Hangi durumlarda buyuk unlu uyumu aranmaz?

[Admin]

Hangi durumlarda büyük ünlü uyumu aranmaz?​

Alıntı kelimelerde büyük ünlü uyumu aranmaz: ahenk, badem, ceylan, çiroz, dükkân, fidan, gazete, hamsi, kestane, limon, model, nişasta, otomatik, pehlivan, selam, tiyatro, viraj, ziyaret vb. Bitişik yazılan birleşik kelimelerde büyük ünlü uyumu aranmaz: açıkgöz, bilgisayar, çekyat, hanımeli vb.

Düzlük-yuvarlaklık uyumu nasıl olur?​

Düzlük-yuvarlaklık uyumu, kalınlık-incelik uyumu çerçevesinde bir sözcüğün ilk hecesinde düz bir ünlü (a, e, ı, i) varsa, takip eden hecelerin ünlülerinin düz (a, e, ı, i) yuvarlak bir ünlü (o, ö, u, ü) varsa takip eden hecelerin ünlülerinin ya düz-geniş (a, e) ya da daryuvarlak (u, ü) olmasını gerektirir.
Küçük ünlü uyumuna nasıl bakılır?
Bir sözcüğün herhangi bir hecesinde yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) varsa bunu izleyen ilk hecede geniş düz (a, e) veya dar yuvarlak (u, ü) ünlü bulunmalıdır: boyunduruk, çocuk, odun, yorgunluk, yoklamak, vurmak, yumurta vb.
Yuvarlaklık uyumu nedir?
Türkçe bir kelimede düz ünlüden sonra düz (a, e, ı, i), yuvarlak ünlüden sonra yuvarlak dar (u, ü) veya düz geniş (a, e) ünlüler bulunur. Ünlüler arasındaki bu uyuma “küçük ünlü uyumu veya düzlük-yuvarlaklık uyumu“denir.

Neden büyük ünlü uyumu?​

Eğer ilk hecede ince ünlü yer alıyor ise kendisinden sonraki tüm hecelerdeki ünlü harfler ince ünlü olmalıdır. Bu kurala büyük ünlü uyumu denmektedir. Burada önemli olan kelimenin ilk hecesindeki ünlünün kalın mı yoksa ince mi olduğudur. Dilimizde kalın ünlüler a, ı, o, u harflerinden oluşmaktadır.

Büyük ünlü uyumunun amacı nedir?​

Büyük ünlü uyumu ya da kalınlık-incelik kuralı, Türkçedeki iki ses uyumundan biri. Kökeni Türkçe sözcüklerin ayırt edilmesinde kullanılır. Türkçedeki öz Türkçe sözcüklere ait ortak bir özelliktir.
Türkçede düzlük yuvarlaklık uyumu var mı?
Küçük ünlü uyumuna aykırı Türkçe kelimeler de vardır: avuç, avurt, çamur, kabuk, kavuk, kavun, kavurmak, kavuşmak, savurmak, yağmur vb. Ayrıca Türkçenin tüm lehçelerinde Kalınlık-İncelik Uyumu kuralı söz konusu iken Düzlük-Yuvarlaklık Uyumu söz konusu değildir.
Dudak uyumu düzlük yuvarlaklık uyumu nedir?
Đkincisi ise dudak (düzlük-yuvarlaklık) uyumudur. Dudak uyumu; kelimenin ilk hecesinde düz bir ünlü varsa sonraki hecelerde de düz, yuvarlak ünlü varsa sonraki hecelerde dar-yuvarlak veya düz-geniş ünlülerin bulunmasıdır. Yani bir kelimede ünlülerin düzlük yuvarlaklık bakımından birbirine uymasıdır.

Küçük ünlü uyumu nedir örnek?​

Anlaşmalı, bilek, çilek, ısırmak, ılıklaşmak, kayıkçı, seslenmek, yeşil; boyunduruk, börekçi, çocuk, güreşmek, ocakçı, odun, özlemek, sürmek, vurmak, yoklamak, yorgunluk, yumurta, yüreksiz vb. kelimeler küçük ünlü uyumuna uymaktadır. Yani kısacası; – “a, e, ı, i” seslilerinden sonra tekrar “a, e, ı, i” gelmeli.

Tonluluk ve Tonsuzluk uyumu nedir?​

1. Ünsüzlerin boğumlanması sırasında, ciğerlerden gelen havaya ses tellerinin titreşerek ton vermesi, ünsüzlerin tonluluk niteliği kazanması, b, c, d, g, vb. ünsüzlerin boğumlanmasında olduğu gibi. bk. tonlu ünsüz. Karşıtı tonsuzlaşma’dır.