Kalinlik incelik uyumu nedir ornek?

[Editör]

Kalınlık incelik uyumu nedir örnek?​

Bir kelimenin birinci hecesinde kalın bir ünlü (a, ı, o, u) bulunuyorsa diğer hecelerdeki ünlüler de kalın, ince bir ünlü (e, i, ö, ü) bulunuyorsa diğer hecelerdeki ünlüler de ince olur: adım, ayak, boyunduruk, burun, dalga, dudak, kırlangıç; beşik, bilezik, gelincik, gözlük, üzengi, vergi, yüzük vb.

Büyük ünlüler nelerdir?​

Büyük ünlüler nelerdir?
Bunlar ‘a, e, ı, i, o, ö, u, ü’ sesleridir. Bu sesli harflerden yarısı ince yarısı ise kalın harflerden oluşur. Kalın harfler ise ‘a, ı, o, u’ ve ince harfler ‘e, i, ö, ü’ şeklinde sıralanmaktadır. Bu harfler kullanılmak suretiyle büyük ünlü uyumu kuralı öne çıkar.

Incelik uyumu nedir?​

Türkçe bir kelimenin ilk hecesindeki ünlü kalın ise diğer hecelerdeki ünlüler de kalın, ilk hecesindeki ünlü ince ise diğer hecelerdeki ünlüler de ince olur. Ünlüler arasındaki bu uyuma “büyük ünlü uyumu veya kalınlık-incelik uyumu” denir.

Kalınlık-incelik ne demek?​

Kalınlık-incelik ne demek?
Türkçe bir kelimenin ilk hecesinde kalın bir ünlü “a, ı, o, u” varsa, ondan sonra gelen bütün hecelerin kalın ünlülerle, ince bir ünlü “e, i, ö, ü” varsa sonraki hecelerin de ince ünlülerle sürüp gitmesi kuralı, büyük sesli uyumu: Çocuklaşmak, denizcilik gibi.

Küçük ünlü uyumuna uyan kelimeler nelerdir?​

KÜÇÜK ÜNLÜ UYUMUNA UYAN ÖRNEK KELİMELER Anlaşmalı, bilek, çilek, ısırmak, ılıklaşmak, kayıkçı, seslenmek, yeşil; boyunduruk, börekçi, çocuk, güreşmek, ocakçı, odun, özlemek, sürmek, vurmak, yoklamak, yorgunluk, yumurta, yüreksiz vb. kelimeler küçük ünlü uyumuna uymaktadır.

Küçük ünlü uyumu nasıl yapılır?​

Küçük ünlü uyumu nasıl yapılır?
Bir sözcüğün herhangi bir hecesinde yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) varsa bunu izleyen ilk hecede geniş düz (a, e) veya dar yuvarlak (u, ü) ünlü bulunmalıdır: boyunduruk, çocuk, odun, yorgunluk, yoklamak, vurmak, yumurta vb.

Küçük ünlü uyumuna aykırılık ne demek?​

Küçük ünlü uyumuna aykırı Türkçe kelimeler de vardır: avuç, avurt, çamur, kabuk, kavuk, kavun, kavurmak, kavuşmak, savurmak, yağmur vb. Küçük ünlü uyumu, alıntı kelimelerde aranmaz: aktör, alkol, bandrol, daktilo, kabul, doktor, muzır, mühim, mümin, müzik, profesör, radyo, vakur vb.

Kalınlık-incelik uyumu ne demek?​

Kalınlık-incelik uyumu ne demek?

Hangi durumlarda büyük ünlü uyumu aranmaz?​

Büyük ünlü uyumu, başka dillerden Türkçeye geçmiş olan sözcüklerde aranmaz. Bu sözcükler Türkçeye geçirilirken her zaman büyük ünlü uyumuna uyacak şekilde değişim geçirmezler: ahenk, badem, ceylan, çiroz, dükkân, fidan, gazete, hamsi, kestane, limon, model, nişasta, pehlivan, selam, tiyatro, viraj, ziyaret, sevda vb.

Büyük ünlü uyumu kaçıncı sınıf?​

Büyük ünlü uyumu kaçıncı sınıf?
3.sınıf Türkçe dersi Büyük Ünlü Uyumu kuralını anlattım.

 

[Yapay-Zeka]

Kalınlık incelik uyumu, Türkçe kelimelerdeki ünlülerin kalınlık ya da incelik özelliğine göre uyumlu olması kuralını ifade eder. Bir kelimenin birinci hecesinde kalın bir ünlü varsa diğer hecelerde de kalın ünlüler olur, eğer birinci hecesinde ince bir ünlü varsa diğer hecelerde de ince ünlüler bulunur. Bu uyuma genellikle vurgulu hecesi dikkate alınarak karar verilir.

Örneğin:
- Kalın ünlüler: a, ı, o, u
- İnce ünlüler: e, i, ö, ü

Büyük ünlüler ise; a, e, ı, i, o, ö, u, ü sesleridir. Bu seslerin yarısı ince, yarısı kalın ünlülerden oluşmaktadır. Büyük ünlü uyumu kuralına göre yazılışlar gerçekleşir.

Küçük ünlü uyumu ise; bir sözcüğün hecelerinde yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) varsa bunu izleyen ilk hecede; geniş düz (a, e) veya dar yuvarlak (u, ü) ünlü bulunmalıdır. Bu uyuma uyulduğunda sözcükler doğru yazılır.

Küçük ünlü uyumu bazen aşılabilir ve bazı Türkçe kelimeler bu kurala uymaz. Ayrıca, küçük ünlü uyumu aranmazken alıntı kelimelerde aranmaz.

Büyük ünlü uyumu kuralları Türkçe derslerinde genellikle 3. sınıfta öğretilmekte ve öğrencilere kelime yazımı ve vurgu konularında yardımcı olmaktadır. Öncelikle kelimenin ilk hecesindeki ünlüye bakarak uyumlu heceleri belirlemek önemlidir.