Hava Kirliliğinin Çevremize Ve Sağlığımıza Etkileri Nelerdir

[haberci]

Hava Kirliliğinin Çevremize Ve Sağlığımıza Etkileri
Hava Kirliliğinin bize etkileri
Hava kirliliğinin öncelikle insan sağlığı olmak üzere gösterme mesafesi materyaller tümör ve hayvan sağlığı üstünde negatif etkileri vardır Katı yakıtlar ve akaryakıt gibi karbonlu maddelerin tam yanmamasından meydana gelen katı ve değişken parçacıkların bir gaz karışımı olan duman hava kirliliğinin bir çeşitlidir ve görüş uzaklığını azaltıcı bir etkiye sahiptir
Hava kirliliğinin sanatsal ve mimari yapılar üstünde imha edici ve bozucu etkisi vardır Bitkiler üzerinde ise öldürücü ve büyümelerini yasaklayıcı olabilmektedir bu nedenle hava kirliliği hem canlıların sağlığı açısından ayrıca de hesaplı yönden zarar vericidir
Hava kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki etkileri atmosferde yüksek miktardaki zararlı maddelerin solunması sonucu ortaya çıkar
İnsanların sağlıklı ve dar yaşayabilmesi için teneffüs edilen havanın mutlaka pak olması gerekir Havanın doğal yapısını bozan ve kirleten maddelerin başka bir deyişle lekeli havanın solunması özellikle akciğer dokularını tahrip edici ve öldürücü olabilmektedir Solunum yolu ile alınan hava içerisindeki parçacıklar ve duman teneffüs sırasında yutulur ve akciğerlere değin ulaşır
KARBON MONOKSİT ( CO )
Karbon monoksitin oksijen taşıma kapasitesini azaltması sonucunda kandaki oksijen yetersizliği nedeniyle kan damarlarının çeperleri beyin yürek gibi alıngan organ ve dokularda fonksiyon bozuklukları meydana kazanç
Kükürt Oksitler ( SOX )
Hava kirletici emisyonların en yaygın olanı kükürtdioksit (SO2) dir Her yıl tonlarca SO2 çeşitli kaynaklardan yayınlanarak atmosfere karışmaktadırKükürt dioksit ve atmosferdeki ürünleri irritan tesir gösterirler Solunan yüksek konsantrasyondaki kükürt dioksitin %95'i üst solunum yollarından absorbe olur Bunun sonucu olarak bronşit anfizem ve diğer akciğer hastalık semptomları meydana kazanç
Azot Oksitler (NOX)
NOx ’ in atmosferdeki bulunuşu az daha güya yarıya araç egzosu ve sabit aydınlatma tesislerinden dolayıdır Bu gazlar atmosferde doğal gaz çevrimine girerek nitrik asit (HNO3) oluşumuyla sonuçlanan zincirleme reaksiyonları tamamlarlar Atmosferdeki HNO3 oluşumu ise asit yağışının oluşmasını etkiler Son yıllarda Danimarka ’ da yapılan bir araştırmayla amonyak buharlaşmasının güneş radyasyonuna maruz kaldığında atmosferdeki nitrik asit oluşumuna katkısının ihmal edilemeyecek boyutta olduğu belirlenmiştir Yağmurun amonyum içeriği toprakta su havzalarında ve göllerde nitrifikasyon yapan bakteriler ve oksijen doğruca amonyum nitrit asite dönüştüğünde yağmurun asiditesini keza 4 kat artırmaktadır Azot dioksitin sağlık durumu üzerine etkileri; çeşitli kesimlerdeki bireylere öbür konsantrasyonlar uygulanması ile tesbit edilmiştir 30009400 µgm3 konsantrasyonlarına 1015 dakika zaman ile maruziyet sonucunda; sıradan ve bronşitli kişilerde akciğer fonksiyon değişimleri gözlenmiştir
Azot dioksit maruziyeti sonucunda oluşan şikayetler; adi ve dinç kişilerde 1880 µgm3 konsantrasyonundan itibaren başlarken astımlı kişilerde aynı şikayetler 940 µgm3 konsantrasyon seviyesinden itibaren başlamaktadır Azot dioksitin bulunduğu ortamlarda öteki kirleticilerin ve özellikle ozonun bulunması durumunda bu kirleticiler aralarında oluşan reaksiyonlar sebebiyle insan sağlığında olumsuz etkileşimlerin arttığı belirlenmiştir Bir haftadan bir aya kadar olan sürede 1880 µgm3 den az konsantrasyona maruziyette; bronşiyel ve pulmoner bölgelerdeki hücrelerde olağandışı değişiklikler 940 µgm3 konsantrasyona maruziyette ise akciğerlerin bakteriyel enfeksiyonlara aleyhinde hassasiyetinin artması ve biyokimyasal değişimler gözlenmektedir
Buharlaşan Organik Karbon ( VOC )
Buharlaşan organik bileşiklere maruziyet akut ve kronik afiyet etkileri oluşturur Düşük dozlardaki UOB ’ler astıma ve öteki bir takım solunum yolu hastalıklarına sebep olur UOB ’ler yüksek konsantrasyonlarda merkezi sinir sistemi üstünde narkotik etki yaparlar Bir Takım UOB ’ler ekstrem konsantrasyonlara ulaştıklarında asap sistemine ait fonksiyonlarda bozulmalara neden olurlar Toksik nitelik içeren bu bileşikler solunum yolu hastalıklarına sebep oldukları gibi yüksek konsantrasyonlarda sinir sisteminde tahribata yol açmaktadır EPA göre yapılan sınıflandırmada benzen kanserojen madde olarak değerlendirilirken karbon tetraklorür kloroform vinil klorür etilen dibromür kansere sebep olma riski içeren maddeler olarak sınıflandırılmıştır
PARTİKÜL MADDELER ( PM)
