SoruCevap
Yeni Üye
- Katılım
- 17 Ocak 2024
- Mesajlar
- 350.999
- Çözümler
- 1
- Tepkime puanı
- 17
- Puan
- 308
- Yaş
- 36
tc inkılap tarihi ders notları,
inkılap tarihi ve atatürkçülük ders notlarıİnkılap Tarihi Ders Notları Özet olarak bu sayfada verilmiştir.Tüm öğrencilere faydalı olmasını umuyor başarılıar diliyoruz...
TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERS NOTLARI
II. Meşrutiyet Dönemi (1908-1918)
Meşrutiyet, hükümdar ile birlikte bir meclisin ülke yönetiminde bulunmasıdır.
Osmanlı Devleti’nde I. Meşruiyet, 23 Aralık 1876’da Jön Türklerin baskısıyla II. Abdülhamit tarafından ilan edilmişti.
İlk Osmanlı Mebusan Meclisi 20 Mart 1877’de açıldı.
İlk Osmanlı anayasası, Kanun-i Esâsî yürürlüğe girdi.
I. Meşruiyet Dönemi, fazla uzun sürmedi.
1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’nın çıkması ve azınlık milletvekillerinin yıkıcı faaliyetleri üzerine Sultan II. Abdülhamit, Meşrutiyet’i kaldırdı ve Mebusan Meclisi’ni kapattı.
Meşruiyet taraftarı olan Jön Türkler, İttihad-ı Osmânî Cemiyeti’ni kurdular. Sonra bu cemiyet, İttihat ve Terakki Cemiyeti adını aldı (1889).
Osmanlıcılık fikrini savunan bu cemiyet, Makedonya’da örgütlendiler.
İngiltere ve Rusya’nın 10 Haziran 1908’de Reval’de bir araya gelerek Makedonya’nın özerkliğine karar vermeleri İttihatçıları harekete geçirdi.
Osmanlı Devleti’nin parçalanacağından endişe eden İttihatçılar, II. Abdülhamit’e Meşrutiyet’i ilan etmesi için baskı yaptılar ve Rumeli'de ayaklandılar.
Hürriyet Taburları kurularak halk ayaklandırıldı.
Resneli Niyazi ve Enver Paşa’nın isyanları üzerine, ülkenin iç savaşa sürüklenmesini istemeyen II. Abdülhamit, Meşrutiyet’i tekrar ilan etmek zorunda kaldı (1908).
Kanun-i Esâsî tekrar yürürlüğe kondu.
Osmanlı Mebusan Meclisi, tekrar oluşturuldu.
Seçimlerde, İttihat ve Terakki üyeleri başarılı oldu.
Not:
İttihatçıların, Meşrutiyet ve ülke yönetimi için ciddi bir hazırlığı olmadığından beklenen sonuçlar alınamamış, Meşrutiyet’e geçişte iktidar boşluğu ve kargaşa yaşanmıştır.
31 Mart Olayı
İttihat ve Terakki içinde zamanla farklı görüşler belirdi.
Muhalifler, Ahrar adıyla yeni cemiyet kurdular.
Muhalefetin Volkan Gazetesi ve Serbesti Gazetesi ile yürüttüğü muhalefet İttihat ve Terakki’yi bunalttı.
Her iki gazetenin başyazarları Derviş Vahdet ve Hasan Fehmi, Galata Köprüsü’nde öldürüldüler.
Bu gelişmeler üzerine, muhalifler İstanbul’da gösterilere başladılar. Gösterilere engel olmayan Avcı Taburları da, harekete destek verdiler. 31 Mart günü, (13 Nisan 1909) Mebusan Meclis’ine gelerek, hükümet yetkililerinin idamını istediler.
İsyanı bastıramayan hükümet, istifa etti.
Komutanlığını Mahmut Şevket Paşa’nın, Kurmay Başkanlığı’nı Mustafa Kemal’in yaptığı Hareket Ordusu Selanik’ten İstanbul’a geldi.
Hareket Ordusu, 31 Mart Ayaklanması’nı bastırdı.
II. Abdülhamit, tahttan indirildi, yerine V. Mehmet (Reşat) tahta çıkarıldı (1909).
II. Meşrutiyet’e geçiş sürecinde;
Bulgaristan bağımsızlığını ilan etmiştir.
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Bosna-Hersek’i topraklarına katmıştır.
Girit, Yunanistan’a bağlanma kararı almıştır.
Notlar:
II. Abdülhamit’in tahttan indirilmesinden sonra ülkede huzur sağlanamadı.
Balkan Savaşı sonrası, Londra Görüşmeleri devam ederken İttihatçılar, Bâb-ı Âlî Baskını'nı gerçekleştirmiş ve yönetimi tamamen ele geçirmişlerdir (1913).
Trablusgarp Savaşı (1911-1912)
İtalya’nın Trablusgarp’ı İşgalinin Nedenleri
1.Birliğini geç kuran İtalya’nın ham madde ve pazar arayışı
Açıklama: Birliğini geç tamamlayan İtalya sömürgecilik yarışında geç kalmıştır. 1896’da Habeşistan’a saldırdıysa da; İtalya’nın bu saldırısı başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
2.Trablusgarp’ın İtalya’ya yakın olması
3.Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp’ı savunacak gücünün olmaması
Açıklamalar:
Osmanlı Devleti, Trablusgarp’a karadan yardım edemezdi; çünkü Mısır, İtalya’nın Trablusgarp’ı işgalini onaylayan İngiltere’nin elindeydi.
