Görme engelinin nedenleri ve görme engellilerin özellikleri

[SoruCevap]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]GÖRME ENGELİNİN NEDENLERİ VE GÖRME ENGELLİLERİN ÖZELLİKLERİ [/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Görme engeli; hayatın çeşitli dönemlerinde geçirilen hastalık, kaza vb. sebepler ile veya doğuştan getirilen özellikler ile olabildiği gibi doğum anındaki komplikasyonlar sonucu da olabilmektedir. Böylece, doğum öncesi, doğum anı ve doğum sonrası olarak meydana gelen görme engellilerin eğitimleri; program, personel, eğitim ortamları ve araç-gereç yönünden genel eğitimden farklılıklar göstermektedir. Özellikle Braille (kabartma) yazılı materyallerin okunması görme engellilerin eğitim-öğretim çalışmalarında önemli bir yer tutmaktadır.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Görme engelli bireylerin çevrelerini algılamaları ve bilgi toplamaları sağlam kalan duyularına dayalı olmaktadır. Görme engelli bireyler dokunma duyularından geniş ölçüde yararlanmaktadırlar. Bu duyunun kullanılması ise bu bireylere uygun özel eğitim yöntemlerine dayalı olarak kazandırılması gerekmektedir. Görme engelli bireylerin çevreyi ve çevredeki uyaranları algılamada önemli olan bir diğer duyum organları işitmedir. İşitme duyusu bu bireylerin sosyal ilişkilerini sürdürmede önemlidir. Ancak çevrede sürekli olarak sesli uyaranları bulmak her zaman mümkün değildir. O halde görme engelli bireylere götürülecek yaşantılarda sesli uyaranlara da yer vermek gerekmektedir. İnsanlarla iletişim kurmada kullanılan konuşma becerisine sahip olmaları da görme engelliler için bir avantaj gibi görülebilir.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Görme engelli bireyler, tüm diğer engellilerde olduğu gibi bazen engellerinden bazen de toplumun anlayışsız tavrından dolayı engellerini daha fazla hissetmekte ve olumsuz yönde etkilenmektedir. Bu olumsuz etkilenmeyi en aza indirgemek veya bunlarla başedebilme becerisini kazandırmak için küçük yaştan itibaren eğitime alınmaları gelişimleri açısından önemlidir.[/FONT]


[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Görme engeli doğal olarak bağımsız hareketi kısıtlamaktadır. Bunun gözönünde tutularak, eğitim programlarında yoğun olarak işlenmesi ve mümkün olduğunca erken yaşlarda başlanması gerekmektedir.[/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Kavramsal gelişimde ya da bilişsel yeteneklerde gecikme gözlenebilir. [/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Özellikle soyut düşünmeyi gerektiren becerilerde daha başarısız olabilirler.[/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Alan kavramını vermek güçtür. Alana ilişkin bilgiler daha çok dokunma duyumu aracılığıyla kazanılmaktadır.[/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Görme yetersizliğinden kaynaklanan eksiklikleri diğer duyu organlarını kullanarak telafi etmeye çalışırlar.[/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Dikkat yoğunlaştırma, ince ayrıntıları fark etme yetenekleri gelişmiştir.[/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Sosyal faaliyetlere ilgilidirler.[/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Müzikle yakından ilgilenirler.[/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Bedensel ve zihinsel gelişimlerinde farklılık yoktur. [/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Bağımsız hareket edebilme becerileri sınırlıdır.[/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]GÖRME ENGELLİLERİN EĞİTİMLERİ[/FONT]


[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Bakanlığımıza bağlı ilköğretim okullarında görme engelli öğrencilere okul öncesinden başlayarak eğitim hizmeti verilmektedir.[/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Okullar yatılı olmakla birlikte gündüzlü olarak da devam edilebilmektedir. Genel ilköğretim okullarında da özel sınıf ve kaynaştırma uygulamaları da bulunmaktadır.[/FONT]
Görme engelliler ilköğretim okullarında genel ilköğretim programları uygulanmakta olup Resim-İş Dersi – Modelaj-İş, Beden Eğitimi de Beden Eğitimi ve Bağımsız Hareket Dersi olarak uygulanmaktadır.



