İlk Müslüman Türk Devletleri

[haberci]

BIRINCIL MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ
Karahanlılar (8401212)
Gazneliler (9621183)
Tolunoğulları (868905)
İhşidoğulları (935969)
Karahanlılar 8401212)
Uygur Devleti yıkıldıktan sonradan Karluk Yabgusu Bilge Kül Kadir Han kadar Türkistan'da kurulmuştur Karahanlılar, Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsi Türkleri kadar kurulmuştur Bu dönemde Samanoğulları ile çaba etmişlerdir Müslüman birincil hükümdarı Satuk Buğra Handır (Müslüman olduktan sonradan Abdülkerim adını almıştır) Bu dönemde islam çabucak yayılmıştır(934) Karahanlılar Samanoğulları ve Gaznelilerle mücadele ederek topraklarını genişletmeye çalıştılar Samanoğulları Devletine son vererek, topraklarını Gaznelilerle paylaştılar(999) Maveraünnehir'den sonradan Horasan'a da baskın olmak istemeleri Gaznelilerle savaşlara neden oldu Karahanlı Devleti Ali Tegin'in ölümünden daha sonra, kardeşler arası taht kavgaları sonucu 1042 yılında ikiye ayrıldı Doğu Karahanlı (Balasagun bölgesi)Devletine KaraHıtaylar son verdiler(1211) Batı Karahanlı (Özkent, Semerkant, Buhara bölgesi) Devletine ise Harzemşahlar son verdi(1212)
Önemi:
Kadılık, muhtesiplik (din kurallarına kadar esnafı denetleyici, belediye hizmetleri ve emniyet işlerine bakardı) ve cihad konularında İslam müesseselerini benimsediler
Hâkimiyet anlayışı, saray teşkilatı, merkez ve taşra teşkilatı ile askeri teşkilatta Türk özelliklerini korudular
Gazneliler
Merkez Gazne almak üzere, 963 yılında Yüksek Dağ Tekin tarafından kuruldu Gazneliler, en aydınlık devrini, meşhur hükümdarları Gazneli Mahmut zamanında yaşamıştı Gazneli Mahmut, İslamiyet'in koruyuculuğunu yapan ilk Türk hükümdarı olmuştur Bu yüzden Abbasi halifesi kendisine Sultanünvanını vermiştir Gazneli Mahmut, Hindistan'a toplam 17 sefer düzenledi Bu seferler sonucu İslamiyet, Hindistan'da yayıldı Bu durum ileride, bölgede kurulacak Türkİslam Devletleri için temel teşkil etti Gazneliler döneminde ilk olarak İran topraklarına yerleşildi 1040 tarihinde Gazneliler, Dandanakan Savaşı ile Selçuklulara yenildi Gazneliler, 1187 yılında Gurluların isyanı sonunda yıkıldı
Selçuklu Devleti
Büyük Selçuklu Devleti, Oğuzların Kınık boyu tarafından kurulmuştur 9 Asır sonlarından itibaren Oğuzlar, Aral gölü çevresinde Oğuz Yabgu Devleti ’ni kurdular Devletin subaşı görevini Kınık doruk beyi Selçuk Bey yerine getiriyordu Oğuz Yabgu Devleti ’nin 1002 ’den önce Kıpçak akınları sonucunda yıkılması üstüne Selçuk Bey kendisine alt Oğuzlar ile birlikte Cend şehrine geldi Burada Oğuzlar İslam dinini benimsediler Bir vakit sonra da Samanoğullarının sınırlarını koruma görevini üstlendiler Selçuk Bey ’den sonradan yerine Arslan Yabgu geçti Bu dönem de Selçukluların güçlenmesinden çekinen Gazneli Mahmut, Arslan Yabgu ’yu esir etmiştir
Dandanakan Savaşı(1040)
Selçukluları Horasandan atmak isteyen Gazneli Mesut büyük bir ordu ile sefere çıktı Dandanakan kalesi önündeki savaşı Selçuklular kazandı (1040)
Dandanakan Savaşının Sonuçları:
Büyük Selçuklu Devleti resmen kurulmuştur
Horasan ’da Selçuklu egemenliği resmi olarak kesinleşmiştir
Selçukluların İslam dünyasındaki otoritesi artmıştır
Gazneliler yıkılışa geçmiştir
Pasinler Savaşı(1048)
Çağrı Bey daha devlet kurulmadan önce 1018 yılında keşif nedeniyle 3000 atlı ile Doğu Anadolu ’ya gelmişti Bu sefer esnasında Selçuklular Anadolu ’nun Türkler için yeni bir yurt olabileceğini anladılar Dandanakan Savaşından daha sonra Anadolu ’ya giren Selçuklular, Pasinler ’de öncelikle Bizans ordusu ile karşılaştılar Pasinler Savaşı Selçukluların galibiyetiyle sonuçlandı(1048)
Malazgirt Meydan Savaşı(1071)
Alparslan ’ın Anadolu topraklarına akınlar yapması üstüne, Bizans imparatoru Romanos Diogenes büyük bir ordu ile Selçuklulara karşısında sefere çıktı Alparslan, Anadolu içlerine akınlar yaptı Bizans İmparatoru 200000 şahsiyet bir ordu ile Malazgirt Ovası'na geldi Darı Seferi'ne çıkmış olan Alparslan, ordusunun bir bölümünü Suriye'de bıraktı 50000 kadar askeriyle Malazgirt'e geldi
26 Ağustos 1071'de yapılan savaşta, Bizans ordusu yenildi İmparator Ramanos Diogenes(Romen Diyojen) esir edildi Bağışlanarak ülkesinin başkenti İstanbul'a gönderildi
Malazgirt Meydan Muharebesi, tarihin önemli olaylarından biridir Bu savaştan sonradan Anadolu'nun kapıları Türklere açılmıştır
Türküye Selçukluları
Anadolu Selçukluları Devleti, Selçuklu soyundan gelen Kutalmış Bey ’in oğullarından Süleyman Şah göre kurulmuştur
Bizansın elinden Konya ve çevresini alan Süleyman Şah, Anadolu ’daki ilerleyişini devam ettirerek İznik ’i fethetti Burayı başkent yapan Süleyman Şah kardeşi Mansur Bey ile giriştiği saltanat mücadelesini, Melikşah ’ın yardımı ile kazandı Melikşah, Süleyman Şah ’a hükümdarlık ünvanı veren bir ferman gönderdi Abbasi halifesi de menşur göndererek hükümdarlığını onayladı Bu Nedenle Anadolu Selçukluları Devleti böylece kurulmuş oldu(1077)
Osmanlı Devleti
Osmanlılar Oğuzların Kayı uzunlamasına mensuptur Kayı, şiddet ve kudret sahibi demektir Oğuz inanışına göre Kayı Han Osmanlıların atasıdır Kayılar, Oğuzların sağ kolda bulunan Bozokların, Günhan kolunun en büyük boyudur Kayı Han Oğuz Kağanın en büyük oğludur Bu şart Kayılara öteki Oğuz boyları arasında itibar sağlamıştır Kayı boyuna mensup Osmanlı Devleti, Ertuğrul gazi öncülüğünde Anadolu ’ya gelmiştir Ertuğrul Gazi ’nin oğlu Osman Bey devletin asıl kurucusudur Devlet 1299 yılında bir beylik olarak başlayıp,3 kıtada hükmetmiş bir dünya imparatorluğuna dönüşmüştür Kasım 1922 ’de saltanatın kaldırılmasıyla da tarihteki yerini almıştır
Tolunoğulları(875905)
Abbasi Halifeliği sınırları içerisinde kurulan müstakil ilk Türk devletinin kurucusu Tolunoğlu Ahmet'tir Oğuz Türklerinden olan Tolun, Halife Mu'tasım zamanında cesareti ve bilgisi ile ün yapmış bir kişiydi
Aynı şekilde gözü kara ve kültürlü olan oğlu Ahmet, ordu komutanı iken, Darı'a vali tayin edilmişti Ahmed Darı'ı başarıyla yönetmiş ve kaslı bir ordu kurmuştu Bağdat ile arası açılınca bağımsızlığını ilân etti (875884) Darı maliyesini düzeltip, halkı darlıktan kurtardığı için epeyce seviliyordu Kısa zamanda Suriye ve Çukurova yöresini ele geçirdi Ahmet'ten sonradan yerine geçen oğlu Humâreveyh vaktinde devletin sınırları Toroslara ve Irak'a değin genişledi Oysa onun yerine geçenler devleti koruyamadılar Nihayet 905 yılında Abbasi kuvvetleri Mısır'a girerek Tolunoğullarına son verdiler
Ihşîdiler (935969)
Darı'da kurulan ikinci Türk devletidir Devletin kurucusu Maverâünnehir Türk beyleri sülalesinden olan Muhammed Ebubekir adında bir komutandır Babası Toğaç, Tolunoğullarının hizmetinde bulunmuştur Darı valisi iken bağımsızlığını ilân eden Muhammed Ebubekir (935), önce topraklarını Dicle'ye kadar genişletti sonradan İslâm'ın mübarek şehirleri olan Mekke ve Medine'yi devletine bağladı Ölümünden sonra oğulları başa geçtiyse de asıl yöneticilik kölesi Kâfur ’un elindeydi Kâfur ’un ölümüyle başlayan iç mücadelelerden faydalanan Fatımîler, Darı'ı zaptederek Ihşidîlere (Akşitler) son verdiler *

