Kahramanmaraşın Sivil Mimarisi

[haberci]

Kahramanmaraş Sivil Mimari ,Kahramanmaraşın Sivil Mimari tarihi,Kahramanmaraş Sivil Mimari resimleri
Kahramanmaraş Sivil Mimari
Kahramanmaraş ’ta eski Türk evlerinden böylece az misal günümüze gelebilmiştir XIXyüzyılın sonlarında başlayan Ermeni ayaklanmaları, IDünya Savaşı sırasında Fransız işgali, şehirde çıkan yangınlar, depremler sivil mimari örneklerinin büyük bir kısmının ortadan kalkmasına neden olmuştur aynı zamanda günümüze gelen örnekler de Kahramanmaraş sivil mimarisi hakkında yeterli data vermektedir
Kahramanmaraş evlerinin tamamı güneye yöneliktir Avlu içerisindeki bu evlere Enikli Kapı (Kuzulu Kapı) denilen bir kapıdan girilmektedir Bu kapı bazen kemerli bazen de düz atkılıdır Çoğu evlerde bu kapılar iç ve dış almak üzere ikiye ayrılmaktadır Avlular başlıca taş buruşuk olup, ortalarına yuvarlak, oval veya köşeli şadırvanlı havuzlar yerleştirilmiştir Bir Takım örneklerde de havuzlar evin içerisine, birinci kata da alınmıştır
Kahramanmaraş evlerinin bazılarında Su Koçu denilen su pompaları bulunmakta olup, bunlar bununla beraber hidrofor görevini üstlenmişlerdir Bu pompanın yardımı ile sular üç ve dördüncü kata değin çıkarılabiliyordu
Kahramanmaraş evleri çoğunlukla iki katlı olup, üç katlı olanlara da rastlanmaktadır Bu evler yüksek avlu duvarları ile çevrili alanlarda yer almış olup, düzgün kesme taştan yapılmışlardır Evlerin altındaki mahzenler aynı zamanda ağıl olarak kullanılmış, zemin katta kiler, mutfak, ambar gibi birimlere yer verilmiştir Evlerin üst katları daha çok günlük yaşama uygun biçimde düzenlenmişlerdir Evlerin ikinci katında Gezintiye denilen bir sofa bulunmaktadır Bu sofanın çevresi camla kapatılmamış, dışında açık olarak bırakılmıştır Odalar da doğrudan doğruya bu sofaya açılmaktadır Kapıları ahşap, iki veya tek kanatlıdır Kahramanmaraş evlerinde pencerelerin ayrı bir özelliği vardır Bunlar tabandan tavana dek büyük ve üzeri süslü tahtalarla şekillendirilmiştir Fakat, ışık ve hava alan kısımları epeyce küçük tutulmuştur Bunlara çeşitli şekillerde hareket edebilen ya da panjurlar da eklenmiştir
Bir Takım evler harem ve selamlık olarak iki farklı bölümden meydana gelmiştir Üstteki katlarda açık eyvan düzenlemeleri ile balkon ve sofalar manâlı yeri tutmuşlardır Evlerin çoğunun üzeri ahşap çatı ile örtülmüştür
Kahramanmaraş ’ta evler planlarına kadar sekiz öbür tipe ayrılmıştır Bunlar ön cephe ya da orta merenli, boydan boya açık sofalı evler; yandan merenli, T planlı sofalı evler; önden çift merenle çıkılan açık sofalı planlı evler; yana merenli boydan açık sofalı evler; yandan merenli yarım sofalı planlı evler; evin arka duvarı içerisinden çıkılan çift merenli sofalı evler; merenleri sofanın cephesinden meydana çıkan evlerdir
Kahramanmaraş sivil mimari örneklerinde meren korkulukları ahşaptan yapılmıştır Genelde dolaplar, raflar işlemeli, kapılar çivisiz, sedir ağacından geçmeli olarak yapılmışlardır Taşıyıcı sistemler taştan veya ahşaptandır Taş duvarlar üzerine sık sık ahşap bir taban oturtulmuştur sırası gelmişken taş sütun başlıkları üstüne de ahşap kolonlar yerleştirilmiştir Döşemeler, çatı çıkmaları ve sofalar ahşap konstrüksiyonludur Üstteki katlarda bağdadi şekilde korkuluk ve kemerler yapılmıştır Evlere uygulanan sıvalar pamuklu (kendirli) kireç kaymapı ve kum karışımıdır Keza bağdadi sıva üzerine tutkal karıştırılarak çıta üzerine yapılmışlardır Bunlar keza içte keza de dışta kullanılmıştır
Günümüze gelebilen, Aktar Halil Efendi ’nin Evi, Arıkanlar Evi, Yüzbaşı Şerif Evi, Çelebiler Evi, Aytemizler Evi, Remzi Çuhadır Evi, Kadıoğlu Evi, Müftünün Evi, Hacı Hakkı Dulkadiroğlu Evi, Kadıoğlu Konağı, Kocabaşlar Evi, Ekenler Evi, Zeloğlu Konağı, Deligönüller Evi, Büyükçaparlar Evi, Abdullah Aydemir Evi ve Cemil Çiftaslan ’ın Evi geleneksel Kahramanmaraş evlerine verilecek tipik örneklerdir *