AÇIKLAMALAR:
1.Rehberlik ve eğitici çalışmalar kapsamındaki öğrenci kişilik hizmetleri, haftalık ders saatleri dışında yürütülür. Rehberlik ve eğitici çalışmalar ile ilgili faaliyetleri yürüten öğretmenler, bu görevlerine karşılık haftada 3 saat üzerinden ücretli ekders görevi yapmış sayılırlar. Bu görev, haftalık zorunlu ekders görevi içinde verilir ve ücret ödenir.
2.Bireysel ve toplu etkinlik saatlerinde; öğrencilerin özür ve özellikleri dikkate alınarak özellikle kişisel idare ve bağımsız hareketlerini geliştirici faaliyetlere yer verilir. Ayrıca kültürel ve eğitici çalışmalar, folklor, müsamere, müzik, düzgün konuşma ve yazma, gezi, incelemeler, insan ilişkileri, bildiklerini, duyduklarını ve düşündüklerini anlatma, bahçe etkinlikleri vb. faaliyetler de yapılır. Bireysel ve toplu etkinlik notla değerlendirilmez.
3.Beden eğitimi ve bağımsız hareket dersi, varsa özel olarak yetişmiş öğretmenler tarafından, yoksa beden eğitimi öğretmeni tarafından verilir.
4.Beden eğitimi ve bağımsız hareket dersinde özellikle öğrencinin okul içinde ve dışında istediği yere gidebilme becerisini kazanabilmesi için bağımsız hareket tekniklerinin öğretilmesi ve uygulanması çalışmalarına yer verilir.
5.Okul yönetimince; öğretim yılı başında okul ve çevrenin şartları öğrencilerin engel ve özellikleri dikkate alınarak “Özel Eğitim Okulları Seçmeli Dersler Listesi”nden okutulacak seçmeli dersler belirlenir.
6.1997-1998 öğretim yılında 4. ve 5. sınıflarda yabancı dil dersinin okutulmasının mümkün olmadığı ilköğretim okullarınca bu derse ayrılan saatler Türkçe veya seçmeli dersler kapsamında değerlendirilir.
7.1997-1998 öğretim yılında 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde 6. ve 7. sınıf millî tarih ve millî coğrafya dersi programları uygulanır.
8.1997-1998 Öğretim Yılı’na mahsus olmak üzere; ilköğretim 1, 2 ve 3. sınıf hayat bilgisi derslerinin 1’er saati ile 4. ve 5. sınıflardaki 3 saatlik seçmeli derslerin 1’er saatinde; çevre, sağlık, trafik ve okuma dersi ders programları dönüşümlü olarak uygulanır ve 01.05.1997 tarih ve 2476 sayılı Tebliğler Dergisinde duyurulan ilköğretim çevre, sağlık, trafik ve okuma ders kitapları okutulur.




GÖRME ENGELLİLERİN EĞİTİMLERİ KONUSUNDA YAPILAN VE DEVAM ETMEKTE OLAN ÇALIŞMALAR
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Matematik, Fen Dersleri ve Coğrafya gibi derslerdeki görmeden yapılması mümkün olmayan konulardan sorumlu olmayacakları Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinde yer almaktadır.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Beden Eğitimi ve Bağımsız Hareket Dersi, Modelaj-İş Dersi Programları Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın onayı ile yürürlüktedir.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Modelaj-İş Dersi Öğretmen El Kitabı çalışmaları devam etmektedir.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Görme Engelliler İlköğretim Okulu Matematik Dersi Öğretim Programı basýmý tamamlanmýþ ve uygulamaya konulmuþtur.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Okullarımızda kullanılan eğitim araç-gereçlerinin birçoğu Ders Aletleri Yapım Merkezinde üretilmektedir.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]İlköğretim ve ortaöğretim ders kitapları da Braille (kabartma) olarak Ankara-Altındağ Görme Engelliler Basımevi ve Akşam Sanat Okulu’nda basılmakta ve ve daðýtýmý yapılmaktadır.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Kaynaştırmanın okul öncesi eğitimden itibaren başlatılması esas olmakla birlikte kaynak oda ve gezici öğretmenlik uygulamaları gereği gibi yapılamadığından, temel yaşam becerileri ile temel eğitimde Braille yazı, matematik ve müzik sistemi ile Braille İngilizce kısaltmaları gibi gerekli bilgi ve becerileri görme engelliler okullarında aldıktan sonra ortaöğretimlerini tamamen kaynaştırma uygulamaları olarak sürdürmeleri esas alınmaktadır.[/FONT]