Osmanlı Devleti, donanmasının güçsüzlüğünden dolayı da Trablusgarp’a denizden yardım edemezdi.
4.İtalya’nın, Trablusgarp’ın işgali için, Avrupa devletlerinin onayını alması
Açıklamalar:
1900’de, Fransa, Fas’ı almasına yardımcı olduğu takdirde Trablusgarp’ı İtalya’nın işgal etmesine razı olabileceğini açıkladı.
1902’de ise Avusturya, Bosna-Hersek üzerindeki emellerini İtalya’ya kabul ettirdiği için; İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan emellerini kabul etti.
Fransa’nın işgali altındaki Tunus ile kendi işgali altındaki Mısır arasında Trablusgarp’ı tampon bölge olarak gören ve İtalya’yı bloklaşmada yanında tutmak isteyen İngiltere de İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik emellerini olumlu karşıladı.
İtalya’nın Rusya’nın Boğazlara yönelik olan planlarını desteklemesinden dolayı; Rusya da İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan emellerini onayladı.
Almanya ise oluşan bloklaşma hareketinde İtalya’yı kaybetmek istemediğinden dolayı İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan emellerini kabul etti.
5.İtalya’nın, Trablusgarp’ın uygarlıkta geri bırakıldığı ve burada İtalyanlara kötü davranıldığı iddiası.
6.İtalya’nın Habeşistan’daki başarısızlığını telafi etmek istemesi
7.İtalyan hükümetinin, kendi halkı karşısında, saygınlığını artırmak istemesi.
Trablusgarp’ın İşgali
Büyük devletlerle gizli görüşmeler yaparak Trablusgarp’ı ele geçirme serbestliği elde eden İtalya, haklı bir gerekçe göstermeden 28 Eylül 1911’de Trablusgarp üzerine harekete geçti.
Osmanlı bölgeyi savunabilecek durumda olmadığından dolayı bir grup vatansever subay (Mustafa Kemal, Enver Paşa) halkı teşkilatlandırmak için Trablusgarp’a gitti. Bölgeye giden subaylardan Mustafa Kemal Derne ve Tobruk’u; Enver Paşa da Bingazi’yi teşkilatlandırdı.
İtalyanlar, teşkilatlanmış olan asker ve Ömer Muhtar liderliğinde ayaklanan Araplar karşısında başarısız duruma düştüler.
İtalya, Trablusgaprp’ta başarılı olamayacağını anlayınca; Osmanlı’yı barışa zorlamak için On İki Ada’yı işgal etti. Osmanlı buna rağmen barışa yanaşmamıştır.
Fakat 8 Ekim 1912’de Balkan Devletleri Osmanlı’ya saldırınca; Osmanlı Devleti, İtalya ile Uşi Antlaşması’nı imzalamak zorunda kalmıştır.
Uşi (Quchy) Antlaşması (18 Ekim 1912)
1.Trablusgarp İtalyanlara verilecek.
2.On İki Ada, Yunan işgali ihtimaline karşı, geçici olarak, İtalyanlara bırakılacak.
Açıklamalar:
Balkan Savaşlarından sonra Birinci Dünya Savaşı’nın başlaması On İki Ada meselesini küllendirdi. Savaş esnasında ise İtilaf Devletleri gizli anlaşmalarla On İki Ada’yı İtalya’ya bıraktılar.
Lozan Antlaşması ile adalara resmen sahip olan İtalya II. Dünya Savaşından sonra ise bölgeyi Yunanistan’a bıraktı.
Uyarı: On İki Ada meselesi Balkan Savaşları esnasında gündeme gelmemiştir.
3.İtalya Osmanlı Devletine kapitülasyonların kaldırılması konusunda destek verecek.
4.Trablusgarp, dini bakımdan halifeye bağlı kalacak. (Böylelikle Osmanlı Devleti, Araplarla olan dini bağını sürdürmeyi hedeflemiştir.)
Trablusgarp Savaşı’nın Sonuçları
1.İtalyanlar, Trablusgarp’ı ele geçiremeyince Osmanlı Devleti’ni barışa zorlamak için On İki adayı işgal etti.
2.Balkan Savaşı’nın başlaması üzerine Osmanlı Devleti İtalya ile anlaşma yapmak zorunda kaldı.
3.Osmanlı Devleti Kuzey Afrika’daki son toprak parçasını İtalya’ya verdi.
4.Mustafa Kemal, Trablusgarp’ta kazandığı başarılar (Derne-Tobruk) sonucu binbaşı oldu.
5.Kuzey Afrika’da İtalyan sömürgesi başladı
6.On İki Ada fiilen Osmanlı’nın elinden çıktı.
7.İtalyanlar ilk defa Ege Denizi’ne yerleşti.
8.Balkan devletlerinin Osmanlı üzerine harekete geçişi kolaylaştı
9.İttihat ve Terakki Partisi saygınlığını kaybetti.
