Hz. Yunus'un Adı Kur'an-ı Kerim'de Kac Kere Geciyor?

[SoruCevap]

Hz Yunus'un adı Kur'anı Kerim'de Kac Kere Geciyor?
Hz Yunus
Hz Yunus'un Kur'anı Kerim



NUh'a ve ondan sonra gelen peygamberlere vahyettigimiz gibi, sana da vahyettik Nitekim ibrahim'e, ismail'e, ishak'a, Yakub'a, torunlarina, isa'ya, EyyUb'a, YUnus'a, HarUn'a, Suleyman'a da vahyetmis ve Davud'a da ZebUr'u vermistik(enNisa, 4163)

Bu ayette ifade edildigi gibi isa (as), EyyUb (as), Harun (as) ve Suleyman (as)'da Yunus (as) ile ayni soydan, Yakub (as)'in torunlarindandirlar

YUnus (as)'in nufusu yuz bini askin bir sehrin halkina uyarici ve tevhide cagrici bir peygamber olarak gonderildigi, Kur'an'da soyle gecmektedir:

Ve onu yuz bin Insana, ya da daha fazla olanlara peygamber gonderdik(esSaffat, 37147)

O'nun peygamber olarak gonderildigi bu yerin Ninova sehri oldugu nakledilmistir Ninova sehri, Dicle nehrinin kiyisinda, simdiki Musul'un yerinde bulunmaktaydi Bu beldenin Insanlari kufrun icinde bulunuyorlardi ve putlara tapmakta idiler YUnus (as) onlari kufurden ve putperestlikten nehyetmek bir de onlara, kufurlerinden dolayi tevbe etmelerini, Yuce Allah'in varligina ve birbirine inanmalarini emretmek uzere gonderilmisti (ezZemahseri, elKessaf, Kahire, ty, V, 126; etTaberi, Tarih, Misir 1326, II, 42)

YUnus (as)'in adi, Kur'an'in cesitli yerlerinde gecmekle beraber, Kur'an'daki sUrelerden birine isim olarak verilmistir Kur'an'in onuncu sUresinin adi, YUnus sUresidir

YUnus (as) milletini otuz uc yil Allah'a iman etmeye, kufurden kurtulmaya davet etti, tebligde bulundu ve peygamberlik vazifesini yerine getirdi Ancak sadece iki kisi ona iman etti (ibn Esir, elKamil, Beyrut 1965, I, 360; Sahihi Buhari ve Tecridi Sarih Tercumesi, IX, 152)

Milletinin bu sekilde kufurde direnmesi ve imana gelmemesi, YUnus (as)'in zoruna gitti Yuce Allah onun bu kizginligini ve bunun neticesinde milletini terketmeye kalkismasini soyle haber vermistir:

ZunnUn (YUnus)'a gelince, o, of keli bir halde gecip gitmisti Bizim kendisini asla sikistirmayacagimizi zannetmisti Nihayet karanliklar icinde; Senden baska hic bir ilah yoktur Seni tenzih ederim Gercekten ben zalimlerden oldum!diye niyaz etti(elEnbiya, 2187)

Bu ayette YUnus (as)'dan ZunnUn diye bahsedilmistir ZunnUn, balik sahibi demektir Kur'an'in baska bir yerinde de, YUnus (as) bu lakabla anilmistir:

Sen Rabbinin hukmunu sabirla bekle Balik sahibi (Yunus) gibi olma Hani, o dertli dertli Rabbine niyaz etmisti(elKalem, 6848)

Hem bu ayette hem de yukaridaki ayette YUnus (as)'in sabretmemesine, Allah'in emri olmadan milletini terketmeye kalkismasina isaret edilmistir Onun bu hali uzerine, Yuce Allah soyle buyurmustu:

O halde, peygamberlerden azim sahibi olanlarin sabrettigi gibi sen de sabret(elAhkaf, 4635)

Allah'in musaadesi olmadan YUnus (as)'in ayrilmaya kalkismasi, iyi netice vermemisti Ninova'dan ayrilmak icin bir gemiye binmisti Geminin batmaya yuz tutmasi uzerine, hafiflemesi icin yolculardan birinin suya atilmasi gerekti Kimin suya atilacagini tesbit icin kur'a cekildi ve kur'a YUnus (as)'a isabet etti Bu durum kur'an'da soyle haber verilmistir:

Gemide onlarla karsilikli Kur'a cektiler de yenilenlerden oldu(esSaffat, 37141)

isin daha acisi, YUnus (as) denize atildiktan sonra bir balik onu yutmustu Yuce Allah Kur'an'da onun bu durumunu soyle haber vermistir:

YUnus, (Rabbinden izinsiz olarak kavminden ayrildigi icin) kendisi kotuluklerken, onu bir balik yuttu(esSaffat, 37142)

Burada YUnus (as) hatasini anlamis ve nefsini kinamaya baslamisti Baligin karnindaki karanliklarda:

