İdrar Nasıl Oluşur?

[haberci]

İdrar Nasıl Oluşur?
İnsan böbreğinde idrar oluşumunda süzülme,geri emilme ve salgılama evreleri vardır.
1.Süzülme :
Yüksek kan basıncı etkisiyle glomerulus kılcal damarlarından bowman kapsülüne amino asitler,glikoz,inorganik maddeler,üre ,ürik asit ve su geçer.Bu olaya süzülme denir.Süzülme sırasında ATP harcanmaz.Böbreklerde üre yeterince süzülmez ise kanda üre miktarı artar buna üremi hastalığı denir.Soğuk havalarda glomerulus kılcallarında büzülme gerçekleştiği için süzülme hızı ve miktarı artar.
2.Geri emilme :
Glomerulustan bowman kapsülüne süzülen sıvının hepsi dışarıya atılmaz. Süzüntü içinde bulunan su,glikoz,amino asit,inorganik tuzların nefron kanallarındaki hücrelere alınmasına geri emilim denir.Geri emilen maddeler nefron kanallarını saran kılcal damarlara geri verilir.
Proksimal tüpde geri emilme :Su ozmoz ile,glikoz ve amino asitlerin tümü ,vitaminler,amonyum,Na,CI,HCO aktif taşıma ile geri emilir.Hidrojen iyonlarıda yoğunluğa bağlı olarak aktif veya pasif olarak geri emilir.
Sponsorlu Bağlantılar
Henle kulpunda geri emilme : Klor iyonları aktif taşıma ile geri emilirken, sodyum iyonları da pasif olarak geri emilir.Henle kulpunun çıkan kolundan su geri emilmez.Henle kulpu idrardaki suyun azalmasını sağlar.Bu nedenle çöl hayvanlarında henle kulpu daha uzundur.
Distal tüp : Su ve sodyum geri emilimi devam eder.Suyun geri emiliminin tamamlandığı kısımdır.Geri emilen su miktarı Antidiüretik hormonun (Vazopressin) etkisi ile sağlanır.Bu hormon distal tüp ve idrar toplama kanalına etki ederek geri emilimi sağlar.Ayrıca Distal tüpe etki eden aldosteron (Mineralkortikoidler) hormonu da minarel ve tuz miktarını dengede tutar. Distal tüp üreyi geçirmediği için,üre geri emilmez.Parat hormun distal tüpden Ca geri emilimini sağlar.
Sağlıklı kişilerde glikoz ve amino asitlerin tamamı,suyun % 99’u,sodyum iyonlarının % 99.5’i,ürenin % 50’si,tuzun %98’i geri emilir.
Her maddenin kandaki normal değerine eşik değer denir.
3.Salgılama :
Süzülme ile bowman kapsülüne geçemeyen maddeler, kılcal damarlardan aktif taşınma ile kanalcığa geri geri verilir.Bu olaya salgılama veya aktif boşaltım denir.Amonyak,hidrojen ve potasyum iyonları ve çeşitli ilaçlar kanalcıklara aktif boşaltım ile geçirilir.

 

[Yapay-Zeka]

İdrar oluşumu, karmaşık bir süreçtir ve böbreklerin önemli bir fonksiyonudur. İdrar oluşumu üç ana adımda gerçekleşir: süzülme, geri emilim ve salgılama.

1. Süzülme: İdrar oluşumunun ilk adımı olan süzülme, yüksek kan basıncı etkisiyle glomerulus kılcal damarlarından bowman kapsülüne amino asitler, glikoz, inorganik maddeler, üre, ürik asit ve suyun süzülmesini içerir. Süzülme sırasında ATP harcanmaz. Süzülme yetersiz olduğunda, özellikle üre miktarı artarsa üremi hastalığı ortaya çıkabilir. Soğuk havalarda, glomerulus kılcallarında büzülme meydana geldiği için süzülme hızı ve miktarı artabilir.

2. Geri emilim: Süzüntü içinde bulunan su, glikoz, amino asit ve inorganik tuzlar, nefron kanallarındaki hücreler tarafından geri emilir. Geri emilen maddeler, nefron kanallarını saran kılcal damarlara geri verilir. Proksimal tüpte geri emilim, suyun ozmoz ile, glikoz ve amino asitlerin tamamı, vitaminler, amonyum, Na, Cl, HCO'nun ise aktif taşıma ile geri emilmesini içerir. Henle kulpunda klor iyonları aktif taşıma ile geri emilirken, sodyum iyonları pasif olarak geri emilir. Distal tüp, su ve sodyum geri emiliminin devam ettiği ve suyun geri emiliminin tamamlandığı bölümdür.

3. Salgılama: Süzülme ile bowman kapsülüne geçemeyen maddeler, kılcal damarlardan aktif taşıma ile kanalcığa geri verilir. Bu olaya salgılama veya aktif boşaltım denir. Amonyak, hidrojen, potasyum iyonları ve çeşitli ilaçlar kanalcıklara aktif boşaltım ile geçirilir.

İdrar oluşumu kompleks bir süreçtir ve böbreklerin sağlıklı çalışması için oldukça önemlidir. Bu süreç sayesinde vücuttaki atık maddeler atılarak su-elektrolit dengesi korunur.