Not Mustafa Kemal, ilk defa sömürgeciliğe karşı savaştı.
Not: Uşi, İsviçre’de bir kenttir.
Balkan Savaşları
Birinci Balkan Savaşı (1912-1913)
Savaşın Nedenleri
1.Rusya’nın Balkanlarda takip ettiği Panslavist politika
2.Balkanlardaki gelişmelerin, Osmanlı tarafından, takip edilememesi
3.Fransız ihtilalinin etkisi (Milliyetçilik ve bağımsızlık)
4.Türklerin Balkanlardan tamamen atılmak istenmesi
Açıklama: Savaş başlamadan önce; Arnavutluk, Makedonya, Selanik ve Yanya Osmanlı’nın elindeydi.
5.Trablusgarp Savaşı esnasında, Osmanlı Devleti’nin güçsüz olduğunun anlaşılması
6.Kiliseler sorununun Balkan devletlerinin lehine sonuçlanması
7.Balkan devletlerinin Osmanlı’ya karşı ittifak kurmaları
8.İngiltere’nin, 1908’de Estonya’nın başkenti Reval’de yapılan görüşmeler sonucunda, Rusya’yı Balkan politikasında serbest bırakması
Katılan Devletler ve Savaşın Sonucu
· Karadağ, Bulgaristan, Sırbistan ve Yunanistan Osmanlı Devleti’ne karşı savaştılar.
· Bu devletlerin Bulgaristan önderliğinde birleşip; Osmanlı’ya saldırmasında Rusya etkili oldu.
· Savaş, 8 Ekim 1912’de Karadağ’ın Osmanlı topraklarına saldırması ile başladı.
· Bulgarlar Çatalca’ya kadar gelmeyi başarırken; Rauf Orbay’ın Hamidiye Kruvazörü ile yaptığı başarılı mücadelelere rağmen Yunanlılar, Ege Adalarını işgal etmişlerdir.
· Osmanlı Devleti, bütün cephelerde yenilerek Çatalca’ya kadar geriledi
Osmanlı Devleti’nin Balkan Savaşları’ndaki Başarısızlığının Nedenleri
1.Ordunun siyasete karışması
2.Savaştan önce askerlerin bir bölümünün terhis edilmesi
3.Ordunun savaşa hazır olmaması
4.Osmanlı donanmasının yetersiz olması
5.Avrupa devletlerinin Balkan uluslarını desteklemesi
6.İngiltere, Fransa ve Rusya’nın Balkan sınırlarının değişmeyeceğine dair verdikleri teminata güvenen Osmanlı’nın Balkanlar’da gelişen olayları takip etmemesi.
7.Balkan devletlerinin birlikte hareket etmesi
8.Balkan devletlerinin ulaşım ve iletişim imkânlarını etkisiz hale getirmelerinden dolayı Osmanlı ordusunda iletişim ve ulaşım bozukluğu olması.
9.Osmanlı’nın siyasal yalnızlık içinde olması.
Londra Antlaşması (30 Mayıs 1913)
1.Midye-Enez çizgisinin batısındaki topraklar, Balkan devletlerine bırakıldı. (Osmanlı, Gelibolu Yarımadası hariç olmak üzere, Doğu Trakya ve Balkan topraklarının tamamını kaybetti.)
2.Ege adalarının durumu ve Arnavutluğun sınır durumu büyük devletlerin kararına bırakıldı
Açıklama: Ege Adaları fiilen elden çıkmıştır. Birinci Dünya Savaşı başlayınca; Ege Adaları meselesi askıya alınmış; Lozan Antlaşması ile Ege Adaları resmen Yunanistan’a verilmiştir.
Birinci Balkan Savaşı’nın Sonuçları
1.Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’daki varlığı tamamen sona erdi.
2.Edirne ve Kırklareli Bulgaristan’a bırakıldı
3.Gökçe Ada ve Bozca Ada hariç, Ege Adaları fiilen elden çıktı
4.28 Kasım 1912’de, Arnavutluk, bağımsızlığını ilan etti. Bu durum İslamcılık politikasını da olumsuz etkiledi.
*Osmanlı Devleti’nden ayrılan son Balkan devleti Arnavutluk’tur.
5.İttihat ve Terakki Partisi, 23 Ocak 1913’de düzenlediği Bâb-ı Âli Baskını sonucunda hükümeti tam olarak ele geçirdi. (Bu partinin resmî iktidar dönemi başladı.)
Açıklama: İttihat ve Terakki Partisi 1889’da kurulan II. Meşrutiyetin ilanında etkili olan, 31 Mart Olayı’ndan itibaren yönetimde etkili olmaya başlayan, II. Meşrutiyet Döneminde Türkçülüğü devletin siyasi düşüncesi haline getiren, Osmanlı Devleti’ni I. Dünya Savaşına sokan bir partidir.
6.Mustafa Kemal’in ordunun siyasete girmemesi şeklindeki görüşünün doğruluğu ispatlandı.
7.Bulgaristan, Ege Denizi’ne ulaştı.
8.Balkan devletleri arasındaki anlaşmazlık sonucunda İkinci Balkan Savaşı çıkmıştır.
9.Balkanlar’dan Anadolu’ya göç başladı
10.Mustafa Kemal, siyaseti bırakmıştır.