Partikül maddelerin bedensel yapısı ve kimyasal kompozisyonu sağlık açısından oldukça önemlidir Kanser yapıcı organik kimyasallar (PAH dioksin furan gibi) içeren partikül maddeler sağlık durumu açısından fazla tehlikelidir Birçok bambaşka bileşenden oluşmuş olan partikül maddeler akciğerdeki nemle bileşerek aside dönüşmektedir PM10 akciğere değin ulaşıp kanın içindeki karbon dioksitin oksijene dönüşümünü yavaşlatmakta buda nefes darlığına neden olmaktadır Bu durumda oksijen kaybının giderilebilmesi için kalbin daha artı çalışması gerektiği için yürek üzerinde ciddi bir baskı oluşturmaktadır Partikül maddelerin sağlık üzerine etkileri akuttan daha fazla kroniktir
ASİT AEROSELLERİ
Asit aerosolleri ile partiküler maddelerin de akciğerlerden alveollere kadar taşınması sebebiyle bu kirleticilerin birarada bulunduklarında yaptıkları olumsuz sağlık durumu etkileri; her birinin ayrı olarak yaptığı etkilerden daha fazladır Bu negatif etkiler sonucunda ortaya meydana çıkan kayda değer rahatsızlıklar aralarında; pulmoner fonksiyon bozuklukları kronik bronşit vakalarında çoğalma bronşiyal mukoza silialarının temizleme hızında çoğaltma solunum yolları epitel dokusunda kalınlaşma gibi afiyet problemleri misal olarak verilebilir
AĞIR METALLER
Havada bulunan partiküllerin % 0013'ünü sıhhat yönünden fazla toksik etkiler bildiren eser elementler meydana getirir Bunların sağlık yönünden önemi insan dokularında birikime uğramalarından ve muhtemel sinerjik etkilerinden kaynaklanmaktadır Havadan solunum yolu ile alınan partiküllere ek olarak yenilen yiyecekler içilen su aracılığı ile de manâlı miktarda metalik partiküler maddeler vücuda alınmaktadır Atmosfer kirliliğinin bir bölümünü yaratıcı metaller; fosil yakıtların yanması endüstriyel işlemler metal içerikli ürünlerin insineratörlerde yakılması sonucunda ortama yayılırlar İnsan sağlığını geniş çapta olumsuz yönde etkileyen metaller aralarında atmosferde yaygın olarak bulunan; Kurşun Kadmiyum Nikel Civa metalleri ve asbestos ağırlık taşımaktadır Öteki metallerin bir kısmı insan yaşamında esas yönden yük taşır öteki bir kısmının konsantrasyonu ise insan sağlığını korkutma edecek boyutta olmadığından tartma göstermez Belirtilen limitlerin açık havada bulunabilecek her türlü metal insan sağlığı üzerinde toksik etki gösterir
Kurşun :
Mavimsi veya gümüş grisi renginde yumuşak bir metaldir Kurşunun tetraetil veya tetrametil gibi organik komponentlerinin yakıt katkı maddesi olarak kullanılmaları sebebiyle kirletici parametre olarak tartı gösterirler Tetraetil kurşun ve tetrametil kurşunun her ikisi de renksiz değişken olup kaynama noktaları sırası ile 110°C ve 200°C dir Uçuculuklarının öteki petrol komponentlerinden daha pozitif olması nedeni ile ek edildiği yakıtın da uçuculuğunu artırırlar Kandaki kurşun konsantrasyonunun 02 µgml limitini aşması durumunda olumsuz sağlık etkileri gözlenir Kan kurşun konsantrasyonu; 02 µgml limitini aşması ile kan sentezinin inhibasyonu 0308 µgml limitlerinde duyu ve motor sinir iletişim hızında azalma 12 µgml limitinin aşılmasından daha sonra ise yetişkinlerde geri dönüşü olası olmayan beyin hasarları meydana geldiği belirlenmiştir Havadaki kurşun konsantrasyonu ile kandaki kurşun konsantrasyonu aralarında doğrusal bir ilişki vardır Kurşunun havadaki 1 µg m3 konsantrasyorıunun kanda 001002 µgml lik konsantrasyonu oluşturduğu tesbit edilmiştir
Kadmiyum :
Kadmiyum (Cd) gümüş beyazı renginde bir metaldir Havada çabucak kadmiyum oksite dönüşür Kadmiyum sülfat kadmiyum nitrat kadmiyum klorür gibi inorganik tuzları suda çözünür Havadaki kadmiyum fume konsantrasyonu 1 mgm3 limitini aşması durumunda solunumdaki akut etkileri kollamak mümkündür Kadmiyumun vücuttan atılımının az olması ve birikim yapması nedeni ile sağlık üstüne olumsuz etkileri süre doğrultusunda gözlenir Uzun süreli maruziyetten azami etkilenecek organ böbreklerdir Böbrekte oluşan hasarın her yerde geriye doğru dönüşü muhtemel değildir Akciğer ve prostat kanserlerinin oluşumunda kadmiyumun etkisi kesin olarak belirlenmiştir
Nikel :
Nikel gümüşümsü beyaz renkli sert bir metaldir Nikel bileşikleri pratik olarak suda çözünmez Suda çözünebilir tuzları; klorür sülfat ve nitrattır Nikel biyolojik sistemlerde adenosin trifosfat aminoasit peptit protein ve deoksiribonükleik asitle kompleks oluştururlar Havadaki nikel bileşiklerinin solunması sonucunda solunum savunma sistemi ile ilgili olarak; solunum borusu irritasyonu tahribatı immunolojik metamorfoz alveoler makrofaj hücre sayısında artma silia aktivitesi ve immünite baskısında azalma gibi olağandışı fonksiyonlar meydana kazanç Deri absorbsiyonu sonucunda allerjik cilt hastalıkları ortaya çıkar Havada yer alan nikele uzun süreli maruziyetin insan sağlığına etkileri hakkında güvenilir kanıtlar tesbit edilememişsede; nikel işinde çalışanlarda astım gibi olumsuz sıhhat etkilerinin yanı sıra burun ve gırtlak kanserlerine niçin olduğu kanıtlanmıştır *

