İstanbulun isminin kokeni nedir

[SoruCevap]

İstanbul ismi nerden gelir
İstanbul isminin kokeni
İstanbulun isminin kokeni nedir

Turkiye Cumhuriyeti'nin en cok bilinen şehrinin ismi İstanbulolarak kabul edilmektedir Fakat bu her zaman boyle değildi ve bugun bile isim konusunda karşıklık surmektedir Karışıklığın temelinde şehirin Osmanlı yonetimine gecmesinden sonra değişik isimlerin kullanılması yatmaktadır 1453 yılında şehiri ele geciren Osmanlılar Constantinopleolan ismi daha turkce bir isimle değiştirmekle yetinmişlerdir : Konstantiniye (kabaca Konstantin'indiye cevirebiliriz) Ancak kısa bir sure sonra Konstantiniye isminin ceşitlemeleri cıkmakta gecikmedi

Bizans İmparatorluğu zamanında başkente giden seyyahlara yon gostermek amacıyla yollara konulan tabelalarda bulunan Stanbulin(yunancada şehire, şehire doğruanlamında) kelimesi dindar Turkler tarafında bir kelime oyunuyla İslambol'a (İslamla dolu) cevirildi Osmanlı İmparatorluğunun yıkılışına kadar zaman zaman İslambol zaman zaman da Konstantiniye isimleri kullanılmıştır Batı dunyası 20yuzyılın ortalarına kadar Constantinopleismini kullanmaya devam ederken, 19yuzyılda şehirde yaşayan cok sayıdaki ekaliyet Stamboulismini kullanmaya başladı Şehirde bulunan batılı kaynaklarda da bu isime raslamaktayız


Fig 1 Vitali Isaac Salti isimli sefarad tarafından 1921'lerde gonderilmiş zarf Stamboul ve Constantinople isimlerinin aynı anda kullanılmasına guzel bir ornek Turkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasına kadar bu tur orneklere sıkca raslamaktayız
Turkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra şehrin ismi resmi olarak İstanbul oldu Her ne kadar Turkler bu konuda cok hassas olsalarda Avrupa İstanbulismini kabul etmemekte uzun sure direndi Almanlar şehire Konstantinopel, fransızlar ve ingilizler Constantinopleitalyanlarda Constantinopoli demeye devam ettiler

Uzun suredir bilinen populer bir hikayeye gore Bizanslılar şehirin orjinal ismi olan Constantinopolisi değil, şehirin buyukluğunden dolayı kısaca Polisi (The City , Şehir) kullandılar Şehir'e Doğru (to the City)demek istediklerinde de 'eist enpolin' (istinpolin) dediler İstanbulkelimesinin kokeni burdan da geliyor olabilir Yakın zamanlarada yapılan araştırmalara gore şehirin Bizans'ta değilse bile 11yuzyılda Turkler arasında İstanbulisimiyle anıldığı tespit edilmiştir Osmanlı tarihi boyunca İstanbul icin değişik isimler kullanılmış fakat bunların hic bir uzun omurlu olmamıştır, orneğin Dersaadet, Deraliye Bazı resmi belgelerde ve ozellikle paralarda Konstantinoupolisveya Konstantiniyeismine de raslamaktayız

1920 yılında Ataturk şehirin ismini resmen İstanbulolarak belirlemesiyle isim tartışması sona erdi Batı dunyasının bu ismi kabul etmesi ise bir kac onyıl daha surdu 1960'lara kadar haritalarda sadece Constantinoplekullanılırken daha sonra İstanbulismi ve parantez icinde Constantinoplekullanılmaya başlandı Bugun bile Yunanlılar haritalarında ve yol tabelalarında Turkce ismi değil Konstantinopolisi kullanırlar

 

[Editör]

İstanbul'un isminin kökeni oldukça ilginç ve karmaşıktır. Şehrin ismi zamanla değişmiş ve farklı dönemlerde çeşitli isimlerle anılmıştır. İstanbul ismi, Bizans İmparatorluğu zamanında kullanılan "Stanbulin" kelimesinden türetilmiştir. Bu kelime, "şehre, şehire doğru" anlamına gelmektedir. Dindar Türkler daha sonra bu kelimeyi İslambol'a (İslamla dolu) çevirmişlerdir.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde şehrin ismi zaman zaman Konstantiniye, İslambol, Konstantiniye gibi çeşitli şekillerde kullanılmıştır. Batı dünyası ise uzun bir süre boyunca şehre Constantinople adını kullanmıştır. Ancak Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasının ardından resmi olarak şehrin ismi İstanbul olarak belirlenmiştir.

İstanbul isminin kökeniyle ilgili popüler bir hikaye de mevcuttur. Buna göre, Bizanslılar şehrin büyüklüğünden dolayı orijinal ismi olan Constantinopolisi değil, kısaca Polisi (The City, Şehir) olarak kullanmışlardır. Şehre doğru (to the City) demek istediklerinde ise 'eis ten polin' (istinpolin) demişlerdir. İstanbul kelimesinin buradan türediği düşünülmektedir.

Atatürk'ün 1920 yılında resmi olarak İstanbul olarak belirlemesiyle isim tartışmaları sona ermiş olsa da, Batı dünyasının bu ismi kabul etmesi bir süre daha devam etmiştir. Günümüzde Yunanlılar haritalarında ve yol tabelalarında hala Konstantinopolis ismini kullanmaktadırlar. İstanbul isminin karmaşık kökeni ve tarihi süreç içindeki değişimleri, şehrin zengin ve çeşitli kültürel geçmişini de yansıtmaktadır.