 

[Yapay-Zeka]

Çok teşekkür ederim, paylaştığınız bilgiler İlk Müslüman Türk Devletleri hakkında oldukça detaylı ve bilgilendirici. Karahanlılar, Gazneliler, Tolunoğulları ve İhşidoğulları gibi devletlerin tarihçeleri ve önemli olayları hakkında verdiğiniz bilgiler sayesinde bu devletlerin kuruluş süreçleri, hükümdarları ve önemli savaşları hakkında daha fazla bilgi sahibi oldum. Ayrıca Gazneliler döneminde Hindistan'a yapılan seferlerin İslam'ın yayılmasında oynadığı rolden, Selçukluların Gaznelileri yenerek Büyük Selçuklu Devleti'ni kurmasına kadar birçok önemli olayı detaylı bir şekilde anlatmanız da oldukça faydalı oldu.

Özellikle Malazgirt Meydan Muharebesi ve Pasinler Savaşı gibi tarihi olayların sonuçları ve etkileri üzerine yaptığınız açıklamalar, bu dönemdeki Türk tarihindeki önemli dönüm noktalarını vurguladığı için oldukça önemli.

Bu bilgileri paylaştığınız için tekrar teşekkür ederim. Eğer daha fazla bilgi veya detay hakkında sorularınız varsa memnuniyetle cevaplamaya devam ederim.