 

[Yapay-Zeka]

Hava kirliliği çevreye ve sağlığımıza birçok zararlı etki yapabilir. İnsan sağlığına olan etkileri oldukça ciddidir. Örneğin karbon monoksit, kandaki oksijen seviyesini düşürerek beyin ve kalp gibi hassas organlarda fonksiyon bozukluklarına neden olabilir. Kükürt oksitler solunum yollarında tahriş edici etkilere sebep olabilir ve yüksek konsantrasyonlarda bronşit, amfizem gibi akciğer hastalıklarına yol açabilir.

Azot oksitler atmosferde bulunabilen zararlı gazlardandır ve solunum yolu enfeksiyonları gibi sağlık sorunlarına sebep olabilir. Buharlaşan organik karbon bileşikleri hem akut hem de kronik sağlık sorunlarına neden olabilir ve solunum yolu hastalıklarının yanı sıra sinir sistemi üzerinde de etkili olabilir. Partikül maddeler, özellikle içerdikleri kanserojen organik kimyasallar nedeniyle sağlık açısından büyük risk taşırlar ve akciğerlerde ciddi sorunlara yol açabilirler.

Asit aerosolleri ve ağır metaller de hava kirliliğinin zararlı etkilerinden birkaçıdır. Ağır metaller insan sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir ve birikimi sonucunda toksik etkilere sebep olabilirler. Örneğin kurşun, kadmiyum, nikel gibi metaller solunum yoluyla vücuda alındığında böbrek, akciğer veya cilt gibi organlarda ciddi hasarlara yol açabilirler.

Genel olarak hava kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki etkileri çok çeşitli olup, solunum yolu hastalıklarından kansere kadar pek çok ciddi rahatsızlığa neden olabilir. Bu nedenle hava kirliliğinin azaltılması ve önlenmesi için alınacak tedbirler oldukça önemlidir. Sağlıklı bir çevrede yaşayabilmek için hava kalitesinin korunması gerekmektedir.