Senden baska ilah yoktur Sen eksikliklerden uzaksin, yucesin Ben zalimlerden oldum!(elEnbiya, 2187) diye dua etmeye ve Allah'a yalvarmaya basladi Bu sekilde iman ve inancla Allah'a siginmasi neticesinde, Yuce Allah onu affetmisti (elMaverdi, enNuketu ve'lUyUnu, Beyrut 1992, III, 465 vd) YUnus (as)'in duasinin kabul edildigi ve Allah tarafindan bagislandigi, Kur'an'da soyle dile getirilmistir:

Biz de onun duasini kabul ettik ve onu tasadan kurtardik iste biz, Insanlari boyle kurtaririz(elEnbiya, 2188)

Eger tesbih edenlerden olmasaydi, (Insanlarin) yeniden diriltilecekleri gune kadar onun karninda kalirdi(esSaffat, 37143, 144)

Gucu her seye yeten Yuce Allah, baligin karnindaki YUnus (as)'i oldurmedi Bir sure sonra balik onu agzi ile sahile birakmisti Onun kurtulus ve daha sonraki hafi, Kur'an'da soyle haber verilmistir:

(Ama baligin karninda bizi andi, tesbih etti), biz de onu hasta bir halde agacsiz, bos bir yere attik ve uzerine (golge yapmasi icin) kabak turunden bir agac bitirdik(esSaffat, 37145, 146)

YUnus (as)'in Allah tarafindan affedilmesi ve buyuk bir tehlikeden kurtarilmasi, Kur'an'in baska bir yerinde dile getirilmistir:

Sen Rabb'inin hukmune sabret, balik sahibi (YUnus) gibi olma Hani o, sikintidan yutkunarak (Allah'a) seslenmisti Eger Rabb'inden ona bir nimet yetismeseydi, yerilerek ciplak bir yere atilirdi Fakat (boyle olmadi), Rabb'i onun duasini kabul etti de onu salihlerden kildi(elKalem, 688, 49, 50)

YUnus (as)'i bu sikintilardan kurtaran Yuce Allah, onun milletine de neticede hidayeti nasib etti Onlar da sonunda Allah'a iman edip tevhid'e sarildilar Onlarin tevbe edip hakka donuslerini ifade eden ayetin meali soyledir:

inandilar, biz de onlari bir sureye kadar gecindirdik(esSaffat, 37148)

YUnus (as)'in milletinin bu sekilde tevbe etmeleri, kufurden donup Allah'a inanmalari, Allah tarafindan ovulmus, methedilmistir:

Keske (azabi gordukten sonra) inanip da, inanmasi kendisine fayda veren bir memleket olsaydi! (Azabi gordukten sonra inanmak, hic bir memlekete yarar saglamamistir) Yalniz YUnus'un kavmi, (azab henuz inmeden once) inaninca, dunya hayatinda onlardan rezillik azabini kaldirmis ve onlari bir sure daha yasatmistik(YUnus, 1098)

YUnus (as)'in faziletli bir Insan oldugu, Yuce Allah tarafindan soyle haber verilmistir:

ismail, elYesa', Yunus ve Lut'a da (yol gosterdik) Hepsi iyilerden idiler(elEn'am, 686)

Hz Muhammed (sav) de onu soyle ovmustur:

Her kim ben YUnus b Matta'dan hayirliyim derse, yalan soylemistir(Buhari, Tefsiru sure 6, 4)

YUnus (as) da annesinin adıyla YUnus b Matta diye anılmaktadır (ibn Sa'd, Tabakatu'lKubra, Beyrut 1957, I, 55)

 

[Editör]

Yunus (as) ismi, Kur'an-ı Kerim'de toplamda dört farklı surede geçmektedir. Bu sureler sırasıyla Yunus Suresi, el-Enbiya Suresi, es-Saffat Suresi ve el-Kalem Suresidir. Yunus (as) peygamberine ait hayat hikayesi ve tebliğ süreci de Kur'an-ı Kerim'de detaylarıyla anlatılmaktadır.

Yunus (as) peygamber, Ninova şehrine gönderilen ve o dönemdeki halkı tevhid inancına davet eden bir peygamberdir. Onun kavmi, peygamberlerine iman etmeyerek inat etmiş ve sadece iki kişi bu tebliğe iman etmiştir. Yunus (as) bu duruma çok üzülmüş ve Yüce Allah'a şikayet etmiştir. Ancak, kavmini terk etmeye kalkışınca denizdeki bir balık tarafından yutulmuş ve bu durum üzerine Allah'a sığınıp dua etmiştir.

Yunus (as)'ın duası kabul edilmiş ve balığın karnından kurtarılmıştır. Bu olay, onun halkına tekrar dönüp tevbe etmelerini sağlamıştır. Kavmi, Yunus (as)'ın yaşadığı deneyimlerin etkisiyle tevbe ederek Allah'a iman etmiş ve hidayete ermişlerdir.

Yunus (as)'ın sabrı ve tevazusu, Kur'an-ı Kerim'de övgüyle anılmış ve Allah tarafından bağışlanmıştır. Peygamber Efendimiz (sav) de Yunus (as)'ı övmüş ve onun faziletine işaret etmiştir.

Tüm bu bilgiler ışığında, Yunus (as) ismi Kur'an-ı Kerim'de önemli bir yere sahiptir ve peygamber olarak anlatılan hayatı, Allah'ın rahmet ve affına olan inancıyla dikkat çekmektedir.