hava kirliliği ile ilgili makale

[SoruCevap]

hava kirliliği ile ilgili makaleler

HAVA KİRLİLİĞİ

Canli metabolizmasina zararli 1 epey gazin havaya karismasi seklinde tanimlayabilecegimiz hava kirliligi gunumuzde butun insanligin ve ozellikle de buyuk yerlesim merkezlerinin ciddi 1 problemidir Aslinda bu problemin nereden ve ne vakit ciktigini soylemek hayli zor Belki de insanoglunun atesi bulma tarihini hava kirliligi icin baslangic bi şekilde almak en dogrusu fakat, kentlerin havasini ilk kara bulutlarin kapladigi, nefes almanin zorlastigi, toplu olumlerin oldugu tarih, endustri devriminin basladigi yillardir

Endustrilesme ve teknolojik gelismeler hava kirliligine artan 1 etkide bulunmustur Otomobillerin uretiminin artmasi ve bunlarda petrolun kullanimi, fabrika bacalari ve kimyasal nesne ureten imalathanelerin artmasi hava kirliligine ayrica katkida bulunmusturfakat bunlar hep gunumuzde gelismisligin gostergesi kabul edilmektedir Peki havayi kirleten bu nesneler nelerdir ve nasil olusurlar? Hava kirliliginin buyuk bolumu yanma reaksiyonlarindan kaynaklanmaktadir Karbon ve hidrojen molekullerini kapsayan petrol urunleri yakildiginda karbondioksit ve su olusur fakat butun yanma gerceklesmediginde karbon monoksit gibi insan sagligi icin epey tehlikeli ve arasıra de oldurucu gazlar uretilir Ornegin, arabalarin motorlari karbon monoksit uretirler Hava kirliligine, COnun %52, SO2nin %18, hidrokarbonlarin %12, NO2nin %6 ve diger parcaciklarin %12 oraninda katkilari vardir Simdi bu gazlarin kaynaklarina ve etkilerine kisaca 1 goz atalim

Karbonmonoksit (CO) Karbonun oksijenle ile yanmasiyla aciga cikan 1 gazdir Oksijenin yetersiz oldugu yanma reaksiyonlarinda karbon monoksit olusur C(k) + 12 O2(g) CO(g) Yanma reaksiyonlarinda kafi oksijen varsa karbon monoksit yerine karbondioksit olusur C(k) + O2(g) CO2(g) Karbon monoksit epey zehirli 1 gazdir Yetiskin 1 insan, yarim saat boyunca, %1 oraninda karbon monoksit kapsayan 1 odada kapali kalirsa kisa surede yasamini yitirir

Hidrokarbonlar Karbon ve hidrojen atomlari kapsayan maddelerdir Petrolde, dogal gazda ve fosillesmis karbonda vardır Hidrokarbon kirlenmesinde birinci dereceden mesul trafige cikan otomobillerdir Ayrica kaloriferler, rafineriler ve sigara dumani da hidrokarbon kirlenmesinde kritik rol oynar Bunlarin en tehlikeli ozelligi ise kanserojen etkisidir

Sulfur oksitler (SOx) En kirletici ve en epey bulunanlari SO2 ve SO3 ceşit Havadan agir olan bu 2 gaz kolaylikla suda cozunup aside donusebilir SO2 + H2O H2SO3 (Sulfuroz asiti) SO3 + H2O H2SO4 (Sulfurik asit) Bu asitler, havada yogunlasip asit yagmuru bi şekilde yeryuzune doner Bu gazlarin havaya yayilmasinda petrol rafinerileri, termoelektrik santralleri ve demir eritme tesisleri birinci derecede sorumludur Organizmanin bazi salgilariyla temas ettiginde kukurt asite donusur ve kronik bronsite yol acar

Azot oksitler (NOx) Atmosferde en epey bulunan sekli NO ve NO2 dir Ateslemeli motorlarda yuksek isida azotun oksijenle ile yanmasindan olusan gazlardir Yuksek isilarda simsek cakmasi sirasinda havada kendiliginden de olusabilir N2 + O2 2NO Havadaki orani, buyuk olcude o bolgedeki otomobil, termoelektrik santrali ve petrol rafinerisi sayisiyla paralellik gosterir Bogaz ve brons tahribatlarina yol acar NO hava birlikte temas ettiginde hemen yukseltgenerek NO2 ye donusur NO2 rahatlikla suda cozunup asit cozeltisi olusturabilir NO(g) + 12O2(g) NO2(g) 2NO2 + H2O HNO3 + HNO2

Kursun (Pb) Atesleyici bi şekilde benzinin icinde bulunan 1 metaldir Emaye ve cam uretiminde de kullanilir Eger herhangi 1 sekilde kursun organizmaya girerse, metabolizma tarafindan yok edilemez Sonunda kana karisan kursun, beyin ve sinir sistemlerini tahrip eder

Ahmet Polatlı