[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]AZ GÖREN BİREYLERİN EĞİTİMİ PROJESİ KAPSAMINDA YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Az gören öğrencilerin de hiç görmeyen öğrencilerle birlikte görme engelliler okullarında aynı yöntem-teknik ve araçlarla eğitim görmekteydiler.[/FONT]
[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nce, 1996 yılında başlatılan çalışma ile okullarımızdan; hiç görmeyen, ışık gören, nesne gören, mürekkep baskılı yazıyı zorlanarak okuyabilen gibi kabaca bir değerlendirme yapmaları istenmiştir. Elde edilen verilere göre %50 civarında görme duyularını kullanabilecek öğrenci olduğu görülmüştür.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Sayının oldukça fazla olması bir an evvel bu konuya eğilmeyi gerektiriyordu. Ancak öncelikle az gören öğrencilerin tıbbî yönden tespiti yapılmalıydı. Bu grubun oldukça heterojen bir grup olduğu ve bunların tam olarak teşhis edilip edilemeyeceği bilinmiyordu. Nitekim araştırmalarımız esnasında bunun tam anlamıyla yapılamadığını öğrendik. Ancak Sağlık Bakanlığı ile yapacağımız bir protokolle Numune Hastanesi 3.Göz Kiliniği’nde bu donanımın sağlanabileceğini ve bize öğrencilerimizin görme durumlarını gösterir raporlar verilebileceğini öğrenmek, başlamak için bize şevk vermiştir. Bu konuda Klinik Şefi Op.Dr.Hikmet HASIRİPİ ve Op.Dr.Ayşe TURAN’ın önemli katkıları olmuştur.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Yeni bir eğitim modelinin başlatılması elbette ki bu işin eğitimini veren Gazi Üniversitesi Özel Eğitim Ana Bilim Dalı ile yürütülebilecekti. Görüşmelerimizde Sayın Prof.Dr.Mehmet ÖZYÜREK, Prof.Dr.Ayşegül ATAMAN ve Yrd.Doç.Dr.Tuba TUNCER ve arkadaşlarının bu desteği verebileceklerini söylemeleri bizleri son derece mutlu etmişti. Zira bu konuda donanımlarının var olduğu ve öğretmen adaylarını bu konuda yetiştirdikleri bilgilerini öğrenmiş olduk.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]1997 yılında Gazi Üniversitesi ve Sağlık Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında imzalanan protokoller ve bir gönüllü kuruluşun Mitat Enç Görme Engelliler İlköğretim Okulunda donatımını yaptığı bir sınıfta 1997-1998 öğretim yılında 7 öğrenci ile az görenlerin eğitimine başlanmış oldu.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Az gören öğrencilerin eğitimlerinin kaynaştırma ile olması en idealidir. Ancak gerekli eğitim materyallerinin pahalı olması ve yeni bir uygulama olması sebebi ile görme engelliler okullarında başlatılması uygun görülmüştür.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]22.06.1998-03.07.1998 tarihleri arasında projede görevli doktor ve üniversite öğretim üye ve görevlilerinin bilgilendirilmede bulunduğu 12 günlük hizmetiçi eğitim kursu düzenlenmiştir.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Az gören bireylerin eğitimi konusunda ABD’lerindeki gelişmeler konusunda bilgi edinebilmek amacıyla ABD Ankara Büyükelçiliği ile işbirliği sağlanmıştır. Kültür Ataşe Yardımcısı Victoria SILVERMAN ve Kültür Sekreteri Sayın Zeynep ENÇ SINKIL’ın destek ve katkıları ile ABD’den bir uzmanın 5 günlük bir seminer için Türkiye’ye gelmesi sağlanmıştır.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]29.01.2001 ile 02.02.2001 tarihleri arasında 09.00-12.00/13.00-16.00 saatleri arasında yapılan seminerin; her anı oldukça verimli geçmiş, ülkemizdeki çalışmalarımıza uyarlayabileceğimiz pratik öneriler/yapılabilecek etkinlikler konusunda önemli katkıları olmuştur.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Ayrıca Sayın Mary Ann SİLLER’in verdiği bilgilerden şimdiye kadar yapılan uygulamaların yanlış olmadığını, ancak telafisi mümkün eksikliklerin olduğu görülmüştür.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Az gören öğrencinin tanımı, görme kaybının öğrenmeyi nasıl etkileyeceği, simülasyon ve tıbbi değerlendirme konularında Dr.turco’dan edinilen bilgilerin tekrarı ve 4-6 Eylül 2000 tarihindeki seminere katılamayan Ankara dışındaki 9 görme engelliler okulundan katılan 24 öğretmenimiz için de yeni ve önemli katkılar sağlanmıştır.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Seminerde, sınıf, okul ve çevre düzenlemeleri konularında da önemli bilgiler edinilmiştir.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Özellikle eğitim-öğretim çalışmalarında bilinmesi şart olan işlevsel görmenin değerlendirilmesi, yakın-uzak görmenin değerlendirilmesi konularında verilen bilgilerin yürütülen eğitim-öğretim çalışmalarına önemli katkıları olmuştur.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Genellikle yanlış olarak bilinenin aksine, görme yetisinin kullanılarak azalmayacağı, işlerlik kazanacağı ve gerektiğinde Braille yazı öğrenmenin az görenler için de gerektiği belirtilmiştir.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Halen 6 sınıf ve 46 öğrenci ile eğitimin devam ettiği Mitat Enç Görme Engelliler İlköğretim Okulu’na yine bir gönüllü kuruluşun desteği ile az görenler sınıf donatımı sağlanmıştır.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]2002-2003 öğretim yılından itibaren İstanbul Türkan sabancı Görme Engelliler İlköğretim Okulu ile Kahramanmaraş Görme Engelliler İlköğretim Okulunda da az gören öğrenciler için düzenlemeler yapılması planlanmaktadır.[/FONT]

[FONT=Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif]Bu amaçla her iki okul ziyaret edilmiştir. Bu okullarýn donatýmý ile ilgili çalýþmalar devam etmektedir.[/FONT]