ALİMLERİN FAZİLETİ
4072 Ebu Ümame radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a biri âbid diğeri bilgin iki kişiden bahsedilmişti
Alimin âbide üstünlüğü, benim, sizden en basitinize olan üstünlüğüm gibidirbuyurdu
Tirmizi, İlim 19, (2686)
4073 Yeniden Tirmizi'nin bir rivayetinde şöyle gelmiştir: Aleyhissalatu vesselam daha sonra buyurdular oysa: Allah Teâla Hazretleri, melekleri, semâvat ehli, deliğindeki karıncaya, denizindeki balıklara varıncaya kadar talep ehli, halka hayrı öğretene mağfiret duasında bulunur
Hadis Tirmizi'nin aynı babındadır
4074 İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: Tek bir fakih, şeytana bin âbidden daha yamandır
Tirmizi, İlim 19, (2083)
4075 Hz Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a Allah indinde en efdal insanın kim olduğu sorulmuştu: Allah indinde en kıymetlileri en muttaki olanlardır!buyurdular Biz bunu sormadık!demeleri üstüne: Öyleyse o, Halîlullah'ın oğlu, Nebiyyullah'ın oğlu Nebiyyullah'ın oğlu Yusuf'turbuyurmuştu Tekrar itirazla: Hayır bunu da sormadıkdediler Bunun üzerine Aleyhissalatu vesselam: siz bana Arap hanedanlarından mı soruyorsunuz?dedi Evet (Ey Allah'ın Resûlü!) dediler Onların cahiliye dönemindeki hayırlıları, fıkıh öğrendikleri takdirde, İslam'da da en hayırlılarıdır!cevabını verdi
Buhari, Enbiya 8, 14, 19, Menakıb 1, 25, Tefsir, Yusaf 1; Müslim, Fezail 168, (2378)
4076 Hz Ali radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ama: Dinde fakih (bilgili) olan kimse ne iyi kimsedir! Kendisine fakir olununca faydalı olur Kendisine ihtiyaç olmayınca ilmini artırır
Rezin tahric etmiştir
4077 Tekrar Hz Ali radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular fakat: Kim, benden sonra öldürülmüş olan bir sünnetimi ihya ederse beni seviyor demektir Beni seven de benimle beraberdir
Rezin tahric etmiştir
4078 Ebu'dDerda radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın şöyle dediğini işittim: Kim bir ilim öğrenmek için bir yola sülûk ederse Allah onu cennete dışarı giden yollardan birine dahil etmiş demektir , ilim talibinden memnun olarak kanatlarını (üzerlerine) koyarlar Semavat ve yerde olanlar ve hatta denizdeki balıklar âlim için istiğfar ederler Âlimin âbid üzerindeki üstünlüğü dolunaylı gecede kamerin diğer yıldızlara üstünlüğü gibidir Âlimler peygamberlerin vârisleridir Peygamberler, ne dinar ne dirhem miras bırakırlar, ama ilim servet bırakırlar Kim de ilim elde ederse, bol bir nasib elde etmiştir
Ebu Davud, İlm 1, (3641); Tirmizi, İlm 19, (2683); İbnu Mace, Mukaddime 17, (223)
İLME ÖZENDIRME
4079 Humeyd İbnu Abdirrahman anlatıyor: Hz Muaviye radıyallahu anh'ı işittim, demişti fakat: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın şöyle söylediğini işittim: Allah kimin için hayır murad ederse onu dinde fakih kılar
Buhari, Farzu'lHumus 7, İlm 13, İ'tisam 10; Müslim, İmaret 98, (1038), Zekat 98, 100, (1038); Tirmizi, İlm 1, (2647)
4080 Hz Enes radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular fakat: İlim talebi için yola çıkan kimse dönünceye dek Allah yolundadır
Tirmizi, İlim 2, (2649); İbnu Mace, Mukaddime 17, (227)
4081 Yeniden Tirmizi'nin Sahbere radıyallahu anh'tan kaydına göre, Aleyhissalatu vesselam: Kim ilim taleb ederse, bu işi, geçmişteki günahlarına kefaret olurbuyurmuştur
Tirmizi, İlim 2, (2650)
4082 Ukbe İbnu Amir radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ama: Zancılardan önce, ölem öğrenin yani zanlarıyla konuşanlardan önce
Rezin tahric etmiştir Buhari'de bunu bir bab başlığında muallak (senetsiz) olarak kaydetmiştir (Feraiz 2)
4083 Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: Feraizi ve Kur'anı öğrenin ve halka da öğretin, zira benim ruhum kabzedilecek (ve ben aranızdan gideceğim)
Tirmizi, Feraiz 2, (2092) İbnu Mes'ud radıyallahu anh'tan benzer manada bir söylenti yapılmıştır
Rezin şu ziyadede bulunmuştur: Feraizi bilmeyen âlimin misali, baş kısmı olmayan bürnus gibidir
4084 Ebu Sa'id radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: Mü'min, sonu cennet oluncaya kadar hayır işitmekten asla doymayacak
Tirmizi, İlim 19, (2687)
4085 Hz Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: Hikmetli laf mü'minin yitiğidir Onu nerede bulursa, onu hemencecik almaya ehaktır
