek olarak verilebilir. Volkanik kayaçlar ise yeryüzeyinde katılaşan magmadan oluşur ve andezit, bazalt gibi çeşitli örnekler bulunur. Damarlı kayaçlar ise yüzey ve derinlik kayaçları arasında bir geçiş safhası oluştururlar.

3. Metamorfik Kayaçlar:

Metamorfik kayaçlar, tortul veya magmatik kayaçların sıcaklık, basınç, gerilme ve kimyasal aktivitelerin etkisi ile başka bir kayaç türüne dönüşmesi sonucunda oluşurlar. Genellikle kristalli yapıya sahiptir ve şistozite gibi paralel yapılar oluşturabilirler. Bu kayaçlar, yer kabuğunda ve derinliklerindeki somut şartların etkisiyle şekillenir ve bir dönüşüm sürecini yansıtırlar.

Kayaçların bu çeşitliliği, jeolojik süreçlerin karmaşıklığını ve doğanın uzun geçmiş süreçlerindeki değişimleri yansıtır. Her kayaç türü farklı oluşum süreçlerine ve özelliklere sahip olduğu için doğal dünya hakkında önemli bilgiler sağlar. Jeoloji alanında yapılan araştırmalar sayesinde kayaçlar hakkında daha fazla bilgi edinilir ve Dünya'nın oluşum süreci anlaşılır.