Açıklamalar:
· Birinci Balkan Savaşı’nda İstanbul tehdit altına girmiştir.
· Londra Antlaşması, İkinci Balkan Savaşı’nın çıkması üzerine yürürlükten kalkmıştır.
İkinci Balkan Savaşı
Savaşın Nedenleri
1.Bulgaristan’ın Birinci Balkan Savaşı sonucunda en büyük payı alması (Özellikle Makedonya üzerindeki anlaşmazlıklar) ve Ege Denizine ulaşmasından dolayı Balkan devletlerinin aralarında anlaşmazlığa düşmesi.
2.Bulgaristan’ın Ege Denizi’ne kadar genişlemesini Yunanistan’ın uygun görmeyişi.
3.Osmanlı Devleti’nin bölgeden çekilmesiyle meydana gelen otorite boşluğu
Yunanistan’ın çalışmaları sonucunda Sırbistan, Karadağ ve Romanya Bulgaristan’a karşı birleşmiştir. Bulgaristan’ın zor durumda olduğunu gören Enver Paşa harekete geçerek, Edirne ve Kırklareli’ni Bulgarlardan almıştır.
İkinci Balkan Savaşı sonucunda Bulgaristan yenildi.
Savaş Sonucunda Yapılan Antlaşmalar
1. Bükreş Antlaşması (10 Ağustos 1913): Balkan devletleri arasında yapıldı.
Açıklamalar:
1.Bulgaristan, Birinci Balkan Savaşı’nda aldığı toprakların büyük bir kısmını kaybetti.
2.Bükreş Antlaşması, Balkanlarda huzuru sağlayamadı.
3.Bu antlaşmaya Osmanlı Devleti katılmadı.
4.Bulgaristan, Ege Denizi ile bağlantısını devam ettirdi.
2. İstanbul Antlaşması (29 Eylül 1913)
İstanbul Antlaşması Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasında imzalandı.
Antlaşmanın İçeriği:
1.Meriç nehri iki ülke arasında sınır kabul edildi.
2.Edirne, Kırklareli Dimetoka ve Kırkağaç Osmanlı Devletinde kaldı.
3.Bulgaristan’daki Türklerin yasal hakları garanti altına alındı.
4.Bulgaristan’daki Türklerin; isterlerse dört yıl içerisinde Türkiye’ ye göç edebilecekleri karalaştırıldı.
Açıklamalar:
· Bulgaristan’ın Ege Denizi ile bağlantısı kesilmedi.
· Bu günkü Türk-Bulgar sınırı yaklaşık olarak çizildi.
· Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı öncesinde; savaş esnasında Bulgaristan üzerinden Almanya ile kara bağlantısı kurabilmek için Dimetoka’yı Bulgaristan’a bıraktı.
3. Atina Antlaşması (14 Kasım 1913):
Atina Antlaşması Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasında imzalandı.
Antlaşmanın İçeriği:
1.Yunanistan’daki Türklerin hakları güvence altına alındı.
2.Yanya, Girit ve Selanik Yunanistan’a bırakıldı.
3.Ege Adalarının durumu büyük devletlerin kararına bırakıldı.
Not: Büyük devletler 16 Kasım 1913’te aldıkları karar ile İmroz, Bozcaada ve Meis dışındaki Ege Adalarını Yunanistan’a, On İki Ada’yı da İtalyanlara verdiler.
4. İstanbul Antlaşması (13 Mart 1914):
İstanbul Antlaşması Osmanlı Devleti ile Sırbistan arasında imzalandı. Osmanlı’nın Sırbistan ile sınırı olmadığı için; bu antlaşma ile yalnızca Sırbistan’da kalan Türklerin hakları görüşüldü.
İkinci Balkan Savaşı’nın Sonuçları
1. Balkanlar’da azınlık durumuna düşen Türklerin hakları imzalanan antlaşmalarla güvence altına alındı
2. Edirne ve Kırklareli Bulgaristan’dan geri alındı.
3. Bulgaristan mağlubiyetini telâfi etmek için Birinci Dünya Savaşı’na girdi.
Açıklamalar:
· İttihat ve Terakki Partisi savaştan sonra; orduyu, gençleştirmek ve Almanya’dan subaylar getirerek modernize etmek için harekete geçtiyse de; Birinci Dünya Savaşı başladığı için İttihat ve Terakki Partisinin düşüncesi sonuçsuz kaldı.
· Mustafa Kemal, Edirne’nin kurtuluşuna katılmıştır
· Arnavutluk, Balkan Savaşları’na katılmamıştır
· Balkan Savaşları’ndan sonra Balkanlarda Rusya, Osmanlı yerine Avusturya ile karşı karşıya geldi
· Osmanlı’nın Almanya’dan faydalanarak orduyu ıslah etmek istemesi Osmanlı ile Almanya’yı birbirine daha fazla yaklaştırmıştır.
· Türk ordusu, İkinci Balkan Savaşı’nda sadece Bulgaristan ile savaşmıştır
· İkinci Balkan Savaşı esnasında Avrupalı devletlerin tepkisinden çekindiği için Osmanlı ordusu Meriç’in batısına geçmemiştir.
