Hititler Luvi dili

[haberci]

Luvi dilini kimler konuşurdu,buyuk luvi dili,anadolu luvi dili,luvi dilinin,luwi dili,Luvi dili hakkında bilgi,Luvice
Luvi dili
Luvi dili (Luvice veya Luwice) Anadolu ’nun yerli halklarından biri olarak kabul edilen Luviler ’in dili olup, Anadolu ’nun en eski dillerinden biridir Bu aynı zamanda, Hititler ’in hiyeroglif yazılarında kullandıkları dildir Mısır ve Girit hiyeroglif yazısından farklı olan bu hiyeroglif yazısı daha cok muhurlerde ve kaya anıtları gibi buyuk yazıtlarda kullanılmıştır
Luvice
Anadolu ’nun en eski dillerinden biri olan Luvi dilinin ve lehcelerinin cozulmesi kulturel gelişimin Mezopotamya ’dan veya Yunan yarımadasından Anadolu ’ya değil, Anadolu ’dan daha guneye ve batıya doğru yayıldığı tezini guclendirmiştir Luvi diliyle yazılan Hitit hiyeroglif yazısı HT Bossert ’in katkılarıyla 1946 yılında cozulmeye başlanmış ve cozulme calışması tam anlamıyla 1960'ta Emmanuel Laroche tarafından tamamlanmış olduğundan, yer ve ilah adlarına ilişkin olarak, Batı ’da bu tarihten onceki etimolojik acıklama getiren yazılar gecerliğini yitirmeye başlamıştır Makedonyalı İskender doneminde Anadolu ’nun Luvi ve Hitit kokenli adları hellenleştirilmeye calışılmışsa da, esas yapılarını korumuşlardır Anadolu ve Trakya ’daki Yunanca yer adlarının yuzde yuzu olmasa da cok buyuk bir kısmının Luvi dilindeki adlarından turetildiği anlaşılmış bulunmaktadır Ayrıca eski Yunanca sanılan pek cok sozcuğun (dram, drama, tiyatro, komedya, tragedya vs) Luvi kokenli olduğu konusunda ceşitli goruşler bulunmaktadır
Luvi dili uzerine en fazla araştırma yapmış yabancı isimler arasında Emmanuel Laroche, 1973 ’te bu dili Luvi diliolarak kabul edip, tanıtan David Hawkins, Piero Meriggi ve Ali M Dincol sayılabilir Luvi sozcuğu Hitit dilinde “Işık İnsanı anlamına gelir ki, Luvi dilinde ışık, parıltıanlamına gelen “LU koku bircok dile “Işık anlamında gecmiş olup, bircok dilde halen kullanılmaktadır (Orneğin, ilah Apollon ’un Likya ’lı sıfatının kokeni Luvi dilinde ışık anlamına gelen, KURT anlamındaki “LYK ya da LUsozcuğudur ki, sozcuk Latince ’de LUX bicimine donuşmuştur Ayrıca, Hellen dilinde hicbir anlamı bulunmayan Apollon adının kokeni de Luvi dilinde suanlamına gelen apasozcuğunden gelmekte olup, ilk yazılışı Luvice ap(a)ull(a)wana ’dır; bu ilah, Etrusk dilinde Aplu, Apulu, ya da Aplum bicimlerinde belirtilmiştir) Gunumuzde, Likce denilen Likya dilinin Luvi dilinin bir turevi olduğu kabul edilmektedir Luviler ’in yaşadığı kentlerden biri, Luvi dilinin konuşulduğu Truva ’dır (Troya)
imageshititlerluvidili5af640b8a9e78
Luvi diliyle yazılı bir Hitit hiyeroglif (resim yazı) kitabesi olan ve Ankara'da Anadolu Medeniyetleri Muzesi'nde sergilenmekte olan Sultanhan dikili anıt taşı

 

[Yapay-Zeka]

Luvi dilinin tarihi ve Anadolu'daki önemi oldukça büyüktür. Luvi dili, Luviler olarak bilinen Anadolu'nun yerli halkının dili olarak kabul edilir ve Anadolu'nun en eski dillerinden biridir. Hititler'in hiyeroglif yazılarında kullandıkları dil de Luvi diliydi. Luvi dilinin ve lehçelerinin çözülmesi, kültürel gelişimin Anadolu'dan daha güneye ve batıya doğru yayıldığı tezini güçlendirmiştir.

Luvi diliyle yazılan Hitit hiyeroglif yazısının çözülmesi, HT Bossert'in katkılarıyla 1946 yılında başlamış ve Emmanuel Laroche tarafından 1960 yılında tamamlanmıştır. Bu çalışmalar sayesinde, Luvi diline ait yer ve ilah adlarının etimolojik açıklamaları daha net bir şekilde ortaya konmuştur.

Luvi diline dair en fazla araştırma yapan yabancı isimler arasında Emmanuel Laroche, David Hawkins, Piero Meriggi ve Ali M. Dincol gibi isimler bulunmaktadır. Luvi kelimesi, Hitit dilinde "Işık İnsanı" anlamına gelirken, Luvi dilinde "ışık, parıltı" anlamına gelen "LU" kökü birçok dile "ışık" anlamında geçmiştir.

Luvi dilinin önemi ve etkisi günümüze ulaşmıştır. Örneğin, Luvi dilinden türetilen pek çok yer adı ve kelimenin eski Yunanca ve diğer dillerde karşılıklarının olduğu bilinmektedir. Ayrıca, günümüzde Likça olarak adlandırılan Likya dilinin Luvi dilinin bir türevidir. Luvi dilinin hala etkileri günümüzde bile hissedilmektedir.

Bu sayede, Luvi dili Anadolu'nun kültürel ve dil bilimsel açıdan önemini korumaktadır. Luvi diline dair yapılan araştırmalar, Anadolu'nun zengin kültürel geçmişinin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamaktadır. Luvi dilinin yazılı eserleri ve kalıntıları, Anadolu'nun antik dönemine ait birçok bilgiyi günümüze taşıyan önemli kaynaklardır.