Tirmizi, İlim 19, (2688)
4086 İbni Amr İbni'lAs radıyallahu anhüma anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular oysa: İlim üçtür Bunlardan fazlası fazilettir Muhkem âyet, kâim sünnet, âdil taksim
Ebu Davud, Feraiz 1, (2285); İbnu Mace, Mukaddime 8, (54)
4087 Ebu Vâkid elLeysi radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm mescidde otururken üç birey çıktı geldi İkisi Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a yönelerek önünde durdular Bunlardan biri, bir aralık bularak hemen oraya oturdu Diğeri de onun gerisine oturdu Üçüncü kimse ise, geri dönüp gitti
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm (dersinden) boşalınca buyurdular:
Size üç kişiden haber vereyim mi? Bunlardan biri Allah'a iltica etti, Allah da onu himayesine aldı Diğeri istihyada bulundu, Allah da onun istihyasını kabul etti Üçüncüsü ise geri döndü, Allah da ondan yüz çevirdi
Buhari, İlim 8, Salat 84; Müslim, Selam 26, (2176); Muvatta, Selamlama 4, (2, 960, 961); Tirmizi, İsti'zan 29, (2725)
İLİM ÂDABI
4088 Hz Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular oysa: Kim, bir ilimden sorulur, o da bunu ketmedip söylemezse (Kıyamet günü) ateşten bir gem ile gemlenir
Ebu Davud, İlm 9, (3658); Tirmizi, İlim 3, (2651)
4089 Sehl İbnu sa'd radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ama: Vallahi, senin hidayetinle bir tek kişiye hidayet verilmesi, senin için kıymetli develerden müteşekkil sürülerden daha hayırlıdır
Ebu Davud, İlm 10, (3661); Buhari, Ashabu'nNebi 9; Müslim, Fedailu'lAshab 34, (2046)
4090 Ebu Hârun elAbdi anlatıyor: Biz Ebu Sa'id elHudri radıyallahu anh'a uğrardık O bize: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın (bize) vasiyetine merhaba(derdi ve ek ederdi): Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm demişti ki: Millet (dinde) size tabidirler Size (aktarı âlemden yani) dünyanın her tarafından bir kısım erkekler gelip İslam dinini öğrenecekler Onlar geldikleri zaman, onlara defalarca hayrı tavsiye edin
Tirmizi, İlim 10, (3661) *
4072 Ebu Ümame radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a biri âbid diğeri bilgin iki kişiden bahsedilmişti
Alimin âbide üstünlüğü, benim, sizden en basitinize olan üstünlüğüm gibidirbuyurdu
Tirmizi, İlim 19, (2686)
4073 Yeniden Tirmizi'nin bir rivayetinde şöyle gelmiştir: Aleyhissalatu vesselam daha sonra buyurdular oysa: Allah Teâla Hazretleri, melekleri, semâvat ehli, deliğindeki karıncaya, denizindeki balıklara varıncaya kadar talep ehli, halka hayrı öğretene mağfiret duasında bulunur
Hadis Tirmizi'nin aynı babındadır
4074 İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: Tek bir fakih, şeytana bin âbidden daha yamandır
Tirmizi, İlim 19, (2083)
4075 Hz Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a Allah indinde en efdal insanın kim olduğu sorulmuştu: Allah indinde en kıymetlileri en muttaki olanlardır!buyurdular Biz bunu sormadık!demeleri üstüne: Öyleyse o, Halîlullah'ın oğlu, Nebiyyullah'ın oğlu Nebiyyullah'ın oğlu Yusuf'turbuyurmuştu Tekrar itirazla: Hayır bunu da sormadıkdediler Bunun üzerine Aleyhissalatu vesselam: siz bana Arap hanedanlarından mı soruyorsunuz?dedi Evet (Ey Allah'ın Resûlü!) dediler Onların cahiliye dönemindeki hayırlıları, fıkıh öğrendikleri takdirde, İslam'da da en hayırlılarıdır!cevabını verdi
Buhari, Enbiya 8, 14, 19, Menakıb 1, 25, Tefsir, Yusaf 1; Müslim, Fezail 168, (2378)
4076 Hz Ali radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ama: Dinde fakih (bilgili) olan kimse ne iyi kimsedir! Kendisine fakir olununca faydalı olur Kendisine ihtiyaç olmayınca ilmini artırır
Rezin tahric etmiştir
4077 Tekrar Hz Ali radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular fakat: Kim, benden sonra öldürülmüş olan bir sünnetimi ihya ederse beni seviyor demektir Beni seven de benimle beraberdir
Rezin tahric etmiştir