· Balkan Savaşları Osmanlı’nın Birinci Dünya Savaşı’na girmesinde etkili olmuştur.
inkılap tarihi ve atatürkçülük ders notlarıİnkılap Tarihi Ders Notları Özet olarak bu sayfada verilmiştir.Tüm öğrencilere faydalı olmasını umuyor başarılıar diliyoruz...
TC İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERS NOTLARI
II. Meşrutiyet Dönemi (1908-1918)
Meşrutiyet, hükümdar ile birlikte bir meclisin ülke yönetiminde bulunmasıdır.
Osmanlı Devleti’nde I. Meşruiyet, 23 Aralık 1876’da Jön Türklerin baskısıyla II. Abdülhamit tarafından ilan edilmişti.
İlk Osmanlı Mebusan Meclisi 20 Mart 1877’de açıldı.
İlk Osmanlı anayasası, Kanun-i Esâsî yürürlüğe girdi.
I. Meşruiyet Dönemi, fazla uzun sürmedi.
1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’nın çıkması ve azınlık milletvekillerinin yıkıcı faaliyetleri üzerine Sultan II. Abdülhamit, Meşrutiyet’i kaldırdı ve Mebusan Meclisi’ni kapattı.
Meşruiyet taraftarı olan Jön Türkler, İttihad-ı Osmânî Cemiyeti’ni kurdular. Sonra bu cemiyet, İttihat ve Terakki Cemiyeti adını aldı (1889).
Osmanlıcılık fikrini savunan bu cemiyet, Makedonya’da örgütlendiler.
İngiltere ve Rusya’nın 10 Haziran 1908’de Reval’de bir araya gelerek Makedonya’nın özerkliğine karar vermeleri İttihatçıları harekete geçirdi.
Osmanlı Devleti’nin parçalanacağından endişe eden İttihatçılar, II. Abdülhamit’e Meşrutiyet’i ilan etmesi için baskı yaptılar ve Rumeli'de ayaklandılar.
Hürriyet Taburları kurularak halk ayaklandırıldı.
Resneli Niyazi ve Enver Paşa’nın isyanları üzerine, ülkenin iç savaşa sürüklenmesini istemeyen II. Abdülhamit, Meşrutiyet’i tekrar ilan etmek zorunda kaldı (1908).
Kanun-i Esâsî tekrar yürürlüğe kondu.
Osmanlı Mebusan Meclisi, tekrar oluşturuldu.
Seçimlerde, İttihat ve Terakki üyeleri başarılı oldu.
Not:
İttihatçıların, Meşrutiyet ve ülke yönetimi için ciddi bir hazırlığı olmadığından beklenen sonuçlar alınamamış, Meşrutiyet’e geçişte iktidar boşluğu ve kargaşa yaşanmıştır.
31 Mart Olayı
İttihat ve Terakki içinde zamanla farklı görüşler belirdi.
Muhalifler, Ahrar adıyla yeni cemiyet kurdular.
Muhalefetin Volkan Gazetesi ve Serbesti Gazetesi ile yürüttüğü muhalefet İttihat ve Terakki’yi bunalttı.
Her iki gazetenin başyazarları Derviş Vahdet ve Hasan Fehmi, Galata Köprüsü’nde öldürüldüler.
Bu gelişmeler üzerine, muhalifler İstanbul’da gösterilere başladılar. Gösterilere engel olmayan Avcı Taburları da, harekete destek verdiler. 31 Mart günü, (13 Nisan 1909) Mebusan Meclis’ine gelerek, hükümet yetkililerinin idamını istediler.
İsyanı bastıramayan hükümet, istifa etti.
Komutanlığını Mahmut Şevket Paşa’nın, Kurmay Başkanlığı’nı Mustafa Kemal’in yaptığı Hareket Ordusu Selanik’ten İstanbul’a geldi.
Hareket Ordusu, 31 Mart Ayaklanması’nı bastırdı.
II. Abdülhamit, tahttan indirildi, yerine V. Mehmet (Reşat) tahta çıkarıldı (1909).
II. Meşrutiyet’e geçiş sürecinde;
Bulgaristan bağımsızlığını ilan etmiştir.
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Bosna-Hersek’i topraklarına katmıştır.
Girit, Yunanistan’a bağlanma kararı almıştır.
Notlar:
II. Abdülhamit’in tahttan indirilmesinden sonra ülkede huzur sağlanamadı.
Balkan Savaşı sonrası, Londra Görüşmeleri devam ederken İttihatçılar, Bâb-ı Âlî Baskını'nı gerçekleştirmiş ve yönetimi tamamen ele geçirmişlerdir (1913).
Trablusgarp Savaşı (1911-1912)
İtalya’nın Trablusgarp’ı İşgalinin Nedenleri
1.Birliğini geç kuran İtalya’nın ham madde ve pazar arayışı
Açıklama: Birliğini geç tamamlayan İtalya sömürgecilik yarışında geç kalmıştır. 1896’da Habeşistan’a saldırdıysa da; İtalya’nın bu saldırısı başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
2.Trablusgarp’ın İtalya’ya yakın olması
3.Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp’ı savunacak gücünün olmaması
Açıklamalar:
Osmanlı Devleti, Trablusgarp’a karadan yardım edemezdi; çünkü Mısır, İtalya’nın Trablusgarp’ı işgalini onaylayan İngiltere’nin elindeydi.
