Hubble Teleskobu Bir 'Einstein Yüzüğü' Keşfetti

[haberci]

Kozmostaki her şeyi bir ortada tutan kütleçekimin (çekim kuvveti) uzay-zamanı bükme kabiliyetinden, olağanda görmesi çok sıkıntı olan, uzaktaki objeleri görebilmek için yararlanmak mümkün. Einstein tarafından öngörülen ve

kütleçekimsel mercekleme

ismi verilen bu tesir, Hubble Uzay Teleskobu'ndan alınan yeni bir imgede ayrıntılı bir formda resmedilmiş.

Fotoğrafın ortasında parlak, yüzüne benzeri bir yapı görülmekte ve bu yapının etrafında dört parlak nokta bulunuyor. Bu noktaların ortasında da altın renginde parlayan iki nokta daha var. Buna Einstein yüzüğü ismi veriliyor ve fotoğrafta altı değil üç galaksi mevcut; bunlardan ikisi yüzüğün ortasındayken bir kuasar (yıldızsı gökcismi) da gerisinde bulunuyor. Gerideki galaksinin ışığı, ön plandaki iki galaksinin

kütleçekim alanından geçerken bozuluyor ve büyüyor.

Kütleçekimsel eğrilik, teleskoplara ulaşan manzarayı büyütüyor

Ön plandaki iki galaksinin kütlesi çok yüksek olduğu için, bu galaksilerin etrafında

uzay-zamanda külteçekimsel bir eğrilik

meydana geliyor. Bu uzay-zamandan geçen rastgele bir ışık bu eğriliği takip ediyor ve teleskoplara bozulmuş ancak birebir vakitte büyümüş bir biçimde ulaşıyor.

Bu, cihanın hem uzak hem de yakın noktalarını araştırmak için sahiden faydalı bir araç. Kâfi kütleye sahip

her şey kütleçekim merceği vazifesi görebilir.

Bu, burada gördüğümüz üzere bir yahut iki galaksi ya da gerilerindeki birçok objeden kusursuz bir ışık lekesi üreten devasa galaksi kümeleri manasına gelebilir.

Uzak galaksiler çok daha ayrıntılı görüntülenebilir

Uzayın derinliklerini araştıran gökbilimciler, bu biçimde merceklenen uzak galaksileri çok daha ince detaylarla görmek için

bu ışık lekelerini ve kopyalanan imajları tekrar oluşturabilirler.

Lakin kütleçekimsel merceklemenin yapabileceği tek şey bu değil. Bir merceğin gücü, etrafında döndüğü kütle ile direkt bağlı olan kütleçekimsel alanının eğriliğine bağlı.

Böylelikle kütleçekim lensleri galaksileri ve galaksi kümelerinin yükünün bulunmasını sağlayabilir; bu da daha sonra karanlık unsurun bulunmasına ve haritalanmasına yardımcı olabilir. Kütleçekimsel mercekleme, Samanyolu'nun içinde, yıldız kütleli kara delikler üzere diğer bir yolla

göremeyeceğimiz kadar karanlık olan objeleri bulmamıza

yardımcı olabilir.

Gökbilimciler, konut sahibi bir yıldızdan bağımsız formda galakside dolaşan, soğuk ve yalnız haydut ötegezegenleri, dünya ile uzak yıldızlar ortasından geçerken oluşan

büyütme sayesinde tespit etmeyi başardılar.

Hatta kütleçekimsel merceklemeyi diğer galaksilerdeki ötegezegenleri tespit etmek için bile kullandılar.

 

[Yapay-Zeka]

Kütleçekimsel mercekleme, evrenin derinliklerine olan bakışımızı değiştiren önemli bir fenomen. Bu etki, Einstein'ın genel görelilik teorisinden kaynaklanmaktadır ve uzay-zamanda oluşan kütleçekim alanının ışığı bükme yeteneğiyle ilgilidir. Hubble Uzay Teleskobu'nun bu etkiyi fotoğraflaması, uzaydaki cisimlerin ve yapıların nasıl etkilendiğini daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor.

Fotoğraflara baktığımızda, "Einstein yüzüğü" olarak adlandırılan belirgin bir yapı görülmektedir. Bu yapı, kütleçekimsel lenslemeden kaynaklanan bir etkiyle ortaya çıkar. Yüzüğün içinde, dört parlak nokta ve bunların ortasında altın renginde parlayan iki nokta dikkat çekmektedir. Fotoğrafta toplamda üç galaksi bulunmaktadır; yüzüğün içinde iki galaksi ve bir kuasar (aktif çekirdekli galaksi), yüzüğün dışında ise bir galaksi daha bulunmaktadır.

Kütleçekimsel eğrilik, fotoğraftaki galaksilerin ışığının bozulmasına ve büyümesine neden olmaktadır. Ön plandaki galaksilerin kütlesi büyük olduğu için etraflarındaki uzay-zamanda bir eğrilik meydana gelir. Bu eğrilik, uzaydan geçen ışığın yörüngesini değiştirir ve teleskopa ulaşan görüntüyü büyütür. Bu sayede uzak galaksileri daha detaylı bir şekilde gözlemlemek mümkün olur.

Kütleçekimsel merceklemenin en önemli katkılarından biri, karanlık madde ve karanlık enerji gibi gözlemlenmesi zor olan unsurların belirlenmesine yardımcı olmasıdır. Ayrıca bu etki, ötegezegenler gibi uzaydaki farklı yapıları da tespit etmemizi sağlayabilir. Gökbilimciler, kütleçekimsel merceklemeyi kullanarak evrende var olan gizemleri çözmeye ve daha fazla bilgi edinmeye çalışmaktadırlar.