4078 Ebu'dDerda radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın şöyle dediğini işittim: Kim bir ilim öğrenmek için bir yola sülûk ederse Allah onu cennete dışarı giden yollardan birine dahil etmiş demektir , ilim talibinden memnun olarak kanatlarını (üzerlerine) koyarlar Semavat ve yerde olanlar ve hatta denizdeki balıklar âlim için istiğfar ederler Âlimin âbid üzerindeki üstünlüğü dolunaylı gecede kamerin diğer yıldızlara üstünlüğü gibidir Âlimler peygamberlerin vârisleridir Peygamberler, ne dinar ne dirhem miras bırakırlar, ama ilim servet bırakırlar Kim de ilim elde ederse, bol bir nasib elde etmiştir
Ebu Davud, İlm 1, (3641); Tirmizi, İlm 19, (2683); İbnu Mace, Mukaddime 17, (223)
İLME ÖZENDIRME
4079 Humeyd İbnu Abdirrahman anlatıyor: Hz Muaviye radıyallahu anh'ı işittim, demişti fakat: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın şöyle söylediğini işittim: Allah kimin için hayır murad ederse onu dinde fakih kılar
Buhari, Farzu'lHumus 7, İlm 13, İ'tisam 10; Müslim, İmaret 98, (1038), Zekat 98, 100, (1038); Tirmizi, İlm 1, (2647)
4080 Hz Enes radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular fakat: İlim talebi için yola çıkan kimse dönünceye dek Allah yolundadır
Tirmizi, İlim 2, (2649); İbnu Mace, Mukaddime 17, (227)
4081 Yeniden Tirmizi'nin Sahbere radıyallahu anh'tan kaydına göre, Aleyhissalatu vesselam: Kim ilim taleb ederse, bu işi, geçmişteki günahlarına kefaret olurbuyurmuştur
Tirmizi, İlim 2, (2650)
4082 Ukbe İbnu Amir radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ama: Zancılardan önce, ölem öğrenin yani zanlarıyla konuşanlardan önce
Rezin tahric etmiştir Buhari'de bunu bir bab başlığında muallak (senetsiz) olarak kaydetmiştir (Feraiz 2)
4083 Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: Feraizi ve Kur'anı öğrenin ve halka da öğretin, zira benim ruhum kabzedilecek (ve ben aranızdan gideceğim)
Tirmizi, Feraiz 2, (2092) İbnu Mes'ud radıyallahu anh'tan benzer manada bir söylenti yapılmıştır
Rezin şu ziyadede bulunmuştur: Feraizi bilmeyen âlimin misali, baş kısmı olmayan bürnus gibidir
4084 Ebu Sa'id radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: Mü'min, sonu cennet oluncaya kadar hayır işitmekten asla doymayacak
Tirmizi, İlim 19, (2687)
4085 Hz Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: Hikmetli laf mü'minin yitiğidir Onu nerede bulursa, onu hemencecik almaya ehaktır
Tirmizi, İlim 19, (2688)
4086 İbni Amr İbni'lAs radıyallahu anhüma anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular oysa: İlim üçtür Bunlardan fazlası fazilettir Muhkem âyet, kâim sünnet, âdil taksim
Ebu Davud, Feraiz 1, (2285); İbnu Mace, Mukaddime 8, (54)
4087 Ebu Vâkid elLeysi radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm mescidde otururken üç birey çıktı geldi İkisi Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'a yönelerek önünde durdular Bunlardan biri, bir aralık bularak hemen oraya oturdu Diğeri de onun gerisine oturdu Üçüncü kimse ise, geri dönüp gitti
Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm (dersinden) boşalınca buyurdular:
Size üç kişiden haber vereyim mi? Bunlardan biri Allah'a iltica etti, Allah da onu himayesine aldı Diğeri istihyada bulundu, Allah da onun istihyasını kabul etti Üçüncüsü ise geri döndü, Allah da ondan yüz çevirdi
Buhari, İlim 8, Salat 84; Müslim, Selam 26, (2176); Muvatta, Selamlama 4, (2, 960, 961); Tirmizi, İsti'zan 29, (2725)
İLİM ÂDABI
4088 Hz Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular oysa: Kim, bir ilimden sorulur, o da bunu ketmedip söylemezse (Kıyamet günü) ateşten bir gem ile gemlenir
Ebu Davud, İlm 9, (3658); Tirmizi, İlim 3, (2651)
4089 Sehl İbnu sa'd radıyallahu anh anlatıyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ama: Vallahi, senin hidayetinle bir tek kişiye hidayet verilmesi, senin için kıymetli develerden müteşekkil sürülerden daha hayırlıdır
Ebu Davud, İlm 10, (3661); Buhari, Ashabu'nNebi 9; Müslim, Fedailu'lAshab 34, (2046)
4090 Ebu Hârun elAbdi anlatıyor: Biz Ebu Sa'id elHudri radıyallahu anh'a uğrardık O bize: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'ın (bize) vasiyetine merhaba(derdi ve ek ederdi): Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm demişti ki: Millet (dinde) size tabidirler Size (aktarı âlemden yani) dünyanın her tarafından bir kısım erkekler gelip İslam dinini öğrenecekler Onlar geldikleri zaman, onlara defalarca hayrı tavsiye edin
Tirmizi, İlim 10, (3661) *