Osmanlı Devleti, donanmasının güçsüzlüğünden dolayı da Trablusgarp’a denizden yardım edemezdi.
4.İtalya’nın, Trablusgarp’ın işgali için, Avrupa devletlerinin onayını alması
Açıklamalar:
1900’de, Fransa, Fas’ı almasına yardımcı olduğu takdirde Trablusgarp’ı İtalya’nın işgal etmesine razı olabileceğini açıkladı.
1902’de ise Avusturya, Bosna-Hersek üzerindeki emellerini İtalya’ya kabul ettirdiği için; İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan emellerini kabul etti.
Fransa’nın işgali altındaki Tunus ile kendi işgali altındaki Mısır arasında Trablusgarp’ı tampon bölge olarak gören ve İtalya’yı bloklaşmada yanında tutmak isteyen İngiltere de İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik emellerini olumlu karşıladı.
İtalya’nın Rusya’nın Boğazlara yönelik olan planlarını desteklemesinden dolayı; Rusya da İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan emellerini onayladı.
Almanya ise oluşan bloklaşma hareketinde İtalya’yı kaybetmek istemediğinden dolayı İtalya’nın Trablusgarp’a yönelik olan emellerini kabul etti.
5.İtalya’nın, Trablusgarp’ın uygarlıkta geri bırakıldığı ve burada İtalyanlara kötü davranıldığı iddiası.
6.İtalya’nın Habeşistan’daki başarısızlığını telafi etmek istemesi
7.İtalyan hükümetinin, kendi halkı karşısında, saygınlığını artırmak istemesi.
Trablusgarp’ın İşgali
Büyük devletlerle gizli görüşmeler yaparak Trablusgarp’ı ele geçirme serbestliği elde eden İtalya, haklı bir gerekçe göstermeden 28 Eylül 1911’de Trablusgarp üzerine harekete geçti.
Osmanlı bölgeyi savunabilecek durumda olmadığından dolayı bir grup vatansever subay (Mustafa Kemal, Enver Paşa) halkı teşkilatlandırmak için Trablusgarp’a gitti. Bölgeye giden subaylardan Mustafa Kemal Derne ve Tobruk’u; Enver Paşa da Bingazi’yi teşkilatlandırdı.
İtalyanlar, teşkilatlanmış olan asker ve Ömer Muhtar liderliğinde ayaklanan Araplar karşısında başarısız duruma düştüler.
İtalya, Trablusgaprp’ta başarılı olamayacağını anlayınca; Osmanlı’yı barışa zorlamak için On İki Ada’yı işgal etti. Osmanlı buna rağmen barışa yanaşmamıştır.
Fakat 8 Ekim 1912’de Balkan Devletleri Osmanlı’ya saldırınca; Osmanlı Devleti, İtalya ile Uşi Antlaşması’nı imzalamak zorunda kalmıştır.
Uşi (Quchy) Antlaşması (18 Ekim 1912)
1.Trablusgarp İtalyanlara verilecek.
2.On İki Ada, Yunan işgali ihtimaline karşı, geçici olarak, İtalyanlara bırakılacak.
Açıklamalar:
Balkan Savaşlarından sonra Birinci Dünya Savaşı’nın başlaması On İki Ada meselesini küllendirdi. Savaş esnasında ise İtilaf Devletleri gizli anlaşmalarla On İki Ada’yı İtalya’ya bıraktılar.
Lozan Antlaşması ile adalara resmen sahip olan İtalya II. Dünya Savaşından sonra ise bölgeyi Yunanistan’a bıraktı.
Uyarı: On İki Ada meselesi Balkan Savaşları esnasında gündeme gelmemiştir.
3.İtalya Osmanlı Devletine kapitülasyonların kaldırılması konusunda destek verecek.
4.Trablusgarp, dini bakımdan halifeye bağlı kalacak. (Böylelikle Osmanlı Devleti, Araplarla olan dini bağını sürdürmeyi hedeflemiştir.)
Trablusgarp Savaşı’nın Sonuçları
1.İtalyanlar, Trablusgarp’ı ele geçiremeyince Osmanlı Devleti’ni barışa zorlamak için On İki adayı işgal etti.
2.Balkan Savaşı’nın başlaması üzerine Osmanlı Devleti İtalya ile anlaşma yapmak zorunda kaldı.
3.Osmanlı Devleti Kuzey Afrika’daki son toprak parçasını İtalya’ya verdi.
4.Mustafa Kemal, Trablusgarp’ta kazandığı başarılar (Derne-Tobruk) sonucu binbaşı oldu.
5.Kuzey Afrika’da İtalyan sömürgesi başladı
6.On İki Ada fiilen Osmanlı’nın elinden çıktı.
7.İtalyanlar ilk defa Ege Denizi’ne yerleşti.
8.Balkan devletlerinin Osmanlı üzerine harekete geçişi kolaylaştı
9.İttihat ve Terakki Partisi saygınlığını kaybetti.
Not Mustafa Kemal, ilk defa sömürgeciliğe karşı savaştı.