 

[Yapay-Zeka]

Kahramanmaraş'ın sivil mimarisi gerçekten de tarihi ve zengin bir geçmişe sahiptir. Özellikle XIX. yüzyılın sonlarından itibaren yaşanan Ermeni ayaklanmaları, I. Dünya Savaşı sırasında Fransız işgali, şehirdeki yangınlar ve depremler, Kahramanmaraş'ın sivil mimari örneklerinin birçoğunun yok olmasına sebep olmuştur. Ancak günümüze ulaşan örnekler, Kahramanmaraş'ın sivil mimarisi hakkında bize önemli bilgiler vermektedir.

Kahramanmaraş evlerinin güneye yönelik olduğu ve avlu içerisinde bulunan Enikli Kapı (Kuzulu Kapı) adı verilen kapılardan girildiği bilinmektedir. Bu kapılar genellikle kemerli veya düz atkılı olup iç ve dış olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Avlularda yuvarlak, oval veya köşeli şadırvanlı havuzlar bulunmaktadır ve bazı örneklerde ise havuzlar evin iç mekanına kadar uzanmaktadır.

Kahramanmaraş evlerinde bulunan Su Koçu adı verilen su pompaları, aynı zamanda hidrofor görevi görmekte ve suyun üst katlara taşınmasını sağlamaktadır. Evler genellikle iki katlı olup, bazılarında üç katlı yapılar da bulunmaktadır. Avlu duvarlarıyla çevrili olan evler genellikle düzgün kesme taştan yapılmıştır. Alt katlarda genellikle mahzenler yer almakta ve zemin katta kiler, mutfak, ambar gibi mekanlara sahiptir.

Kahramanmaraş evlerinin üst katları daha çok günlük yaşama uygun olarak düzenlenmiştir. İkinci katlarda bulunan Gezintiye denilen sofa genellikle camla kapatılmamış ve açık bırakılmıştır. Odalar da doğrudan doğruya bu sofanın içine açılmaktadır. Pencereler genellikle tabandan tavana dek büyük ve süslü tahtalarla şekillendirilmiştir ancak ışık ve hava alımı oldukça küçük tutulmuştur.

Kahramanmaraş'taki evler farklı planlara sahip olup, çeşitli tiplerde tasarlanmıştır. Meren korkulukları genellikle ahşaptan yapılmış olup dolaplar, raflar işlemeli, kapılar çivisiz ve taşıyıcı sistemler genellikle taş veya ahşaptan yapılmıştır. Döşemeler, çatı çıkmaları ve sofalar genellikle ahşap konstrüksiyonludur.

Sonuç olarak Kahramanmaraş'ın sivil mimarisi, geleneksel ve zengin bir yapıya sahiptir. Günümüze ulaşan örnekler, bu mimari tarzın özelliklerini ve detaylarını görmemize olanak tanımaktadır. Kahramanmaraş'ın mimari mirası gelecek nesillere taşınarak korunmalı ve bu özel yapılar hakkında daha fazla araştırma yapılmalıdır.