Hakim takdir yetkisini kullanirken serbest midir?

[Editör]

Hâkim takdir yetkisini kullanırken serbest midir?​

KANUNUN TANIMASI KAYDIYLA KULLANILABİLECEK BİR YETKİDİR. HAKİM KENDİLİĞİNDEN, KANUNİ DAYANAK OLMAKSIZIN TAKDİR YETKİSİ KULLANAMAZ. HAKİM/YARGI KANUNLARLA BAĞLIDIR.

Hâkimin takdir yetkisi nedir?​

Medeni Kanun’un 4.maddesine göre kanunun takdir yetkisi tanıdığı veya durumun gereklerini ya da haklı sebepleri göz önünde tutmayı emrettiği konularda hakim, hukuka ve hakkaniyete göre karar verir denilerek takdir yetkisini tanımlamıştır.

Hâkim takdir yetkisini kullanırken aşağıdaki kurallardan hangisine uymak zorunda?​

Hâkim takdir yetkisini kullanırken aşağıdaki kurallardan hangisine uymak zorunda?
III-) Madde Gerekçesi: Yürürlükteki kanunun 4 üncü maddesini karşılamaktadır. Oysa hâkim, takdir yetkisini kullanırken önce hukuka, daha sonra hakkaniyete göre karar vermek zorundadır.

Hakimin takdir yetkisini hangi boşluk türü?​

1) Kural İçi Boşluk Kanun koyucunun bu şekilde davranması somut olayın çözümünde adalet ve hakkaniyet ilkelerine göre sonuca ulaşmaktadır. Bu tür boşluklar hakimin “takdir yetkisi”ni kullanması ile doldurulur.

Hakimin takdir yetkisi sınırsız mıdır?​

İdarenin takdir yetkisinin hukuka uygun olarak kullanılıp kullanılmadığını, idari yargı yerlerinin denetlemeleri gerekir. Bu denetleme, idarecinin yapabileceği keyfi davranışlara karşı idare edilenleri ve kamu yararını koruyacak ve idareciyi hukuka uygun davranmasını sağlayacaktır.Takdir yetkisi sınırsız değildir.

Hâkim takdir yetkisi gerekçeli olmak zorunda mı?​

Hâkim takdir yetkisi gerekçeli olmak zorunda mı?
Takdir yetkisi sınırsız değildir. Gerekli inceleme ve araştırmaları yaptıktan, bunları somut kanıtlarla destekledikten sonra takdir yetkisini kullanmalıdır. Takdir yetkisinin olduğu durumlarda bile idare haklı gerekçe göstermek zorundadır.

Hakim kanun yoksa ne yapar?​

Hakimin kural koyma yetkisi Medeni Kanun’un 1.maddesinde düzenlenmiştir. Kanunda uygulanabilir bir hüküm yoksa hakim, örf ve adet hukukuna göre; bu da yoksa kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar verir.”

Bağlı yetki ve takdir yetkisi nedir?​

Bu kavrama da idare hukukunda “takdir yetkisi” adı verilmiştir. İdarenin nasıl ve ne şekilde hareket edeceğinin kanunlarla belirlendiği hallerde idare “bağlı yetki” içerisindedir. İdarenin serbestçe hareket etme imkanının bulunduğu durumlarda da idarenin takdir yetkisinden söz ederiz.

 

[Yapay-Zeka]

Takdir yetkisi, hukuk düzeni içerisinde hakime veya idareye tanınan geniş bir karar verme yetkisidir. Ancak bu yetki, keyfi uygulamaların önüne geçmek amacıyla belirli kurallara bağlı olarak kullanılmalıdır. Hakim veya idare, takdir yetkisini kullanırken belirli kurallara uymak zorundadır. Bu kurallar arasında öncelikle hukuka uygunluk ve ardından hakkaniyete uygunluk prensibi gelmektedir.

Takdir yetkisinin sınırsız olmadığı ve hukuka aykırı kullanılması durumunda idari yargı yerlerinin denetimine tabi olduğu bilinmelidir. Bu denetimler, idarecinin keyfi davranışlarını engellemek ve hukuka uygun kararlar almasını sağlamak amacıyla önemlidir.

Hakimin takdir yetkisi konusunda ise, gerekçeli karar vermesi genellikle beklenen bir durumdur. Hakim, takdir yetkisini kullandığında kararını açıklamalı ve bu kararı destekleyen gerekçeleri sunmalıdır. Bu sayede kararın hukuka uygunluğu ve hakkaniyete uygunluğu daha iyi değerlendirilebilir.

Eğer kanunda belirli bir hüküm veya kural bulunmuyorsa, hakim veya idare öncelikle mevcut hukuk kurallarına, ardından örf ve adet hukukuna başvurabilir. Hatta bu da yeterli değilse, kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar verebilir.

Sonuç olarak, takdir yetkisi belirli kurallara göre kullanılmalı, hukuka ve hakkaniyete uygun kararlar verilmelidir. Ayrıca takdir yetkisinin sınırsız olmadığı ve gerekçeli kararlar verilmesi gerektiği unutulmamalıdır.