Not: Uşi, İsviçre’de bir kenttir.
Balkan Savaşları
Birinci Balkan Savaşı (1912-1913)
Savaşın Nedenleri
1.Rusya’nın Balkanlarda takip ettiği Panslavist politika
2.Balkanlardaki gelişmelerin, Osmanlı tarafından, takip edilememesi
3.Fransız ihtilalinin etkisi (Milliyetçilik ve bağımsızlık)
4.Türklerin Balkanlardan tamamen atılmak istenmesi
Açıklama: Savaş başlamadan önce; Arnavutluk, Makedonya, Selanik ve Yanya Osmanlı’nın elindeydi.
5.Trablusgarp Savaşı esnasında, Osmanlı Devleti’nin güçsüz olduğunun anlaşılması
6.Kiliseler sorununun Balkan devletlerinin lehine sonuçlanması
7.Balkan devletlerinin Osmanlı’ya karşı ittifak kurmaları
8.İngiltere’nin, 1908’de Estonya’nın başkenti Reval’de yapılan görüşmeler sonucunda, Rusya’yı Balkan politikasında serbest bırakması
Katılan Devletler ve Savaşın Sonucu
· Karadağ, Bulgaristan, Sırbistan ve Yunanistan Osmanlı Devleti’ne karşı savaştılar.
· Bu devletlerin Bulgaristan önderliğinde birleşip; Osmanlı’ya saldırmasında Rusya etkili oldu.
· Savaş, 8 Ekim 1912’de Karadağ’ın Osmanlı topraklarına saldırması ile başladı.
· Bulgarlar Çatalca’ya kadar gelmeyi başarırken; Rauf Orbay’ın Hamidiye Kruvazörü ile yaptığı başarılı mücadelelere rağmen Yunanlılar, Ege Adalarını işgal etmişlerdir.
· Osmanlı Devleti, bütün cephelerde yenilerek Çatalca’ya kadar geriledi
Osmanlı Devleti’nin Balkan Savaşları’ndaki Başarısızlığının Nedenleri
1.Ordunun siyasete karışması
2.Savaştan önce askerlerin bir bölümünün terhis edilmesi
3.Ordunun savaşa hazır olmaması
4.Osmanlı donanmasının yetersiz olması
5.Avrupa devletlerinin Balkan uluslarını desteklemesi
6.İngiltere, Fransa ve Rusya’nın Balkan sınırlarının değişmeyeceğine dair verdikleri teminata güvenen Osmanlı’nın Balkanlar’da gelişen olayları takip etmemesi.
7.Balkan devletlerinin birlikte hareket etmesi
8.Balkan devletlerinin ulaşım ve iletişim imkânlarını etkisiz hale getirmelerinden dolayı Osmanlı ordusunda iletişim ve ulaşım bozukluğu olması.
9.Osmanlı’nın siyasal yalnızlık içinde olması.
Londra Antlaşması (30 Mayıs 1913)
1.Midye-Enez çizgisinin batısındaki topraklar, Balkan devletlerine bırakıldı. (Osmanlı, Gelibolu Yarımadası hariç olmak üzere, Doğu Trakya ve Balkan topraklarının tamamını kaybetti.)
2.Ege adalarının durumu ve Arnavutluğun sınır durumu büyük devletlerin kararına bırakıldı
Açıklama: Ege Adaları fiilen elden çıkmıştır. Birinci Dünya Savaşı başlayınca; Ege Adaları meselesi askıya alınmış; Lozan Antlaşması ile Ege Adaları resmen Yunanistan’a verilmiştir.
Birinci Balkan Savaşı’nın Sonuçları
1.Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’daki varlığı tamamen sona erdi.
2.Edirne ve Kırklareli Bulgaristan’a bırakıldı
3.Gökçe Ada ve Bozca Ada hariç, Ege Adaları fiilen elden çıktı
4.28 Kasım 1912’de, Arnavutluk, bağımsızlığını ilan etti. Bu durum İslamcılık politikasını da olumsuz etkiledi.
*Osmanlı Devleti’nden ayrılan son Balkan devleti Arnavutluk’tur.
5.İttihat ve Terakki Partisi, 23 Ocak 1913’de düzenlediği Bâb-ı Âli Baskını sonucunda hükümeti tam olarak ele geçirdi. (Bu partinin resmî iktidar dönemi başladı.)
Açıklama: İttihat ve Terakki Partisi 1889’da kurulan II. Meşrutiyetin ilanında etkili olan, 31 Mart Olayı’ndan itibaren yönetimde etkili olmaya başlayan, II. Meşrutiyet Döneminde Türkçülüğü devletin siyasi düşüncesi haline getiren, Osmanlı Devleti’ni I. Dünya Savaşına sokan bir partidir.
6.Mustafa Kemal’in ordunun siyasete girmemesi şeklindeki görüşünün doğruluğu ispatlandı.
7.Bulgaristan, Ege Denizi’ne ulaştı.
8.Balkan devletleri arasındaki anlaşmazlık sonucunda İkinci Balkan Savaşı çıkmıştır.
9.Balkanlar’dan Anadolu’ya göç başladı
10.Mustafa Kemal, siyaseti bırakmıştır.
