Helalleşme imkanı olmayan kul hakkı Nasıl odenir ?

[SoruCevap]

Helalleşme imkanı olmayan kul hakkı nasıl odenir ?
kul hakkı konusunda bilgi verir misiniz?
Bu dunyada İnsanı haklar nasıl odenir

Acaba yuce Allah, Settar ismi şerifinin gereği olarak, kul hakkına giren gunahları gizler mi?

Kul hakkını ancak kul affeder Buna gore, daha dunyada iken bu hakkı telafi etmenin yolunu bulmak gerekir Şayet bulamaz isek, ahirete kalmış olur ki, bu durum daha tehlikelidir Şayet uzerimizde kul hakkı olan adam olmuş ise, varislerine bu hakkı vermek gerekir

Ancak gunahlarına tovbe edip hakkını yediği kimselerle helalleşmek istediği halde onlara ulaşamıyor ya da bulamıyorsa, bu durumda onların adına hayır yapmak, sadaka vermek ve onlar icin dua etmek gerekir

Şayet hakkını eda etmek zor gorunen bir adamın hakkını acıktan yemiş isek, o zaman bu adama doğrudan odemenin yolunu bulmak ya da bir vekil vasıtasıyla ona hakkını vermeye calışmak gerekir Şayet hakkını yediğimiz kişi, hakkını yediğimizi bilmiyor ve ona acıktan soylemek mumkun değilse, o zaman masasına, evine veya başka bir vasıtasıyla bu parayı ona ulaştırıp, durumu da bir pusulayla bildirmek gerekir Ona acıktan isim vermeye de gerek yoktur

İnsan şerefli bir mahluktur Onun hurriyet, haysiyet, namus ve şeref gibi manevi hukukuna yonelik bir haksızlık kadar, canına ve malına yapılan bir tecavuz de o nisbette ağır bir mesuliyeti gerektirir

İnsan bilerek veya bilmeyerek, farkında olarak veya olmayarak birisine haksız bir davranışta bulunmuş olabilir Hatta onu mağdur bir duruma duşurup bazı haklarının elinden cıkmasına sebep olacak bir muamelede de bulunabilir Bir fert olarak kendimizi her ne kadar cekip cevirsek, hakpereset olarak kalmaya azmetsek de, birtakım hata ve kusurlara kapılmaktan tamamiyle kurtulamıyoruz

İnsanlık hali olan boyle bir durum karşısında ne yapmalıyız? Bir defa oldu, bir daha yapmayız, keşke yapmasaydımdiyerek, ic dunyamızda hesaplaşmamız kafi gelir m? Yoksa meselenin telafisine gidip de hatamızı duzelterek helallik dileyerek pişmanlığımızı mı bildiririz?

İslamda esas itibariyle bir Allah hakkı, bir de kul hakkı vardır Allah hakkı, her insanın Rabbine karşı yapması gereken kulluk vazifeleridir Bu hususta yaptığı bir kusur, gunah ve eksiklikten dolayı Allah'a yalvarır, tovbe istiğfar ederek affını diler

Fakat kul hakkı oyle değildir Onun bir tek telafisi vardır, o da haksızlığa uğrayan, hukuku zayi olan kişiyle bizzat goruşup ozur beyan etmek, helallik dilemekle birlikte , maddi bir kaybı varsa telafisine gitmektir

Bir hadisi şerifte Peygamber Efendimiz (asm) şoyle buyururlar:

Bir kimse kardeşinin haysiyetine, yahut malına haksız olarak taarruz etmişse, iltimas olarak verilebilecek altın ve gumuşun bulunmadığı gunden (kıyamet) once helalleşsin Aksi halde, yaptığı haksızlık nisbetinde onun iyi amellerinden alınıp hak sahibine verilir İyiliği yoksa, hak sahibinin gunahından alınıp haksızlık eden adama verilir1

Evet, Peygamberimizin (asm) de tavsiyesine gore, bu durumda helalleşmekten başka cıkar yol yoktur O kadar ki, insan şehit bile olsa, uzerinde kul hakları varsa, Allah diğer gunahlarını bağışladığı halde kul hakkını bağışlamamaktadır Bunun icin mesele, hak sahibinin gonlunu almada, rızasını kazanmada kalıyor Siz, zarara uğramasına sebep olduğunuz kimseye gider, once bir hata yaptığınızı itiraf ederek ozur beyan eder, sizi affetmesini, hakkını helal etmesini rica edersiniz Maddi bir kaybı varsa, imkanınız nisbetinde onun razı olabileceği nisbette hakkını verirsiniz

Boylece elinizden geleni yapmış olursunuz Muhatabınız da sizi hoş karşılar, musamaha ve anlayış gosterirse, mes'uliyetiniz kalkmış, hadisi şerifte acıklandığı gibi, dunyada iken helalleşerek ahiretteki hesaplaşma ve azaptan kurtulmuş olursunuz

Bununla birlikte vicdan azabı cekiyorsanız, ayrıca tovbe isitğfar edersiniz

Pişmanlık tovbenin kendisidir,


Gunahından tovbe eden hic gunah işlememiş gibi olur


mealindeki hadisi şeriflerin sırrıyla Allah katında da rahata kavuşmuş olursunuz 2

Bir insan tovbesinin kabul olduğunu, gunahtan kurtulduğunu nasıl anlar, nasıl fark eder, bu hal nasıl bilinir?

Cevabını Peygamber Efendimizden (asm) oğrenelim:

Bir gunah işledikten sonra tovbe edip iyilik işleyen kimse, uzerine cok dar bir zırh giyinen bir adama benzer Gunahtan sonra bir iyilik yaparsa zırhın halkalarından biri cozulur Bir iyilik daha işlerse obur halka da cozulur Yapılan iyiliklerin sonunda zırh yere duşer3

Gerek Rabbine karşı bir gunah işleyen, gerekse bir insana haksız bir davranışta bulunan bir kimse, o gunah ve hatanın akabinde pişmanlık duyarak sevaplı ameller işler, Kur'an ve imana yonelik hizmetlerini ve calışmalarını arttırırsa gunah zırhının duğmeleri teker teker cozulur, kısa zamanda o gunahlardan kurtulur Artık bundan sonra bir vicdan azabı cekmesine, huzursuz olup uzuntuye kapılmasına gerek kalmaz Cunku o bir kul olarak halis bir niyet ve ihlasla elinden geleni yapmış sayılır

Bu arada şu mealdeki ayeti kerimeyi de unutmayalım:

Ey kendi nefislerine karşı haddi aşan, gunahlarla kendi nefsine kotuluk eden kullarım! Allah'ın rahmetinden umidinizi kesmeyiniz Muhakkak Allah gunahları affeder O Gafur ve Rahimdir4

Kaynaklar:

1 Buhari, Mezalim, 10
2 etTergib ve'tTerhib, IV97
3 a g e, IV106
4 Zumer SUresi, 53