İlk Türk Devletlerinin Parçalanmasında Hakimiyet Anlayışının Etkisi Nedir?

[SoruCevap]

İlk Türk devletlerinin parçalanmasında hakimiyet anlayışının etkisi olmuş mudur? Örneklerle açıklayınız

İlk Türk devletlerinde tahta geçip o ülkenin hükümdarı olmak belli şartlara bağlıydı. İlk Türk devletlerinde tahta babanın tüm oğulları geçebilirdi.

Hükümdarın tüm oğullarının tahta geçme hakkının olması doğal olarak taht kavgalarına neden oluyordu ve ülkede iç karışıklıklar çıkıyor, kardeşler mücadeleye girdikleri için araları açılıyor ve devlet zayıflamaya başlıyordu.

Diğer bir husus, veraset sistemi kan yoluyla geçmektedir. Yani;tahta hükümdarın ailesinden herkes geçebiliyordu. Devlet, hükümdarın ve sülalesinin ortak malıydı.

Hükümdar yaşıyorken ülkeyi prensler arasında paylaştırıyordu; böylece ülke doğu-batı ya da kuzey-güney olmak üzere ikiye ayrılıyordu. Yani, devlet çöküşe geçmek ve parçalanmak adına adım atılmış oluyordu.

Bu nedenler yüzünde tarih sahnesinde bir çok Türk devleti çöküşe geçip yıkılmıştır;

Örneğin; Göktürk devleti İşbara ve Tardu arasında ikiye ayrılmıştır. Sonrasında Çin’in müdahaleleri sonucunda Tardu doğu hakimiyetini reddetmiştir.

Başka bir örnek; Büyük Selçuklu Devleti’ nde Hanedan üyeleri hükümdar olabilmek için mücadele etmişlerdir. Bu da Devletin otoritesini zayıflatmıştır. Melikşah öldükten sonra da valiler bağımsızlıklarını ilan edilmiştir. Bu devletin yıkılmasının ardından; Irak Selçukluları, Kirman Selçukluları, Suriye Selçukluları, Anadolu Selçukluları