Açıklamalar:
· Birinci Balkan Savaşı’nda İstanbul tehdit altına girmiştir.
· Londra Antlaşması, İkinci Balkan Savaşı’nın çıkması üzerine yürürlükten kalkmıştır.
İkinci Balkan Savaşı
Savaşın Nedenleri
1.Bulgaristan’ın Birinci Balkan Savaşı sonucunda en büyük payı alması (Özellikle Makedonya üzerindeki anlaşmazlıklar) ve Ege Denizine ulaşmasından dolayı Balkan devletlerinin aralarında anlaşmazlığa düşmesi.
2.Bulgaristan’ın Ege Denizi’ne kadar genişlemesini Yunanistan’ın uygun görmeyişi.
3.Osmanlı Devleti’nin bölgeden çekilmesiyle meydana gelen otorite boşluğu
Yunanistan’ın çalışmaları sonucunda Sırbistan, Karadağ ve Romanya Bulgaristan’a karşı birleşmiştir. Bulgaristan’ın zor durumda olduğunu gören Enver Paşa harekete geçerek, Edirne ve Kırklareli’ni Bulgarlardan almıştır.
İkinci Balkan Savaşı sonucunda Bulgaristan yenildi.
Savaş Sonucunda Yapılan Antlaşmalar
1. Bükreş Antlaşması (10 Ağustos 1913): Balkan devletleri arasında yapıldı.
Açıklamalar:
1.Bulgaristan, Birinci Balkan Savaşı’nda aldığı toprakların büyük bir kısmını kaybetti.
2.Bükreş Antlaşması, Balkanlarda huzuru sağlayamadı.
3.Bu antlaşmaya Osmanlı Devleti katılmadı.
4.Bulgaristan, Ege Denizi ile bağlantısını devam ettirdi.
2. İstanbul Antlaşması (29 Eylül 1913)
İstanbul Antlaşması Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasında imzalandı.
Antlaşmanın İçeriği:
1.Meriç nehri iki ülke arasında sınır kabul edildi.
2.Edirne, Kırklareli Dimetoka ve Kırkağaç Osmanlı Devletinde kaldı.
3.Bulgaristan’daki Türklerin yasal hakları garanti altına alındı.
4.Bulgaristan’daki Türklerin; isterlerse dört yıl içerisinde Türkiye’ ye göç edebilecekleri karalaştırıldı.
Açıklamalar:
· Bulgaristan’ın Ege Denizi ile bağlantısı kesilmedi.
· Bu günkü Türk-Bulgar sınırı yaklaşık olarak çizildi.
· Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı öncesinde; savaş esnasında Bulgaristan üzerinden Almanya ile kara bağlantısı kurabilmek için Dimetoka’yı Bulgaristan’a bıraktı.
3. Atina Antlaşması (14 Kasım 1913):
Atina Antlaşması Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasında imzalandı.
Antlaşmanın İçeriği:
1.Yunanistan’daki Türklerin hakları güvence altına alındı.
2.Yanya, Girit ve Selanik Yunanistan’a bırakıldı.
3.Ege Adalarının durumu büyük devletlerin kararına bırakıldı.
Not: Büyük devletler 16 Kasım 1913’te aldıkları karar ile İmroz, Bozcaada ve Meis dışındaki Ege Adalarını Yunanistan’a, On İki Ada’yı da İtalyanlara verdiler.
4. İstanbul Antlaşması (13 Mart 1914):
İstanbul Antlaşması Osmanlı Devleti ile Sırbistan arasında imzalandı. Osmanlı’nın Sırbistan ile sınırı olmadığı için; bu antlaşma ile yalnızca Sırbistan’da kalan Türklerin hakları görüşüldü.
İkinci Balkan Savaşı’nın Sonuçları
1. Balkanlar’da azınlık durumuna düşen Türklerin hakları imzalanan antlaşmalarla güvence altına alındı
2. Edirne ve Kırklareli Bulgaristan’dan geri alındı.
3. Bulgaristan mağlubiyetini telâfi etmek için Birinci Dünya Savaşı’na girdi.
Açıklamalar:
· İttihat ve Terakki Partisi savaştan sonra; orduyu, gençleştirmek ve Almanya’dan subaylar getirerek modernize etmek için harekete geçtiyse de; Birinci Dünya Savaşı başladığı için İttihat ve Terakki Partisinin düşüncesi sonuçsuz kaldı.
· Mustafa Kemal, Edirne’nin kurtuluşuna katılmıştır
· Arnavutluk, Balkan Savaşları’na katılmamıştır
· Balkan Savaşları’ndan sonra Balkanlarda Rusya, Osmanlı yerine Avusturya ile karşı karşıya geldi
· Osmanlı’nın Almanya’dan faydalanarak orduyu ıslah etmek istemesi Osmanlı ile Almanya’yı birbirine daha fazla yaklaştırmıştır.
· Türk ordusu, İkinci Balkan Savaşı’nda sadece Bulgaristan ile savaşmıştır
· İkinci Balkan Savaşı esnasında Avrupalı devletlerin tepkisinden çekindiği için Osmanlı ordusu Meriç’in batısına geçmemiştir.
· Balkan Savaşları Osmanlı’nın Birinci Dünya Savaşı’na girmesinde etkili olmuştur.